قانون چگونه از شما حمایت می کند؟ (اثر هنری سفارشی)

فرض کنید یک مؤسسه فرهنگی، به منظور برگزاری مراسم بزرگداشت سعدی، سفارش ساخت تندیسی از این شاعر را به یکی از مجسمه‌‌سازان داده است.

پرسش اول: حقوق مادی و معنوی این مجسمه به چه کسی تعلق دارد؟
پاسخ:

حق معنوی: بی تردید حق معنوی یک اثر به پدیدآورنده‌‌ی آن تعلق دارد و در اینجا نیز حق معنوی تندیس متعلق به مجسمه‌‌ساز است.
طبق ماده 4 قانون حمایت از حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان (مصوب 1348)، حق معنوی پدیدآورنده محدود به زمان و مکان نیست و غیرقابل انتقال است.

حق مادی: حق مادی اثر نیز به پدیدآورنده‌‌ی آن تعلق دارد مگر در موارد بخصوصی همچون اثر سفارشی که حق مادی متعلق به سفارش‌‌دهنده‌‌ است و مدت حمایت سی سال خواهد بود. در فرض مطروحه نیز تندیس به سفارش مؤسسه ساخته شده و اثری سفارشی محسوب میشود؛ بنابراین حق مادی آن به مؤسسه فرهنگی که اثر را سفارش داده است، تعلق میگیرد.

ماده 13 قانون حمایت از حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان در این زمینه مقرر میدارد:
” حقوق مادی اثرهایی که در نتیجه سفارش پدید می‌‌آید تا سی سال از تاریخ پدید آمدن اثر متعلق به سفارش‌‌دهنده است، مگر آنکه برای مدت کمتر یا ترتیب محدودتری توافق شده باشد.”

پرسش دوم: اگر تندیس مورد سفارش در مسابقات ملّی هنرهای تجسمی برنده‌‌ی جایزه‌‌ای شود، این جایزه به چه کسی تعلق دارد؟ سفارش دهنده (مؤسسه فرهنگی) یا پدیدآورنده (مجسمه‌‌ ساز)؟

پاسخ: 
طبق تبصره ماده 13 قانون حمایت از حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان:
“پاداش و جایزه نقدی و امتیازاتی که در مسابقات علمی و هنری و ادبی، طبق شرایط مسابقه به آثار مورد حمایت این قانون، موضوع این ماده تعلق میگیرد، متعلق به پدیدآورنده خواهد بود.”