پروژه اتاق بازرگانی بین‌المللی برای مقابله با جعل و سرقت ادبی (BASCAP)
چنانچه می‌دانیم جعل وسرقت ادبی، توسعه‌ی اقتصادی را تضعیف می‌کند. آمارها نشان می‌دهد نفوذ گسترده‌ی کالاهای تقلبی و جعلی و سرقت آثار در دنیا، یک تریلیون دلار از سرمایه‌های اقتصادی را از بین برده و موجب از دست رفتن بیش از دو و نیم میلیون فرصت شغلی شده است. محصولات نا امن و بی کیفیتی که در نتیجه جعل و سرقت تولید شده‌اند، خطری بزرگ برای مصرف‌کنندگان به شمار می‌روند و علاوه بر آن دولت، جامعه و کسب و کارها را نیز متحمل میلیاردها دلار ضرر می‌کنند. این میزان اختلال، توسعه‌ی اقتصادی، تجارت بین المللی، سرمایه‌گذاری آزاد و سیستم اقتصادی بازار سالم و مستحکم را تضعیف می‌کند. هیچ کسب و کار مشروع و هیچ کشوری در مقابل آثار تقلبی و جعلی مصون نیست و هیچ فرد یا کشوری به تنهایی نمی‌تواند به مبارزه موثری با این موارد بپردازد، به همین دلیل است که کمیسیون مالکیت فکری اتاق بازرگانی بین المللی، پروژه‌ی BASCAP یا همان اقدامات تجاری برای مقابله با جعل و سرقت ادبی را ایجاد کرده است.
پروژه‌ی باسکپ در سال ۲۰۰۴ راه اندازی شد. جعل و سرقت در حال حاضر همه انواع محصولات را تحت تاثیر قرار داده است. روزهایی که فقط کالاهای لوکس مورد تقلب و جعل واقع می‌شدند و سی دی‌های موسیقی یا فیلم‌های غیر مجاز کنار خیابان فروخته می‌شدند، گذشته است. امروزه تقلب به مواد غذایی و نوشیدنی، داروسازی، تجهیزات الکترونیک و محصولات روزمره‌ی خانگی نیز سرایت کرده‌است. سرقت آثار ادبی و فروش نسخه‌های غیر مجاز موسیقی، فیلم و نرم‌افزار سودهای چند میلیون دلاری برای سارقان در بر داشته است. میلیون ها کالای تقلبی در سرتاسر جهان تولید و به کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه فرستاده می‌شوند و میلیون‌ها مصرف کننده در حال حاضر در معرض خطر چنین محصولات نا امنی هستند. در بلند مدت، پیامدهای رشد مداوم این تجارت غیرقانونی، مهم و بعضا غیر قابل بازگشت خواهد بود. سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (OECD) گزارش کرده است که درآمد تجارت بین‌المللی کالاهای تقلبی و سرقت محصولات، می‌تواند بالغ بر ۲۰۰ میلیارد دلار باشد.
روی هم رفته با حجم قابل توجهی از محصولات جعلی که از طریق اینترنت به فروش رفته و توزیع می‌شوند روند توسعه‌ی اقتصادی کند شده و موجب آسیب رساندن به سلامت و ایمنی و کاهش انتقال فناوری و نوآوری می‌شود.
ماموریت باسکپ
باسکپ ۵ فعالیت زیر را به عنوان ماموریت‌های بنیادین خود بیان کرده است:
۱. بسیج ارکان کسب و کار و تجارت، صنایع، بخش‌ها و دول ملی در مبارزه با جعل و سرقت
۲. ائتلاف متخصصین و هم‌افزایی منابع برای ایجاد گروهی بزرگ و منسجم
۳. رسانیدن صدای صاحبان کسب‌وکار به دولت‌ها، عموم و رسانه‌ها و افزایش آگاهی و درک عمومی نسبت به جعل و سرقت آثار که به آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی منجر می‌شود از طریق رسانه‌های جمعی
۴. وادار کردن دولت به تخصیص منابع جهت تقویت اجرای حقوق مالکیت فکری
۵. اطمینان از محافظت از حقوق مالکیت فکری و احترام به آن با ایجاد یک تغییر فرهنگی
اعضای باسکپ
شرکت‌های عضو باسکپ شامل مجموعه‌ای از شرکت‌های چند ملیتی هستند که برای حمایت ازاجرای حقوق مالکیت فکری ارزش قائل‌اند. شرکت‌های عضو به طور مستقیم در اقدامات مشارکت کرده و با کارشناسان سطح بالا و رهبران دولت‌ها برای اجرای بهتر حقوق مالکیت فکری فعالیت می‌کنند. لیست کامل این شرکت‌ها عبارتند از:
اپل (Apple)، بیکر و مکنزی(Baker & McKenzie) ، تنباکو آمریکایی انگلیسی (British (American Tobacco، کاترپیلار(Caterpillar)، شنل (Channel)، کراپلایف اینترنشنال( (Croplife International، دیاجیو (Diagio)، هیولت پاکارد (Hewlett Pakard)، توتون و تنباکوی بین المللی ژاپن(Japan Tobacco International)، لاکوست(Lacoste)، مایکروسافت(Microsoft)، ان بی سی یونیورسال (NBC Universal)، نایک ((Nike، نستله(Nestlé)، فایزر(Pfizer)، فلیپ موریس اینترنشنال(Philip Morris International)، پراکتر و گمبل(Procter & Gamble)، شل(Shell)، یونیلور(Unilever)، موسیقی جهانی/ ویویندی(Universal Music / Vivendi) و مک گرو هیل فایننشال (McGraw Hill Financial )
همچنین باید گفت باسکپ برای کمک به شرکت‌ها به منظور تقویت توانایی‌های خود برای مبارزه با جعل و سرقت از محصولات یا علامت های تجاری شان ایجاد شده است.
مزایای عضویت در باسکپ
مزایای عضویت در باسکپ به شرح زیر است:
۱) قدرت نفوذ: شرکت در این ائتلاف منحصر به فرد، اعضا را قادر می‌سازد که از تجارب دیگر اعضای باسکپ بهره‌مند شوند و قدرت بیشتری یابند و همچنین به دولت‌ها این درک را می‌دهد که مشکل، بزرگ‌تر و مخرب‌تر از آن است که به تنهایی بتوان آن را حل کرد و نیاز به بهره‌مندی از تجارب سایرین و یکی شدن دارد.
۲) ائتلاف: باسکپ وسیله‌ای برای جمع کردن منابع به منظور ایجاد یک گروه با هدف فشار به دولت برای اجرای مناسب‌تر حقوق مالکیت فکری محسوب می‌شود.
۳) چتر حفاظتی اتاق بازرگانی بین المللی: باسکپ یک ابتکار عمل از اتاق بازرگانی بین المللی است. این امر باعث می‌شود که اعضای آن فورا توسط رهبران دولت‌ها و سازمان‌های غیر دولتی به رسمیت شناخته شوند. همچنین دسترسی به سازمان‌های بین‌المللی نظیر سازمان ملل متحد به جهت مقام مشورتی منحصر به فرد اتاق بازرگانی بین المللی با آژانس‌های سازمان ملل تسهیل می‌شود. اعضا همچنین می‌توانند به منابع و قابلیت‌های اتصال گسترده‌ی اتاق بازرگانی بین المللی به کمیته‌های ملی و گروه‌ها در بیش از ۹۰ کشور جهان و نیز به شبکه‌ی گسترده‌ی ارتباطات جهانی اتاق بازرگانی بین المللی دسترسی داشته باشند.
۴) اقدام در بالاترین سطح: باسکپ یک فرصت طلایی برای مدیران اجرایی عضو و مدیران ارشد برای تبادل نظر با یکدیگر فراهم می‌کند. همچنین این فرصت را فراهم می‌کند که مدیران اجرایی به یکدیگر بپیوندند و از طریق برگزاری جلسات، ارسال نامه و یا از طریق رسانه‌ها با وزیران و مقامات عالیرتبه‌ی دولتی ارتباط مستقیم برقرار کنند.
۵) کمیته‌ی راهبردی: هر شرکت عضو در کمیته‌ی راهبردی نماینده‌ای خواهد داشت که فرصت ایده‌آلی برای تعامل جهانی با هدف مقابله‌ی جمعی با جعل و سرقت، استفاده از تخصص و تجربه، تبادل نظر با دیگر مدیران ارشد شرکت‌های درگیر و یافتن بهترین شیوه برای حفاظت از حقوق مالکیت فکری، شکل دادن به سیاست‌های کسب و کار بین المللی و پیام به رهبران دولت‌ها، آژانس‌های سازمان ملل، مردم و رسانه‌ها، توسعه‌ی ابزار‌ها، آگاهی و خط مشی‌ها برای قدرت نفوذ شرکت‌ها و مدیریت بحران حقوق مالکیت فکری برای توسعه‌ی اقتصادی و اجتماعی تلقی می‌شود.
۶) مسئولیت سازمانی؛ شرکت‌هایی که به باسکپ ملحق می‌شوند هدفشان تاکید بر این مطلب است که حفاظت از حقوق مالکیت فکری یک ضرورت اجتماعی و اقتصادی محسوب می‌شود. آن ها بر این باورند که فرسایش تدریجی چنین حفاظتی از طریق شیوه‌های غیر قانونی جعل و سرقت، نه تنها خود شرکت را به مرور زمان ناتوان می‌کند بلکه تمام شرکت‌هایی که سرمایه‌های فکری دارند را نابود می‌سازد .
اقدامات باسکپ
برای بررسی عملکرد باسکپ مهم‌ترین اقدامات این برنامه را در سال های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۴ مورد بررسی قرار می‌دهیم.
اقدامات باسکپ در سال ۲۰۱۴
از مهم‌ترین اقدامات باسکپ در سال ۲۰۱۴ باید به موارد زیر اشاره کرد:
در این سال کمپین معروف باسکپ تحت عنوان ” کالاهای تقلبی هزینه‌بردار هستند، من کالای اصل می‌خرم ” در آلبانی، گرجستان و فیلیپین پذیرفته شد. این کمپین به جهت آگاهی دادن به مردم در خصوص خطرات بهداشتی و ایمنی کالاهای جعلی و تقلبی ایجاد شد و تاکنون علاوه بر کشورهای اشاره شده در کشورهای ترکیه، مکزیک، صربستان، بلژیک، غنا، آلمان، کنیا، فرانسه، اسپانیا، اکراین، بریتانیا و زیمبابوه نیز پذیرفته شده است. این کمپین بیان می‌کند کالاهای تقلبی هزینه‌بردار هستند زیرا موجب مرگ و میر و آسیب‌های جسمانی دیگر می‌شوند، کسب و کار قانونی و توسعه را تهدید می‌کنند، از جرایم سازمان یافته حمایت می‌کنند و موجب کاهش درآمد دولت‌ها و کاهش نوآوری می‌شوند.
باسکپ همچنین در سال ۲۰۱۴ نتایج تحقیقات خود را در خصوص تسری قانون درآمد حاصل از جرم، به جعل و تقلب و سرقت ادبی ارائه کرد. گزارش باسکپ با عنوان ” مصادره‌ی درآمد حاصل از جرائم مرتبط با مالکیت فکری؛ ابزاری مدرن برای جلوگیری از تقلب و جعل و سرقت ادبی” در کنفرانس “جلوگیری از نفوذ جرائم سازمان یافته در اقتصاد” مطرح شد. این کنفرانس توسط وزارت توسعه ی اقتصادی ایتالیا و وزارت امور خارجه ی ایالات متحده ی آمریکا در ۱۶ و ۱۷ ژوئن در رم برگزار شد. شرکت کنندگان در این کنفرانس شامل نمایندگانی از اینترپل ، یوروپل و مقامات دولتی ایتالیا، فرانسه و اسپانیا بودند. در این کنفرانس مشاور سیاسی و حقوقی باسکپ بر اهمیت قانون درآمد حاصل از جرم در مقابله با جرائم مرتبط با حقوق مالکیت فکری تاکید کرد و اعلام کرد که نتیجه بدست آمده از اجرای این قانون در خصوص مالکیت فکری در سه کشور فوق می‌تواند به عنوان مدلی ارزشمند برای سایر کشورها محسوب شود. وی همچنین تاکید کرد که استفاده از این قانون می‌تواند نرخ رشد تقلب و جعل در خصوص حقوق مالکیت فکری را به طور فزاینده‌ای کاهش دهد زیرا مهم‌ترین دلیل برای دخالت مجرمان سازمان یافته در جعل و سرقت مرتبط با حقوق مالکیت فکری سود بالا در مقابل خطر و ریسک پایین است به طوری که سود ناشی از این جرایم در مقابل مجازات‌های در نظر گرفته شده برای آنها بسیار زیاد است. این مقاله به این مسئله اشاره می‌کند که در طول دهه‌ی گذشته تجارت غیر قانونی در کالاهای تقلبی و جعلی تقریبا در همه‌ی بخش‌ها از جمله مواد غذایی، پوشاک، مواد شیمیایی، قطعات یدکی و اسباب بازی گسترش یافته است و در تعداد زیادی از کشورها آسیب زیادی به اقتصاد ملی وارد کرده است. رشد اقتصاد زیر زمینی، دولت‌ها را از درآمدهای حیاتی خدمات عمومی محروم می‌نماید، بار سنگین‌تری را بر دوش مالیات دهندگان قرار داده، مصرف کنندگان را در معرض محصولات خطرناک قرار می‌دهد و صدها هزار نفر را از دستیابی به مشاغل مشروع محروم می‌نماید. روشن است که درآمدهای ناشی از این جرایم بسیار زیاد و همچنان رو به رشد است به همین دلیل تعداد فزاینده‌ای از کشورها قانون درآمدهای ناشی از جرم را به عنوان ابزاری برای جلوگیری از جعل و تقلب و سرقت ادبی در نظر گرفته‌اند. با توجه به این که پول محرک اصلی برای مجرمان محسوب می‌شود مصادره‌ی درآمدهای ناشی از جرم، راه حلی طبیعی برای جلوگیری از این اقدامات خواهد بود. به طور مثال در انگلستان قانون درآمدهای ناشی از جرم مصوب سال ۲۰۰۲ به طور فزاینده‌ای برای متوقف کردن مجرمان حقوق مالکیت فکری از منافع فعالیت‌های غیرقانونی‌شان از جمله تقلب و سرقت ادبی مورد استفاده قرار گرفت. برخی اثر تنبیهی این قانون را برای مجرمین مالکیت فکری حتی بیشتر از زندان می‌دانند.
باسکپ همچنین در این سال نامه‌ای سرگشاده به پارلمان اروپا، کشورهای عضو و کمیسیون اصلاحات علامت تجاری اتحادیه‌ی اروپا ارسالکرد . باسکپ در این نامه خواستار حمایت برای هماهنگ سازی و نوسازی سیستم‌های علامت تجاری بود و همچنین از نهادهای اجرایی درخواست کرد تا حفاظت بیشتری از لحاظ مرزی برای جلوگیری از حمل و نقل کالاهای تقلبی صورت گیرد. حفظ تعادل بودجه‌ی اداره‌ی هماهنگ‌سازی در بازار داخلی و کنترل دامنه ی علائم تجاری از دیگر درخواست های باسکپ در این نامه ی سرگشاده بود. این نامه با همراهی ۱۱ نهاد دیگر از جمله انجمن علائم تجاری بین المللی ، انجمن برندهای اروپایی و انجمن ضد جعل آلمان نوشته شده بود. این یازده نهاد هر کدام نماینده‌ی هزاران شرکت در بخش‌های صنعتی محسوب می‌شدند، از شرکت‌های کوچک و متوسط گرفته تا شرکت‌های چند ملیتی. این نامه مورد توجه بسیاری از نهادهای بین المللی واقع گردید.
از دیگر فعالیت‌های مهم سال ۲۰۱۴ باسکپ، شرکت در دومین نشست کارگروه جلسه‌ی سازمان همکاری اقتصادی و توسعه در خصوص تجارت غیر قانونی بود که در پنجم تا هفتم مارس سال ۲۰۱۴ برگزار شد. هدف این جلسه شناسایی و اتخاذ خط مشی‌های مورد نیاز برای کمک به توقف جریان تجارت غیر قانونی با هدف مشارکت جمعی بین دولت‌ها و نهادهای خصوصی بود. در این جلسه باسکپ به طور خاص بر نقش و مسئولیت واسطه‌ها در تسهیل تجارت جهانی تاکید کرد و اشاره کرد که قانون درآمدهای ناشی از جرم می‌تواند ابزاری مناسب برای جلوگیری از جرم‌های مرتبط با حقوق مالکیت فکری باشد. همچنین تاکید کرد که کالاهای مصرفی تقلبی بدون توجه به امنیت عمومی ساخته شده‌اند و نه تنها یک تهدید اقتصادی محسوب می‌شوند بلکه سلامت مصرف‌کنندگان را نیز به خطر می‌اندازند. در این جلسه همچنین باسکپ به سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه پیشنهاد داد که به صورت مشترک به ریشه‌یابی مشکلات جعل و تقلب و سرقت ادبی بپردازند.
اقدامات باسکپ در سال ۲۰۱۵
در سال ۲۰۱۵ نیز باسکپ فعالیت‌های خود را افزایش داد، از ترغیب کشورها به حمایت بیشتر از حقوق مالکیت فکری گرفته تا پیوستن به کمپین معروف ” محصولات تقلبی هزینه‌بردار هستند من کالای اصل می‌خرم”. اما بیشترین تمرکز باسکپ در سال ۲۰۱۵ بر گزارش این نهاد در خصوص نقش و مسئولیت واسطه‌های تامین برای جلوگیری از جعل و تقلب و سرقت ادبی متمرکز بود. هدف از این امر از بین بردن آسیب‌پذیری در زنجیره‌ی تامین است که می‌تواند موجب نفوذ کالاهای تقلبی در بازار شود. میلیون‌ها واسطه در سرتاسر زنجیره‌ی تامین و عرضه‌ی جهانی عمل می‌کنند و اکثر قریب به اتفاق آنها قابل اعتماد هستند. جعل و تقلب تقریبا در هر دسته از محصولات و خدمات تاثیر می‌گذارد. امروزه جعل و تقلب به شکل گسترده‌ای تمامی موارد از جمله مواد غذایی، پوشاک، داروسازی، قطعات الکترونیک و توزیع غیر مجاز نسخه‌های موسیقی، فیلم و نرم‌افزارها را در برمی‌گیرد. این مشکل با جهانی شدن اقتصاد افزایش پیدا کرده است و با توسعه ی اینترنت، رشد روز افزونی داشته است و به این ترتیب تعداد واسطه‌های زنجیره‌ی تامین نیز افزایش یافته است. مهم است که بدانیم برای هر صاحب حقی دشوار است که تمامی واسطه‌های تامین و عرضه را کنترل کند. رشد بانکداری اینترنتی و خدمات پرداخت آنلاین نیز واسطه‌ها را آسیب‌پذیر نموده و سوء استفاده توسط مجرمان را افزایش داده است. در مقاله‌ی مهمی که باسکپ ارائه، نقش حیاتی زنجیره‌ی واسطه‌های تامین و عرضه‌ی جهانی در تجارت مشروع به رسمیت شناخته شده است. صاحبان برندهای تجاری و صاحبان دیگر حقوق مالکیت فکری تقریبا در هر مرحله از روند تولید و توزیع و فروش محصولات خود بر بسیاری از واسطه‌ها تکیه می‌کنند. اگرچه انعقاد توافق‌نامه‌های همکاری در این زمینه مهم است اما صرفا گام اول در این مسیر محسوب می‌شود. خلاء ناشی از وجود فاصله میان شرایط قراردادی خدمات و اجرای این شروط، اغلب برای جعل و سرقت مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین این خلاء نیز باید به شکلی قانونی پر شود. قرار دادن شرایط روشن در قراردادها، آگاه کردن مشتریان و تامین‌کنندگان و اتخاذ ابزار پیشگیرانه، شیوه‌های صحیحی است که در خصوص جلوگیری ازسوء استفاده‌ی مجرمان از واسطه‌ها باید اعمال شوند. نکته‌ی دیگری که این مقاله به آن اشاره می‌نماید این است که واسطه‌ها، سازمان‌های دولتی و صاحبان حقوق برای اطلاع رسانی و آموزش باید هماهنگی بیشتری با یکدیگر داشته و صاحبان حقوق باید در عرصه‌ی توزیع با دولت تعامل داشته باشند.
همچنین در اقدامی دیگر، باسکپ در سال ۲۰۱۵ از اتحادیه‌ی اروپا خواست تلاش‌های بیشتری برای رسیدگی به نقض حقوق مالکیت فکری در مناطق آزاد تجاری انجام دهد. گزارش باسکپ با عنوان “کنترل منطقه: متعادل کردن تسهیل و کنترل برای مبارزه با تجارت غیر قانونی در مناطق آزاد تجاری جهان” در اجلاس برگزار شده توسط انجمن پارلمان اروپا در خصوص مالکیت فکری، قاچاق و جرائم سازمان یافته که در ۲۵ مارس در بروکسل برگزار شد، ارائه گشت. نمایندگان پارلمان اروپا، ریاست عمومی کمیسیون اروپا در خصوص مالیات و اتحادیه‌ی گمرکی، یوروپل و سهامداران صنایع در این اجلاس با یکدیگر به بحث پرداختند. نماینده‌ی باسکپ الکساندرا لیوپولو توصیه‌های باسکپ را در خصوص چگونگی قاعده‌گذاری بهتر به منظور کاهش سوء استفاده‌ها و مقابله با نقض حقوق مالکیت فکری در مناطق آزاد تجاری ارائه کرد.
در انتها باید افزود اقدامات باسکپ از آغاز سال ۲۰۱۶ تا امروز همچنان به طور گسترده‌ای ادامه داشته است، تلاش باسکپ برای بهبود شرایط اجرای حقوق مالکیت فکری به ویژه در کشورهای در حال توسعه و شرکت در کنفرانس‌ها و سمینار‌های مرتبط همراه با تبلیغات گسترده در خصوص کمپین معروف «من کالای اصل می خرم» از اقداماتی است که این پروژه در سال ۲۰۱۶ به آن پرداخته است.
منبع:
http://www.iccwbo.org/advocacy-codes-and-rules/bascap/media-center/bascap-faq/