کمیته ی دائمی اختراعات در سال ۱۹۹۸به عنوان یک انجمن برای بحث در خصوص مسائل مربوط به اختراع و ارائه ی راهنمایی در مورد توسعه ی تدریجی بین المللی حقوق اختراعات ایجاد شد. این کمیته متشکل از تمام کشورهای عضو وایپو و اتحادیه‌ی پاریس می‌باشد، البته به عنوان ناظر برخی کشورهای عضو سازمان ملل متحد که عضو وایپو و اتحادیه‌ی پاریس نیستند نیز می‌توانند در جلسات این کمیته مشارکت نمایند. همچنین تعدادی از سازمان‌های بین دولتی و غیر دولتی معتبر نیز در کمیته ی دائمی شرکت می‌کنند.
جلسه‌ی کمیته ی دائمی وایپو در خصوص اختراعات بیست و هفتم تا سی ام ژوئن سال ۲۰۱۶ در ژنو برگزار شد (جلسه ی بیست و چهارم). این جلسه توسط آقای فرانسیس گری ، مدیر کل، با خوش آمد گویی به اعضا و شرکت کنندگان افتتاح شد. ریاست جلسه را خانم بوکورا لونسکو از رومانی بر عهده داشت و آقای مارکو آلمان منشی جلسه بود.
این جلسه که به صورت فوق العاده چهار روزه برنامه ریزی شده بود یک روز کوتاهتر از جلسات عادی این کمیته بود. برای مثال جلسه ی ماقبل این جلسه از ۳۰ نوامبر ۲۰۱۵ تا چهار دسامبر به طول انجامید.
پنج موضوع در دستور کار جلسه ی بیست و چهار کمیته ی دائمی وایپو بود که به شرح زیر است، (لازم به ذکر است که این پنج موضوع همان مواردی است که در جلسات پیشین این کمیته مطرح شده بود):
استثنائات و محدودیت های حق ثبت اختراع
کیفیت اختراع
اختراع و سلامت
محرمانه بودن ارتباطات میان مشتریان و مشاوران ثبت اختراع خود
انتقال تکنولوژی
در خصوص استثنائات و محدودیت های حق اختراع آمده است که اعضا و ناظران کمیته ی دائمی اختراعات اطلاعات مربوط به تجارب عملی را به ویژه در رسیدگی به مسائل مربوط به توسعه تدوین می نمایند و دبیرخانه اطلاعات ارائه شده را گردآوری خواهد کرد. همچنین جلسه‌ای مشترک میان اعضاء در خصوص مطالعات موردی از جمله پرونده های دادگاه ها که منجر به توسعه یا تقویت اقتصادی شود سازماندهی خواهد شد که تمامی این موارد استثنائات و محدودیت های حق اختراع را نمایان می سازند. نکته ی حائز اهمیت این است که بحث های این موضوع مبتنی بر اسناد SCP/۱۴/۷ و SCP/۱۹/۶ این کمیته می باشند.
در خصوص کیفیت اختراع باید گفت در این کمیته پرسشنامه ای تنظیم می شود تا در خصوص کیفیت اختراع پیش از کمیته ی بعدی در میان اعضاء توزیع گردد.
همچنین در جلسه‌ی بیست و چهارم کمیته ی دائمی تصمیم بر آن شد که به پیشنهاد هیات اسپانیایی یک جلسه ی مشترک برای ارزیابی “گام ابتکاری” برگزار شود.
اولین پیشنهاد در خصوص این موضوع توسط نمایندگان کانادا و بریتانیا در جلسه ی شانزدهم مطرح شد. پس از آن کمیته ی اسپانیایی پیشنهاد جدیدی با هدف بهبود آگاهی در خصوص شرط گام ابتکاری مطرح نمود.
به عنوان پیگیری افزایش مطالعه بر روی گام ابتکاری، در طول جلسه ی بیست و سوم کمیته، نمایندگانی از چندین کشور (بریتانیا، کلمبیا، ایالات متحده و اسپانیا) در خصوص ارزیابی گام ابتکاری در ادارات مربوطه ی خود مطالبی عنوان کردند.
این هیات معتقد است که اگر دبیرخانه مطالعه یا مطالعاتی در خصوص سخت‌ترین جنبه‌های ارزیابی گام ابتکاری انجام دهد این امر می تواند برای کشورهای عضو بسیار مفید باشد. این مطالعه می تواند شامل تعریف، شیوه های متفاوت ارزیابی و نمونه هایی از پرونده ها در این خصوص باشد. به عنوان مثال موارد زیر می تواند برخی از موضوعات مطرح شده در این مطالعه یا مطالعات باشد:
– دانش عمومی مشترک
– مسائل ثانویه
– اختراعات گزینشی
– مشکلات اختراع
– ارزیابی گام ابتکاری در بخش شیمیایی (انانتیومر و غیره)
زمانی که مطالعه یا مطالعات کامل می شوند یک جلسه ی تبادل اطلاعات در جایی که کارشناسان گروه های مختلف منطقه ای شرکت دارند تشکیل می شود. به نظر اداره ی ثبت اختراعات و علائم تجاری اسپانیا ارتقاء دانش در خصوص گام ابتکاری بحث مورد علاقه ی تمام کشورهای عضو است و به سطح توسعه ارتباطی ندارد.
در خصوص اختراع و سلامت باید جلسه ای مشترک میان اعضا برگزار شود تا از تجربیات یکدیگر برای ارتقای بهداشت عمومی استفاده کنند و چالش های مرتبط با آن را بررسی نمایند. همچنین باید یک مطالعه ی مشترک توسط کارشناسان مستقل، سازمان بهداشت جهانی و سازمان تجارت جهانی برای بررسی محدودیت های کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته به ویژه در مورد دسترسی به دارو انجام گیرد.
در جلسه‌ی بیست و چهارم کمیته‌ی دائمی حق اختراع، گروه آفریقایی برای برنامه‌ی کاری وایپو در خصوص اختراعات و سلامت پیشنهاداتی ارائه نمودند. پیوست این سند شامل پیشنهاد ارائه شده توسط هیات نیجریه از طرف گروه آفریقایی در خصوص اختراعات و سلامت و بهداشت بود.
در جلسه ی پانزدهم کمیته ی دائمی اختراعات، گروه آفریقایی پیشنهاد کرد که کمیته باید یک برنامه ی کاری در خصوص موضوع اختراعات و سلامت را بر عهده بگیرد. در جلسه ی شانزدهم کمیته ی دائمی در سال ۲۰۱۱، گروه آفریقایی طرحی با هدف افزایش ظرفیت کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته برای انطباق نظام‌های اختراع خود با مسئله ی بهداشت و استفاده ی کامل از انعطاف پذیری در سیستم ثبت اختراع بین المللی برای اولویت قرار دادن سیاست عمومی مربوط به بهداشت عمومی ارائه کرد. گروه آفریقایی بر این عقیده بود که سیاست های عمومی مربوط به ارتقاء و حفاظت از بهداشت عمومی بسیار مقرون به صرفه است و مراقبت های بهداشتی را ارتقاء داده و دسترسی به دارو را تسهیل می نماید.
تمرکز بین المللی با اهمیتی در نقش اختراع در بهداشت عمومی وجود دارد، به ویژه فقدان مداوم دسترسی به تکنولوژی های مربوط به سلامت (دارو، تشخیص، دستگاه های پزشکی، واکسن ها و غیره) که شامل فقدان دسترسی به دارو در کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته می شود. چالش های مربوط به سلامت عمومی همچنان وجود دارند، بیماری های واگیردار مانند ویروس ابولا که در سال های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ آفریقا را تحت تاثیر قرار داد و اخیرا از ماه می سال ۲۰۱۵ ویروس زیکا در آمریکا و جزایر کارائیب گسترش یافت که هنوز درمانی برای آن وجود ندارد. این تهدیدات جدی، نیاز به تامین مالی و تشویق تحقیق و توسعه و نوآوری های مربوط به چالش های جهانی سلامت به ویژه در کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته را بیش از پیش نمایان کرد. آموزنده است که بدانید در ماه می سال ۲۰۱۵ سازمان بهداشت جهانی یک لیست مدل بازنگری شده از داروهای ضروری منتشر کرد که شامل هیپاتیت سی، انواع سرطان و سل بود که بسیاری از آن ها ثبت شده و بسیار گران قیمت است و در دسترس بودن آن ها برای بیماران در سرتاسر جهان دشوار می باشد.
در نوامبر سال ۲۰۱۵ آقای بانکی مون دبیر کل سازمان ملل پنلی سطح بالا در خصوص دسترسی به داروها برگزار نمود. هدف این پنل بررسی و ارزیابی پیشنهادات و توصیه در خصوص ایجاد تعادل میان حقوق مشروع مخترعان، حقوق بشر بین المللی، قوانین تجارت و بهداشت عمومی در زمینه ی فناوری سلامت بود. بنابراین نیاز به اولویت‌بندی منافع بهداشت عمومی در سیاست های دارویی و بهداشتی به خصوص در زمینه ی اهداف توسعه ی پایدار بسیار با اهمیت می باشد.
با توجه به افزایش روزافزون تمرکز جهانی بر تحقیق و توسعه و نوآوری و بهداشت عمومی و همچنین نقش سیستم اختراع به عنوان یک ابزار مهم برای ارتقاء نوآوری در فناوری سلامت مهم است که کمیته ی دائمی در خصوص دسترسی به دارو، سیستم ثبت اختراع و بهداشت عمومی تسهیلاتی را فراهم آورد. کمیته باید یک برنامه ی کاری ایجاد کرده تا به کشورها در تطبیق نظام ثبت اختراع و رژیم سلامت برای اطمینان از دسترسی راحت و مقرون به صرفه به دارو کمک نماید. در این راستا گروه آفریقایی برنامه ی کاری فوق را ارائه نمود. این برنامه ی کاری از سه عنصر به هم پیوسته که به طور همزمان دنبال می شود تشکیل شده است. این سه عنصر به ترتیب به این شرح است:
توسعه ی مطالعات که توسط دبیرخانه ی وایپو راه اندازی می شود و با کشورهای عضو کمیته ی دائمی و کارشناسان مستقل مشورت می کند.
تبادل اطلاعات میان کشورهای عضو
ارائه ی کمک های فنی به کشورهای عضو به ویژه کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته.
در خصوص محرمانه بودن ارتباطات میان مشتریان و مشاوران ثبت اختراع خود دبیرخانه باید پرونده‌های دادگاه‌ها که شامل محدودیت‌ها و مشکلات هستند را گردآوری نماید.
در خصوص انتقال تکنولوژی یک جلسه ی مشترک در خصوص رابطه ی میان سیستم های ثبت اختراع و انتقال تکنولوژی برگزار می شود که تاثیر کفایت افشاء بر انتقال تکنولوژی را شامل می شود. همچنین دبیرخانه باید صفحه ی وب سایت وایپو را در خصوص انتقال تکنولوژی به روز رسانی کند.
پیش از این جلسه کمیته ی دائمی در خصوص حق اختراع جلسه ی بیست و دوم را بیست و هفتم تا سی و یکم جولای سال ۲۰۱۵ در ژنو برگزار کرد. در این جلسه پیشنهادی توسط گروهی از کشورهای آمریکای لاتین و کشورهای کارائیب ارائه شد. این ارائه شامل پیشنهادات این کشورها در خصوص ویرایش قانون نمونه ی ۱۹۷۹ وایپو برای کشورهای در حال توسعه در خصوص اختراع و نوآوری است. در جلسات کمیته ی دائمی اختراع که در ژانویه و نوامبر سال۲۰۱۴ برگزار شد کشورهای آمریکای لاتین و کشورهای کارائیب پیشنهاد دادند که کشورهای عضو در بحث هایی در خصوص بازنگری در قانون نمونه ی ۱۹۷۹ وایپو برای کشورهای در حال توسعه در خصوص نوآوری با درنظر گرفتن جنبه های زیر در میان مسائل دیگر شرکت نمایند.
– در دسترس بودن منابع مالی در برنامه و بودجه ی سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ برای پیشرفت در بازبینی قانون نمونه ی ثبت اختراع برای کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته.
– فرصت به روز رسانی یک سند از دهه ی ۷۰ برای منعکس کردن تغییرات اتفاق افتاده در خصوص اختراع، به ویژه در خصوص ورود توافقنامه ی تریپس در سال ۱۹۹۵ و اجرای مفاد آن در قوانین ملی.
این کشورها پیشنهاد کردند که دبیرخانه باید پیش نویسی در خصوص چگونگی و شرایط بازنگری قانون نمونه ی وایپو مصوب ۱۹۷۹ آماده نماید. برخی از هیات ها نیز اعلام کردند جنبه های فوق الاشعار نیز باید حفظ شوند. همچنین رئیس اعلام کرد که پیشنهاد کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب باید به طور کامل ارائه شده و در جلسات بعدی مورد بحث قرار گیرد.
متعاقب این دستورالعمل این کشورها نظرات و دیدگاه های اعضاء را در این خصوص دریافت خواهند کرد و براین اساس تصمیماتی را اتخاذ خواهد نمود. کمیته ی دائمی از دبیرخانه ی وایپو درخواست خواهد کرد تا بودجه ی لازم را برای این بازنگری در نظر بگیرد.
این یادآوری ارزشمند است که کشورهای عضو به طور معمول قادر خواهند بود که در این فرآیند مداخله و شرکت نمایند و محصول نهایی یک سند الزام آور نخواهد بود.