جریان حمایت از مالکیت فکری و کپی رایت در جامعه بین المللی و در کشورهای پیشرفته با سرعتی رو به جلو در حرکت است. آراء صادره در پرونده های مطروحه در مراجع صلاحیتدار در هر کشوری موید این امر است که حمایت از کپی رایت تا چه میزان شامل حقوق پدیدآورنده حتی در جزئی ترین بخش ها است. در این سری از یادداشت ها تحت عنوان پیشرفت های جهانی کپی رایت به بخشی از این پیشرفت ها که در مارس ۲۰۱۸ توسط ICC منتشر شده است اشاره می کنیم.
کانادا
پرونده بل کاناداعلیه لکمن (bell Canada vs. lack man ) – پناهگاه‌های امن (Safe Harbours)
در این پرونده خوانده (وب سایت لکمن) با در دسترس قرار دادن و ارتقای (Software add-ons) که به طور خاص با ست تاپ باکس (Kodi) پیکربندی شده بود، پخش غیرقانونی برنامه های تلویزیونی و فیلم ها را تسهیل میکرده است و امکان دریافت محتوای مشمول کپی رایت را به صورت غیرقانونی فراهم میکرد. دادگاه تجدیدنظر فدرال کانادا این وب سایت را به نقض حق در دسترس قرار دادن (Making available right) و اجازه نقض کپی رایت، محکوم کرد.
خوانده به دفاع پناهگاه امن به عنوان “واسطه‌‌ی بیگناه” (Innocent intermediary) که صرفاً وسایل ارتباط (Means of telecommunication) را فراهم میکرده است، استناد کرد. اما دادگاه دفاع او را نپذیرفت و این گونه استدلال کرد که ایجاد لینک هایی که به طور خودکار به محتوای ناقض کپی رایت متصل است، فراتر از این دفاع (پناهگاه امن) است. دادگاه رأی داد که فروش ست تاپ باکس‌‌ها، حق در دسترس قرار دادن را نقض کرده و فروشنده نمیتواند به استثنای “واسطه‌‌ی بیگناه” در قانون استناد کند.
فرانسه
پرونده Soulier vs. Doke
این پرونده مربوط به قانون فرانسه درباره کتابهای غیرمعتبری است که دیگر تجدید چاپ نمیشوند. (Out-of-print books invalidated)
در ژوئن ۲۰۱۷، شورای ایالات فرانسه، قانون مصوب ۲۰۱۲ درباره‌‌ی بهره برداری دیجیتال از کتابهای تجدید چاپ نشده را منسوخ کرد. بر همین اساس در نوامبر ۲۰۱۶ در پرونده‌‌ی سولیه علیه دوک رأی داد که قوانین ملّی باید مطابق با دستورالعمل، حمایت متناسب از مؤلفان را تضمین کند زیرا هدف از تصویب دستورالعملهای کپی رایت، ممانعت از وضع قوانین ملّی ای است که تکثیر دیجیتالی کتابهایی را که تجدید چاپ نشده است را با نقض حق مؤلف، مجاز میشمارند.
خسارت برای راه اندازی سایت فهرست بندی ناقض
در ژوئن ۲۰۱۷ دادگاه تجدیدنظر پاریس در پرونده WAWA-MANIA ، دستور پرداخت خسارتی معادل ۱۳ میلیون یورو علیه اپراتور وب سایتی را صادر کرد. این وب سایت با طراحی برنامه‌‌ای برای اعضا خود، فهرستی از لینکهای متصل کننده‌‌ی کاربران آنلاین به سرورهایی که میزبان محتوای ناقض کپی رایت برای دانلود بودند را فراهم کرده بود. دادگاه مبلغ را با اعطای ۲ یورو به هر بار نمایش اثر مشمول کپی رایت، محاسبه کرد.
روسیه
مسدود سازی وب سایت
در سپتامبر ۲۰۱۷ ، اصلاحاتی قانونی اتخاذ شد که طبق آن، صاحبان حق قادر بودند وب سایتهای متخلّفی را که به طور گمراه کننده ای شبیه به وبسایتهای قبلاً مسدود شده هستند، مسدود سازند.
این مقرره برای رسیدگی به تنظیمات وب سایتهای میرر و پروکسی راه اندازی شده تا مسدودسازی های موجود را دور بزند. مسدودسازی وب سایت از سال ۲۰۱۳ برای صاحبان حق موجود بوده است و تاکنون بیش از ۶۰ وب سایت طبق رویه‌‌ای که دادگاه مسکو و مقامات نظارتی مخابرات مسدود شده‌‌اند.
آلمان
پرونده media GS راجع به تصاویر گوگل
در ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۷ دادگاه عدالت فدرال آلمان رأی داد که گوگل نسبت به تصاویری که از طریق سرویس جستجوی تصویر آن نمایش داده میشوند مسئولیتی ندارد زیرا گوگل با نمایش تصاویر بسیار کوچک از یک فایل گرافیکی (Thumbnail) و لینک عکسها که به طور عمومی در اینترنت در دسترس هستند، مرتکب نقض کپی رایت نشده است.
پرونده رسانه وی جی (VG MEDIA) راجع به حق ناشران مطبوعات در آلمان در برابر خبرخوان ها (News aggregators)
در می ۲۰۱۷، لندگریچت برلین در دعوایی که بین سازمان جمعی که مسئول جمع آوری حق الامتیاز برای ناشران (رسانه وی جی) و گوگل بود، پرونده را برای قضاوت اولیه درباره‌‌ی قابلیت اجرای حقوق مجاور سال ۲۰۱۳ در آلمان برای ناشران مطبوعات، به دادگاه عدالت اتحادیه اروپایی ارجاع داد. اعمال حقوق مجاور (حقوق مجاور یا همسایه (neighbor right ) اشاره به حقوق اشخاص حقیقی یا حقوقی خاص دارد که در خصوص در دسترس عموم قرار دادن کار یا اثر موضوع مالکیت فکری مشارکت دارند.) برای ناشران مطبوعات حقوقی انحصاری فراهم میکند تا از محتوای خود به مدت یک سال بهره برداری تجاری کند و موتورهای جستجو و خبرخوان ها را از نمایش گزیده‌‌ای از مقالات روزنامه ها بدون پرداخت هزینه نیز منع کنند.
مسئولیت ارائه دهنده‌‌ی wifi
قانون German Telemedia در ژوئن ۲۰۱۷ اصلاح شد و طی آن از ارائه‌‌دهندگان وای‌‌فای حمایت بیشتری صورت گرفت. اصلاحات وارده، ارائه دهندگان وای‌‌فای را از مسئولیت دانلودهای غیرقانونی کابرانشان معاف میکند اما صاحبان حق میتوانند از اپراتورهای شبکه‌‌ی بی سیم تقاضا کنند که صفحات شخصی و صفحات با اسامی خاص (Specifically named pages) را مسدود کرده تا از نقض کپی رایت جلوگیری نمایند.
ایتالیا
پرونده آر تی آی (RTI) در خصوص قابلیت کپی رایت فرمت یک برنامه تلویزیونی
دادگاه عالی ایتالیا در ۲۷ جولای ۲۰۱۷ در پرونده‌‌ی (RTI Reti Televisive Italiane Spa VS. Ruvido Produzioni Srl ) اینگونه رأی داد که طبق قانون ایتالیا، فرمت یک برنامه تلویزیونی مانند یک اثر اصیل (Original work) قابل حمایت کپی رایت است؛ به شرطی که شامل طرح برنامه (Sketch for a program) مانند عناصری همچون شخصیت ها، مکان و زمان بوده و به اندازه کافی اصیل باشد.
انگلستان
پرونده فیلم های بنر یونیورسال (banner universal motion pictures) در خصوص قابلیت شمول کپی رایت شدن بر فرمت مسابقه تلویزیونی
در پرونده‌‌ی (banner universal motion pictures Ltd VS. Endemol Shine Group) ، دادگاه عالی عدالت انگلستان در اکتبر ۲۰۱۷ اینگونه رأی داد که فرمت مسابقه‌‌ی تلویزیونی میتواند به عنوان اثری نمایشی (Dramatic work) موضوع حمایت کپی رایت باشد به این شرط که:
الف) ویژگیهای شناخته شده و مشخصی داشته باشد که مجموعا موجب تمایز آن برنامه از نمونه های مشابه آن شد.
ب) ویژگیهای متمایز در چارچوبی منسجم با یکدیگر مرتبط باشند به طوری که امکان بازتولید آن برنامه در قالبی مشخص فراهم باشد.
با اعمال این معیارها در این پرونده، دادگاه رأی داد که این مسابقه صرفا دارای یک سری ویژگی ها عادی و پیش پا افتاده بوده است بنابراین از بسیاری دیگر از مسابقه‌‌های تلویزیونی قابل تمایز نبوده است و نمی تواند مشمول کپی رایت قرار بگیرد.
قانون اقتصاد دیجیتال۲۰۱۷
این قانون در آوریل ۲۰۱۷ با کسب موافقت سلطنتی تصویب شد و طی آن برخی تغییرات مانند قانون کپی رایت طرحها و پتنت‌‌ها در آن گنجانده شده است که تصویب آن منجر به امور ذیل شد:
الف) افزایش جریمه‌‌ی کیفری برای نقض آنلاین کپی رایت
این قانون، حداکثر محکومیت برای نقض آنلاین مالکیت فکری را از دو سال به ده سال افزایش داد تا جریمه‌‌های نقض آنلاین و آفلاین کپی‌رایت را هماهنگ کند. طبق آن، برای شمول این قانون بر شخص خاطی، وی یا باید قصد کسب درآمد داشته باشد یا دلایلی داشته باشد که بداند عملش به مالک کپی رایت زیان وارد می‌‌آورد.
ب) نسخ ماده‌‌ی ۷۳ قانون کپی رایت طرحها و پتنت‌‌ها مصوب ۱۹۸۸
ماده‌‌ی ۷۳ قانون کپی رایت طرحها و پتنت‌‌ها مصوب ۱۹۸۸ مقرر می‌‌دارد که اگر در کانال‌‌های سرویس پخش عمومی ،پخش از طریق کابل انجام شده باشد، کپی رایت آثار پخش شده نقض نشده است. تغییرات (جدید) بدین معناست که در حال حاضر، برنامه‌‌های کابلی باید هزینه‌‌ای اضافی برای کانال‌‌های سرویس پخش عمومی پرداخت کنند و راه گریز برای تهیه‌‌ی خدمات پخش برنامه‌‌های زنده‌‌ی تلویزیونی مبتنی بر اینترنت را ببندند.
ایالات متحده آمریکا
استریم ریپینگ (Stream ripping)
در سپتامبر ۲۰۱۷، دادگاه فدرال منطقه‌‌ای کالیفرنیا در پرونده‌‌ای علیه یک سرویس استریم ریپینگ آلمانی به نام YouTube-MP3.org که از ویدیوهایی که در یوتیوب پخش می شدند، کپی غیرمجاز تهیه میکرد، حکم صادر کرد. در پی صدور این حکم، سرویس موردنظر بسته شده و نام دامنه آن به نمایندگان صنعت موسیقی واگذار شد.
یونان
اخطاری جدید و روند حذف و مسدودسازی وب سایت
در جولای ۲۰۱۷، یک تذکّر اداری و روشی جدید برای حذف به قانون کپی رایت یونان اضافه شد. طبق این مقررات، صاحبان حقی که ادعای نقض حق خود را دارند، میتوانند اظهارنامه ای را به کمیته‌‌ی اداری ارسال کنند. این کمیته متشکل از نماینده‌‌ی کپی رایت، مقامات مخابرات و حفاظت از داده‌‌ها است و ارائه‌‌دهنده‌‌ی خدمات اینترنتی و ارائه‌‌دهنده‌‌ی میزبان را ملزم به حذف محتوایی که نقض کننده کپی رایت هستند، میکند. کاربران نهایی و خدمات ابری از قلمرو این رویه مستثنی هستند. این رویه دستور مسدودسازی را برای وب سایت های Bit Torrent ، سایت های لینک دهنده و دیگر سایتهایی که میزبان لینک یا محتوایی هستند، در نظر می گیرد. این سایت ها مسدود می شوند اگر:
۱) میزبان سایت در خارج از یونان است
۲) یا مسئول نقض گسترده کپی رایت است.
گردآوری و ترجمه: پریسا محمد خانی