سازمان فرهنگی علمی آموزشی ملل متّحد (یونسکو)
United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO)
سازمان فرهنگی علمی آموزشی ملل متحّد (یونسکو) با هدف ایجاد صلح در جهان از طریق افزایش تعاملات فرهنگی، علمی و آموزشی بین کشورها تأسیس گردید. مقر این سازمان در پاریس واقع شده است.
پیشینه‌‌ی تشکیل یونسکو به سالهای پس از جنگ جهانی دوم بازمیگردد. یعنی درست در زمانی که کشورهای جهان در پی تأسیس سازمانی بودند که با تأکید بر مفاهیم فرهنگی باعث ایجاد همبستگی فکری و اخلاقی بشر شده و از وقوع جنگ‌‌های جهانی جلوگیری نماید. بدین ترتیب در نوامبر سال 1945 کنفرانس ملل متّحد در شهر لندن با شرکت 44 کشور برگزار شد. تأسیس یونسکو نتیجه‌‌ی این کنفرانس است.
یونسکو تاکنون اقدامات متعدّدی را در سطح بین‌‌المللی به انجام رسانده است. یکی از این اقدامات، تدوین دستورالعمل‌‌ها، توصیه‌‌نامه‌‌ها و کنوانسیونهای بین‌‌المللی به منظور هنجارسازی و تعیین معیارهای پذیرفته شده‌‌ی جهانی است. فعالیتهای متنوع دیگری نیز در راستای افزایش ظرفیتهای علمی و فرهنگی بین کشورها انجام گرفته است که تشکیل کرسی‌‌های یونسکو در مراکز علمی کشورها نمونه‌‌ای از آن است. کرسی‌‌های یونسکو نهادهایی ملّی یا منطقه‌‌ای هستند که با تمرکز بر یک موضوع خاص علمی فعالیت کرده و برای دوره‌‌ای سه ساله در دانشگاه‌‌ها یا مراکز علمی و تحقیقاتی تشکیل میشوند.
یونسکو همچنین به منظور هماهنگی بیشتر در انجام وظایف بین‌‌المللی خود به ایجاد کمیسیون‌‌های ملّی در کشورهای عضو همت گماشته و هم اکنون شبکه ای متشکّل از 199 کمیسیون ملّی در سراسر جهان دارد. ایران نیز در سال 1327 به موجب قانون اجازه‌‌ی عضویت قطعی ایران در یونسکو به این سازمان پیوست و کمیسیون ملّی یونسکو در ایران در همان سال تأسیس گردید.
یونسکو و مالکیت فکری
می توان ارتباط یونسکو و حقوق مالکیت فکری را بیشتر در زمینه‌‌ی ثبت و حفاظت از میراث ناملموس، نمودهای فرهنگ عامه (فولکلور) و دانش سنّتی دانست. موضوعی که مورد توجه ویژه‌‌ی یونسکو قرار گرفته و ایران نیز به دلیل برخورداری از ظرفیتهای غنی در این حوزه نیازمند توجه ویژه به این مقوله است.
کنوانسیون پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس (2003) نمونه‌‌ای از تلاش‌‌های یونسکو در تدوین مقرراتی در جهت حفاظت از میراث ناملموس کشورهاست. ایران نیز در سال 1384 (2006) به این کنوانسیون پیوسته است. البته باید توجه داشت که پاسداری در این کنوانسیون شامل اقداماتی با هدف تضمین دوام میراث ناملموس از قبیل شناسایی، مستندسازی، تحقیق، حفظ وضع موجود، احیای این آثار و آموزش به عموم است و مسائل خاص حقوق مالکیت فکری در این کنوانسیون ذکر نشده است. هنوز یک سند چند جانبه‌‌ی الزام‌‌آور برای حمایت از میراث فرهنگی ناملموس وجود ندارد.