موافقتنامه لاهه ناظر به ثبت بین‌‌المللی طرحهای صنعتی است. طی این موافقتنامه سیستمی بین‌‌المللی تحت عنوان “سیستم لاهه” تأسیس گردیده که امکان ثبت بین‌‌المللی طرحهای صنعتی را با تشریفات کمتر فراهم میکند. بدین صورت که با تقدیم تنها یک اظهارنامه‌‌ی ثبت بین‌‌المللی میتوان یک یا چند طرح (تا 100 طرح) را در تمامی کشورهای عضو موافقتنامه به ثبت رساند. (در حالیکه در حالت عادی برای ثبت طرح در چندین کشور مختلف باید در هر کشور اظهارنامه‌‌ی جداگانه تنظیم و هزینه‌‌ای مجزّا پرداخت کرد.)
این موافقتنامه در سال 1925 به تصویب رسید و پس از آن نیز در سالهای 1934 در لندن و 1960 مجدّدا در لاهه مورد اصلاحاتی قرار گرفت. سپس در سال 1961 طی یک قانون الحاقی در موناکو و قانون مکمّل دیگری در استکهلم در 1967 تکمیل گردید و در سال 1979 نیز اصلاح شد. نسخه جدیدتر موافقتنامه در سال 1999 در ژنو به تصویب رسید.
عضویت در نسخه 1999 برای تمامی کشورهای عضو سازمان جهانی مالکیت فکری (وایپو) و برخی سازمانهای بین‌‌دولتی آزاد است. اسناد تصویب یا الحاق باید به دبیرکل وایپو تسلیم گردد.
با وجود اینکه عضویت در نسخه 1960 برای کشورهای عضو کنوانسیون پاریس در حمایت از مالکیت صنعتی (1883) همچنان آزاد است، اما کشورها بیشتر به عضویت در قانون 1999 تشویق میشوند که به دلیل مزایای بیشتر آن است.
تشکیل اتحادیه از کشورهای عضو موافقتنامه
با انعقاد موافقتنامه‌‌ی لاهه، اتحادیه‌‌ای از کشورهای عضو ایجاد شده است. این اتحادیه از سال 1970 مجمعی را ترتیب داده و هر کشوری که به قانون مکمّل استکهلم پیوسته باشد، عضو مجمع محسوب میشود. از جمله مهمترین وظایف مجمع، تصویب برنامه‌‌ی دوسالانه و بودجه‌‌ی اتحادیه و تصویب و اصلاح مقررات حاکم است.
کشورهای عضو
تاکنون 73 کشور به عضویت موافقتنامه لاهه درآمده‌‌اند. اما ایران هنوز به این موافقتنامه نپیوسته است.
خلاصه‌‌ی موافقتنامه لاهه (1925)
دو نسخه از موافقتنامه لاهه در حال حاضر لازم الاجرا هستند. یکی قانون 1999 و دیگری قانون 1960. در سپتامبر 2009 نیز تصمیم گرفته شد که اجرای نسخه 1934 متوقف شود تا مدیریت سراسری سیستم ثبت طرح تسهیل گردد.
ثبت بین‌‌المللی طرح تنها میتواند توسط شخص حقیقی یا حقوقی‌‌ای انجام گیرد که به واسطه‌‌ی تأسیسات (تجاری)، اقامتگاه، یا ملیت با یکی از کشورهای متعاهد مرتبط باشد، یا اینکه طبق قانون 1999 سکونت دائمی در یکی از کشورهای عضو هر یک از دو قانون 1999 یا 1960 داشته باشد.
موافقتنامه لاهه این امکان را به متقاضیان میدهد که با تسلیم تنها یک اظهارنامه‌‌ی ثبت به دفتر بین‌‌المللی وایپو، طرح صنعتی خود را با تشریفات کمتر در چند کشور یا منطقه به ثبت رسانده و از حمایت برخوردار شوند.
بسته به اینکه متقاضی ثبت بین‌‌المللی با کشورهای عضو کدام یک از نسخ فوق (یعنی نسخه 1999 یا 1960) مرتبط باشد، اظهارنامه‌‌ی بین‌‌المللی تابع نسخه 1999، 1960 یا هر دو نسخه خواهد بود.
تشکیل پرونده‌‌ی ثبت (Filing) طرح صنعتی (سپرده گذاری)
میتوان اظهارنامه‌‌ی ثبت بین‌‌المللی را مستقیما به دفتر بین‌‌المللی وایپو تقدیم کرد یا اینکه به طور غیرمستقیم از طریق اداره‌‌ی مالکیت صنعتی کشور عضو موافقتنامه اقدام به ارسال اظهارنامه به وایپو کرد. (البته این در صورتی است که قانون ملی کشور عضو چنین امکانی را پیش بینی کرده باشد). اما در عمل تمامی اظهارنامه‌‌ها مستقیما به دفتر وایپو ارسال میشوند که بیشتر نیز از طریق سایت وایپو و به صورت الکترونیکی است.
اظهارنامه‌‌های بین‌‌المللی میتوانند تا 100 طرح صنعتی را شامل شوند به شرطی که تمامی آن طرحها متعلق به یک طبقه‌‌ی واحد از طبقه‌‌بندی بین‌‌المللی طرحهای صنعتی (طبقه‌‌بندی لوکارنو) باشند. متقاضیان مجازند که اظهارنامه‌‌ی خود را به یکی از زبانهای انگلیسی، فرانسوی یا اسپانیایی تنظیم کنند. اظهارنامه‌‌های بین‌‌المللی باید متضمن یک یا چند نمونه از طرح بوده و باید حداقل یک کشور عضو را (برای درخواست حمایت) تعیین کرده باشند.
انتشار طرحهای سپرده‌‌گذاری‌‌شده
طرحهایی که سپرده‌‌گذاری شده‌‌اند (یعنی برای آنها تشکیل پرونده داده شده)، هر هفته در “خبرنامه‌‌ی طرحهای بین‌‌المللی” (International Designs Bulletin) به صورت آنلاین منتشر میشوند. بسته به کشورهای تعیین شده در اظهارنامه، متقاضیان ثبت میتوانند تقاضا کنند که انتشار طرح به مدت حداکثر سی ماه از تاریخ ثبت بین‌‌المللی، یا اگر ادعای حق تقدم شده است به مدت سی ماه از تاریخ حق تقدم به تعویق بیفتد.
ردّ درخواست حمایت (توسط کشور تعیین شده در اظهارنامه)
هر یک از کشورهای عضوی که توسط متقاضی در اظهارنامه تعیین شده‌‌اند میتوانند در ظرف 6 ماه یا 12 ماه (طبق قانون 1999) از تاریخ انتشار ثبت طرح، درخواست حمایت را رد کنند. رد درخواست حمایت باید بر اساس الزامات مقرر در قانون ملّی آن کشور باشد.
اگر موردی برای رد اظهارنامه موجود نباشد، در این صورت سپرده‌‌گذاری بین‌‌المللی اثری به عنوان اعطای حمایت در آن کشور عضو و طبق قانون آن کشور خواهد داشت.
مدت حمایت
مدت حمایت پنج سال است که طبق قانون 1960 برای حداقل یک دوره‌‌ی پنج ساله‌‌ی دیگر و طبق قانون 1999 برای حداقل دو دوره‌‌ی پنج ساله‌‌ی دیگر قابل تمدید است. اگر قانون ملّی یکی از کشورهای عضو مدت بیشتری را برای حمایت از طرحها مقرر کند، باید در خصوص طرحهایی که از طریق ثبت بین‌‌المللی (یعنی ثبت بر اساس سیستم لاهه) در این کشور به ثبت رسیده‌‌اند نیز همان مدت بیشتر را اعمال کند.
هزینه ثبت بین‌‌المللی
به منظور تسهیل استفاده‌‌ی متقاضیان کشورهای کمتر توسعه‌‌یافته از سیستم لاهه، هزینه‌‌ی ثبت این دسته از متقاضیان به ده درصد هزینه‌‌ی مقرر کاهش می‌‌یابد.
منبع: وب سایت سازمان جهانی مالکیت فکری (وایپو)