سیستم مادرید راه حلی ساده برای ثبت ساده و مقرون به صرفه‌‌ی علائم تجاری در سطح بین‌‌المللی است. بدین صورت که با تسلیم یک اظهارنامه و پرداخت تنها یک هزینه میتوان علامت تجاری موردنظر را در 122 کشور به ثبت رساند. این در حالیست که در حالت عادی (یعنی طبق کنوانسیون پاریس 1883)، برای ثبت علامت تجاری در چند کشور مختلف باید در هر یک از این کشورها به طور جداگانه اظهارنامه تسلیم کرد و هزینه‌‌ی جداگانه‌‌ای نیز پرداخت کرد. همین دشواری‌‌ها کشورهای عضو کنوانسیون پاریس را بر آن داشت تا به تأسیس سیستمی برای ثبت بین‌‌المللی علائم اقدام کنند.
سیستم مادرید برای ثبت بین‌‌المللی علائم متشکل از دو معاهده است:
- موافقتنامه مادرید که در سال 1891 به تصویب رسید و در سالهای 1900 در بلژیک، 1911 در واشنگتن، 1925 در لاهه، 1934 در لندن، 1957 در نیس و 1967 در استکهلم مورد بازنگری قرار گرفت. همچنین در سال 1979 اصلاحاتی به آن افزوده شد.
- پروتکل مادرید که به موافقتنامه‌‌ی مادرید مرتبط است و در سال 1989 به تصویب رسید. هدف پروتکل آن است که سیستم مادرید را انعطاف‌‌پذیرتر کرده و آن را با قوانین ملّی چند کشور و سازمان بین‌‌دولتی معیّن که نتوانسته‌‌اند به موفقتنامه بپیوندند، سازگارتر نماید.
از کشورها و سازمانهای عضو موافقتنامه‌‌ی مادرید، در مجموع با عنوان “کشورهای متعاهد” یاد میشود.
چه کسانی میتوانند از سیستم مادرید استفاده کنند؟
تنها اشخاص حقیقی یا حقوقی‌‌ای میتوانند اظهارنامه ثبت بین‌‌المللی (اظهارنامه‌‌ی بین‌‌المللی) تسلیم کنند که از طریق ملّیت، اقامتگاه یا بنگاه اقتصادی، با یکی از کشورهای عضو موافقتنامه یا پروتکل مرتبط باشند. یعنی:
- در یکی ازکشورهای عضو مادرید (به عبارتی هر یک از اعضای سیستم مادرید) اقامتگاه داشته باشند، یا
- تبعه‌‌ی یکی از کشورهای عضو مادرید باشند، یا
- در یکی از کشورهای عضو موافقنامه‌‌ی مادرید بنگاه اقتصادی داشته باشند.
علامت تنها در صورتی میتواند موضوع درخواست ثبت اظهارنامه‌‌ی بین‌‌المللی قرار گیرد که قبلا در اداره‌‌ی ثبت علائم تجاری کشور متعاهد (یا اداره‌‌ی مالکیت صنعتی کشور متعاهد) که متقاضی ثبت علامت تبعه یا مقیم آن است یا در آن بنگاه اقتصادی دارد، به ثبت رسیده باشد.
بنابراین پیش از اقدام به ثبت بین‌‌المللی باید ابتدا علامت را در کشور مبدأ به ثبت رساند و پس از آن از طریق اداره مالکیت صنعتی مبدأ به تقدیم درخواست ثبت بین‌‌المللی خود اقدام نمود.
اظهارنامه‌‌ی بین‌‌المللی
در اظهارنامه‌‌ی ثبت بین‌‌المللی علامت باید یک یا چند کشور متعاهد که حمایت در آنها جستجو میشود را انتخاب و تعیین کرد. با این وجود تنها میتوان کشورهای متعاهدی را برای حمایت انتخاب کرد که عضو معاهده‌‌ی یکسانی با کشور مبدأ باشند. (مثلا هر دو عضو موافقتنامه مادرید باشند یا هر دو عضو پروتکل مادرید). بنابراین تعیین کشورها بسته به اینکه چه معاهده‌‌ای بین کشور مبدأ و کشورهای مورد درخواست حمایت مشترک باشد، یا بر اساس موافقتنامه است یا بر اساس پروتکل. در صورتی که کشورها هم عضو موافقتنامه و هم پروتکل باشند، تعیین بر اساس پروتکل انجام خواهد شد.
اظهارنامه‌‌ی بین‌‌المللی را میتوان به انگلیسی، فرانسوی یا اسپانیایی تنظیم کرد، مگر اینکه اداره‌‌ی ثبت کشور مبدأ انتخاب زبان را به یک یا دو مورد از این سه زبان محدود نماید.
موافقتنامه مادرید شامل مسائل ماهوی در باب ثبت بین المللی علائم از جمله تمدید ثبت و مدت زمان اعتبار ثبت است. درحالیکه پروتکل محدودتر بوده و و تنها مسائل مربوط به تقدیم اظهارنامه را در بر میگیرد.
سیستم ثبت بین المللی مادرید تحت مدیریت دفتر بین‌‌المللی سازمان جهانی مالکیت فکری (وایپو) در ژنو سوئیس است و کشورهای متعاهد نیز اتحادیه‌‌ی مادرید را تشکیل می‌‌دهند.
ثبت بین‌‌المللی
پس از آنکه دفتر بین‌‌المللی اظهارنامه‌‌ی بین‌‌المللی را دریافت کرد، بر اساس مقررات موافقتنامه، پروتکل و مقررات مشترک این دو، اظهارنامه را مورد ارزیابی قرار میدهد. ارزیابی‌‌ای که در این مرحله انجام میشود محدود به مسائل شکلی و تشریفاتی از قبیل طبقه‌‌بندی و قابل فهم بودن فهرست کالاها و خدمات است. اگر بر این اساس مشکلی در اظهارنامه نبود، دفتر بین‌‌المللی اقدام به ثبت علامت در دفتر ثبت بین‌‌المللی کرده، سپس علائم ثبت شده را در خبرنامه‌‌ی علائم بین‌‌المللی وایپو منتشر مینماید و این موارد را به اطلاع کشورهایی که در اظهارنامه تعیین شده‌‌اند میرساند. بررسی مسائل ماهوی در خصوص علامت، مثلا اینکه علامت واجد شرایط ثبت هست یا خیر، یا اینکه علامت با علائم ثبت‌‌شده‌‌ی قبلی در تعارض هست یا خیر، توسط اداره‌‌ی ثبت علائم کشور متعاهد و مطابق با مقررات ملّی آن کشور صورت میگیرد. اگر علامت واجد شرایط ثبت باشد، در آن کشور به ثبت میرسد. امّا اگر فاقد شرایط لازم باشد، کشور متعاهد حق ردّ درخواست ثبت آن علامت در قلمروء سرزمینی خود را دارد. در این صورت کشور متعاهد باید ظرف 12 ماه از اعلام ردّ درخواست ثبت، مراتب را به دفتر بین‌‌المللی اطلاع دهد. همچنین درصورتی که عضو پروتکل باشد، مهلت اعلام مراتب به دفتر بین‌‌المللی به 18 ماه افزایش خواهد یافت. اقدامات بعدی در خصوص رد درخواست، نظیر تجدیدنظر یا بازنگری باید بدون دخالت دادن دفتر بین‌‌المللی توسط مقام صالح اداری یا دادگاههای کشور متعاهد انجام شود و تصمیم نهایی به دفتر بین‌‌المللی اعلام شود. دفتر بین‌‌المللی تصمیم مذکور را ثبت و اعلان خواهد کرد.
مزایای سیستم مادرید
صرف نظر از تسهیل روند درخواست ثبت علامت، تنظیم اظهارنامه به یک زبان و صرفه‌‌جویی در هزینه‌‌های ثبت، برای تمدید علامت نیز تنها یک هزینه به دفتر بین‌‌المللی وایپو پرداخت میشود و نیازی نیست برای تمدید در هر یک از کشورهای متعاهد هزینه‌‌ی تمدید مجزایی پرداخته شود.
همچنین اگر علامتی که موضوع ثبت بین‌‌المللی است به ثالثی انتقال داده شود و مالک آن تغییر کند، یا تغییری در آدرس یا مشخصات مالک ایجاد شود، از طریق دفتر بین‌‌المللی میتوان تغییرات مذکور را در تمامی کشورهای مقصد به ثبت رساند.
امکان عضویت در موافقتنامه و پروتکل مادرید برای هر یک از کشورهای عضو معاهده‌‌ی پاریس (1883) فراهم است و کشورها میتوانند به یکی از این دو یا هر دوی آنها ملحق شوند. همچنین سازمانهای بین‌‌دولتی که دفتر آنها به ثبت علائم اختصاص دارد میتوانند به پروتکل محلق شوند. اسناد تصویب یا الحاق نزد دبیرکل وایپو به امانت گذاشته میشود.
در ادامه ترجمه موافقتنامه مادرید، برگرفته از وب سایت مرکز مالکیت معنوی ارائه میشود: