حقوق دنیای شناسایی حق و تکلیف است. در متون قانونی هر کجا که حقی مورد شناسایی قرار گرفته است حداقل تکلیف در مواجهه با آن، احترام به آن حق و رعایت آن است. با گذشت زمان و ظهور پدیده‌‌های جدید در حوزه‌‌های مختلف که مصداق بارز آن اموال فکری است، کشورها برای حفظ حقوق پدیدآورندگان و صاحبان اموال فکری به تصویب و اصلاح قوانین پرداخته‌‌اند. امّا حقوق همواره با یک واقعیت ناخوشایند و اجتناب ناپذیر مواجه است و آن وجود افرادی است که آگاهانه یا ناآگاهانه در صدد نقض حقوق سایرین برآمده‌‌اند. در مقابل، قوانین نیز با شناسایی ضمانت اجراهای کیفری و مدنی با ناقضان حقوق دیگران مقابله میکنند.
یکی از رفتارهای ناقض حق که در حوزهی اموال فکری رخ میدهد، «سرقت ادبی» (Plagiarism) است.
سرقت شاید یکی از قدیمی‌‌ترین اعمال ناقض اخلاق، حق و قانون در جوامع انسانی است اما آنچه سرقت ادبی را از سرقت در مفهوم سابق آن متمایز میکند مالی است که موضوع سرقت واقع شده و حقی است که بواسطه این سرقت نقض شده است. کاربرد این واژه در مفهوم «دزدی ادبی» را به «مارکوس والریوس مارتیلیوس» شاعر هجو سرای رومی سده نخست میلادی نسبت داده‌اند. وی خود را ارباب و صاحب، و کلمات را برده خویش می‌دانست و به کسانی که اشعار وی را به نام خود عرضه می‌کردند، لقب plagiarius (به معنای بچه دزد، غارتگر، فریب دهنده) داده بود.
سرقت ادبی در یک مفهوم کوتاه اما روشن عبارت است از برداشتن و به نام خود قلمداد کردن ایده و یا کلمات دیگران، یا معرفی ایده ها یا سخنان شخص دیگر به جای ایده‌‌ها و سخنان شخصی خود.
سرقت ادبی را میتوان یک عمل فریبکارانه و یکی از انواع تقلب برشمرد. بدین ترتیب سرقت ادبی اصطلاح یا استعاره‌‌ای اقتصادی است درباره استفاده از دارایی دیگران به نام خود یا بهره‌‌برداری بدون مجوز از چیزهایی که قانون در مالکیت فرد مشخصی قرار داده است. درست مانند استفاده بدون مجوز از وسیله شخصی دیگری یا ورود بی اجازه به ملک خصوصی افراد یا استفاده از اموال متعلق به دیگری بدون رضایت وی. پس سارق ادبی کسی است که بدون کسب رضایت مالک اصلی ایده‌‌ها و سخنانی را از یک منبع موجود و در دسترس بیرون می‌‌کشد و به عنوان ایده یا سخن متعلق به خود ارائه میکند.
سرقت ادبی در حوزه‌‌های متعددی واقع می شود. از شعر و داستان و رمان و نمایشنامه و فیلمنامه گرفته تا استفاده از ترانه و موسیقی و حتی آثار و تألیفات علمی و پژوهشی. بسته به اینکه عمل plagiarism یا سرقت ادبی در چه زمینه‌‌ای صورت گیرد، اسامی متفاوتی بر آن اطلاق میشود. برای مثال، اگر شخصی در فضای آکادمیک و برای نگارش مقاله، پایان نامه، کتاب و یا پروژه‌‌ای علمی به سرقت دارایی‌‌های فکری دیگران اقدام کند، در توصیف اقدام او از واژه‌‌ی سرقت علمی استفاده میشود. همچنین اگر سرقت در حوزهی آثار هنری صورت گیرد سرقت هنری نامیده میشود. البته از آنجا که گاهی آثار هنری و ادبی بسیار به یکدیگر نزدیک بوده و یک اثر هم به عنوان اثر ادبی و هم اثر هنری شناخته میشود، تعیین مرز این دو بسیار دشوار است. در هر صورت، در بسیاری از موارد میتوان از همان عنوان سرقت ادبی استفاده کرد و تفاوت‌‌های این چنینی در عناوین، اصل موضوع را تغییر نمیدهد.
سرقت علمی
سرقت علمی که از آن به خیانت در امانت علمی ( Academic Dishonesty) نیز یاد میشود به معنای استفاده از تولیدات علمی دیگران به شکل نادرست و بدون اجازه است. در فرهنگ لغات تعاریف ذیل برای سرقت علمی نوشته شده است:
استفاده از تولیدات و نوآوری‌‌های علمی دیگران بدون ذکر منبع
ارائه دادن ایده یا یافته دیگری به عنوان یک مورد جدید و اولیه
بکار بردن بدون اجازه یا تقلّبی ایده‌‌ها یا سخنان دیگران و ارائه آنها به عنوان یافته اصلی خود.
جدای از تعاریف مندرج در فرهنگ لغات، اقدامات دیگری نیز به عنوان سرقت علمی شناخته میشود که نیازمند بررسی است:
انتشار یافته‌‌های و دستاوردهای تحقیقاتی دیگران به نام خود مصداق سرقت علمی است. تعویض نام و آدرس مقاله، پایان نامه یا رساله‌‌ای که قبلا توسط محقق یا محققین دیگر در همان کشور یا کشوری دیگر انجام و منتشر شده است با نام و آدرس جدید و چاپ یا ارائه در یک مجله دیگر مصداق بارز سرقت علمی است. استفاده از ایده‌‌ها و یافته‌‌های دیگران حتّی اگر به صورت شفاهی بوده و مکتوب نباشد نیز سرقت علمی محسوب میشود.
استفاده از دادهها، متون و یافته‌‌های چند مقاله و تلفیق آنها در یکدیگر به منظور تولید یک مقاله جدید. این نوع از سرقت علمی تحت عنوان (The potluck paper) شناخته میشود که معادل فارسی آن را میتوان «مقاله معجون» گفت زیرا آمیخته‌‌ای از داده‌‌های مقالات دیگران است.
در برخی موارد مقاله نویس یا به عبارت بهتر مقاله ساز متن را نیز به نحوی تغییر میدهد که تشخیص تقلبی بودن آن به سادگی امکانپذیر نیست. در این حالت که به آن (The labor of laziness) یا «تنبل کاری» اطلاق میگردد، فرد به جای انجام کار اصلی، وقت خود را صرف سوء استفاده از داده‌‌های دیگران میکند.
گاهی مقاله ساز با حفظ مطالب و محتوای پژوهش اصلی، ظاهر مقاله مثل شکل جداول یا نحوه رسم نمودارها را تغییر داده یا جداول ارائه شده در مقاله اصلی را به نمودار تبدیل میکند، یا کلیدواژه‌‌ها را تغییر میدهد و غیره. به این عمل «استتار جزئی» یا (The poor disguise) گفته میشود.
اگر در پژوهش خود چندین بار از یک منبع استفاده کرده‌‌اید باید در هر بار استفاده از آن منبع به طور مجزّا به آن ارجاع دهید. اگر تنها یک بار ارجاع دهید مرتکب سرقت علمی شده‌‌اید.
نمونه‌‌ی دیگر از سرقت علمی بدین شکل است که فردی پژوهشی را با همکاری چند نفر دیگر و به صورت گروهی انجام داده باشد و دیگر افراد گروه در انجام تحقیق نقش جدّی داشته باشند امّا اینطور وانمود کند که مستقلاً و به تنهایی پژوهش کرده است. عکس این امر نیز مصداق سرقت علمی است. یعنی پژوهشی را به تنهایی انجام داده باشید امّا آن را به عنوان کار گروهی معرفی کنید.
اگر نویسنده یا پژوهشگری مقاله‌‌ی خود را به چند نشریه ارسال کند یا بخشی از اطلاعات، دادهها و یافته‌‌های خود را به طور همزمان یا با فاصله زمانی در چند نشریه منتشر کند مرتکب (Self-plagiarism) یا سرقت علمی از خود شده است. زیرا ارسال همزمان یک مقاله به دو یا چند مجله مجاز نیست. همچنین اگر نویسنده‌‌ای بخشهای مهمی از اثر پیشین خود را در اثر جدیدتر خود قرار دهد بدون آنکه به منبع پیشین ارجاع دهد و این گونه وانمود کند که اثری کاملاً جدید خلق کرده است نیز مرتکب سرقت علمی از خود شده است. این مورد با تجدیدنظر و بازنگری اثر که امری کاملاً مجاز است متفاوت است.
سرقت ادبی در سبک نگارش (Style) زمانی است که نویسنده جملات منبع اصلی را پاراگراف به پاراگراف و خط به خط دنبال کرده و چینش مطالب و پاراگراف‌‌ها و چارچوب نوشتار را کاملاً یکسان با منبع دیگری صورت دهد، هر چند هیچ یک از کلمات وی همانند منبع اصلی نباشد.
استفاده از عین جملات یا عبارات دیگران بدون ذکر منبع و گذاشتن گیومه با عنوان (Copy and paste plagiarism) یا سرقت علمی مستقیم شناخته میشود. البته شایان ذکر است که اگر از عین عبارات نویسنده استفاده شود و منبع نیز ذکر گردد ولی عبارت در گیومه قرار داده نشده باشد، باز هم سرقت ادبی رخ داده است. حتی تغییر دادن چند کلمه در جملات نویسنده‌‌ی دیگر نیز سبب نمیشود که این عمل سرقت تلقی نشود. در واقع سرقت علمی تغییر کلمات (Word Switch) خود سرقت علمی مجزّایی است و زمانی رخ میدهد که متنی عیناً از منبع اصلی گرفته شده و تنها دو، سه یا چند کلمه از آن تغییر یابد.
اگر شخص یا اشخاصی در تهیه و به انجام رساندن پژوهش نقش اساسی داشته اند، برای مثال دوست یا همکلاسی شما یا فردی دیگر، کمک بسیار فراوان و جدّی در پیشبرد پژوهش داشته و ویرایش و اصلاحاتی جدی در متن شما اعمال کرده باشد باید این موضوع در کار شما ذکر شود. بدین صورت که حتّی در حد یک جمله به همکاری آن فرد در کار خود اشاره کنید. اگر در تشخیص اینکه چه میزان از کمک، کمک اساسی و جدّی محسوب میشود تردید دارید حتماً با استاد راهنمای خود مشورت کنید.
سرقت علمی حاصل از ترجمه (Translation Plagiarism): تشخیص سرقت علمی هنگامی که صورت اصلی و رونوشت آن به زبان‌هایی گوناگون نگاشته شده باشند کاری دشوار خواهد بود. در ارتباط با ترجمه، سرقت علمی به دو شکل انجام میشود:
الف) ترجمه بخشی از کار دیگران بدون ذکر نام منبع اصلی (ترجمه‌‌ی بخشی)؛
ب) استفاده از ترجمه‌ای پیشین با تغییری صوری در چند واژه بدون ذکر منبع و ثبت آن به نام خود.
هنگامی که مترجمی ترجمه‌ای مجدّد از اثری را آغاز میکند که سابقاً به همان زبان ترجمه شده است، باید به منظور اثبات ضرورت ترجمه‌ای جدید برای نسل خود، با نسخه‌‌های پیشین آن ترجمه آشنایی کافی داشته باشد. بدین ترتیب میتواند ضرورت خلق ترجمه‌ای جدید، و یا تجدیدنظر در کار پیشین را تشخیص دهد.
سرقت ادبی/ هنری
حقوق صاحبان آثار ادبی و هنری متشکل از دو حق مادی و معنوی است که هر کدام در جایگاه خود محترم اند و ضمانت اجرای قانونی نیز برای نقض این حقوق وجود دارد. با این حال بارها و بارها مشاهده شده است که هنرمندان کشور از استفاده‌‌ی غیرمجاز از آثار خود و سرقت این آثار ابراز نگرانی کرده و مجبور به اقدام قضایی و مراجعه به دادگاه شده اند.
نقض حقوق هنرمندان در ایران به شیوه‌‌های مختلفی انجام میشود. یکی از شیوه‌‌های رایج نقض این حقوق بارگذاری فایل صوتی آلبوم خوانندگان یا بارگذاری فیلم‌‌ها و کتابها در اینترنت و ارائه‌‌ی لینک دانلود رایگان است که حقوق مادی صاحب حق را خدشه دار میکند. حق تکثیر اثر و حق فروش آن متعلق به صاحب اثر است که با عرضه‌‌ی اینترنتی آن به صورت غیرمجاز، حتی تا چندین هزار بار دانلود شده و خسارت هنگفتی را به پدیدآورنده وارد میکند.
البته موارد فوق الذکر گرچه نقض حق است و در جای خود قبیح و قابل تعقیب قضایی است امّا سرقت ادبی/هنری محسوب نمی شود. به بیان دیگر، سرقت ادبی و نقض کپی رایت دو مقوله‌‌ی جدا هستند و ممکن است در مواردی هم نقض کپی رایت رخ دهد و هم سرقت ادبی. همچنین ممکن است تنها نقض کپی رایت رخ دهد و سرقت ادبی در کار نباشد. بنابراین لازم است آنچه مشمول عنوان سرقت ادبی یا سرقت هنری است کاملاً مشخص گردد.
سرقت ادبی عبارت است از برداشتن و به نام خود قلمداد کردن ایده و یا کلمات دیگران، یا معرفی ایده ها یا سخنان شخص دیگر به جای ایده‌‌ها و سخنان شخصی خود.
به بیان دیگر در صورتی که شخصی از اثر دیگری استفاده کند امّا این طور به مخاطبان القا کند که اثر تولید شده حاصل کار مستقل اوست، سرقت ادبی یا سرقت هنری رخ داده است.
به طور کلّی استفاده از اثر دیگری (عکس، موسیقی، داستان، شعر، فیلم و غیره) که مشمول کپی رایت است بدون اجازه‌‌ی صاحب اثر و به طوری که مخاطب را در خصوص هویت پدیدآورنده به اشتباه بیندازد سرقت ادبی محسوب میگردد. برای مثال اگر فیلمنامه نویسی قصد اقتباس از رمان یا داستانی را در تهیه‌‌ی فیلمنامه‌‌ی خود دارد باید حتماً از نویسنده‌‌ی رمان کسب اجازه کرده و با رضایت او اقدام به این کار نماید. اگر رمان نویس به این اقدام رضایت ندهد و فیلمنامه نویس بدون اجازه‌‌ی او از رمان اقتباس کند، مرتکب نقض کپی رایت شده است و اگر این طور وانمود کند که اثر او اقتباسی نیست و حاصل کار مستقل خود اوست سرقت ادبی نیز رخ داده است. البته ذکر نام رمان نویس اصلی به عنوان کسی که فیلمنامه از کار او اقتباس شده است گرچه وقوع سرقت ادبی را منتفی میکند امّا وظیفه‌‌ی اقتباس کننده در پرداخت حق الامتیاز نویسنده را زایل نکرده و او همچنان ملزم به پرداخت حق و حقوق پدیدآورنده‌‌ی اثر اصلی است.
همچنین است مواردی که شعری سروده شده است و خواننده‌‌ای بدون اجازه‌‌ی شاعری، از شعر او در ترانه‌‌های خود استفاده میکند و اثری موسیقایی تولید میکند که بخشی از آن حاصل کار دیگری است. این نیز نقض حق پدیدآورنده و نقض کپی رایت است. در این صورت اگر نامی از شاعر ترانه برده نشود، سرقت ادبی نیز رخ داده است.
موضوع زمانی ناخوشایندتر است که برخی خوانندگان علاوه بر استفاده‌‌ی بدون اجازه از شعر شاعر و ذکر نکردن منبع، بخش‌‌هایی از شعر او را نیز تغییر داده و کلمات دیگری را جایگزین میکنند تا با موسیقی موردنظر هماهنگ‌‌تر شود. از آنجا که حق هر گونه تغییر و اصلاح در اثر، متعلّق به پدیدآورنده است و از حقوق معنوی او محسوب میشود، این کار نقض حقوق معنوی پدیدآورنده نیز خواهد بود.
در بسیاری از وب سایتها دیده میشود که عکسی را که مشمول کپی‌‌رایت است بدون ذکر منبع کپی برداری کرده و در مطالب خود استفاده میکنند که این نیز مشمول عنوان سرقت ادبی است. البته استفاده از عکس‌‌هایی که منبع مشخصی ندارد و پدیدآورنده‌‌ی آن معلوم نیست سرقت ادبی محسوب نمیشود.
در خصوص اینکه کدام مورد از اقتباس آثار دیگران سرقت ادبی/هنری محسوب میشود باید دو حالت متفاوت را مدنظر قرار داد:
موردی که شخصی از اثر دیگری استفاده‌‌ی بدون مجوز کرده است و ذکر منبع نیز نکرده است امّا اثر اصلی به قدری معروف است که مخاطبان به سادگی متوجه اقتباسی بودن اثر می شوند، سرقت ادبی در این حالت منتفی است. در این صورت، اگر اثر اصلی مشمول کپی رایت باشد نقض کپی‌‌رایت رخ داده است و اگر مشمول کپی رایت نبوده و در قلمرو عمومی باشد نقض کپی رایت نیز رخ نداده است. مثلا استفاده از تصویر مونالیزا برای تهیه‌‌ی اثری دیگر نه سرقت هنری است و نه نقض کپی رایت. اقتباسی بودن اثر کاملاً مشخص است و تابلوی مونالیزا نیز وارد حوزهی عمومی شده و مشمول کپی رایت نیست.
موردی که شخصی از اثر دیگری استفاده‌‌ی بدون مجوز کرده و منبع را نیز ذکر نکرده است و اثر اصلی معروف نیست. در این صورت مخاطبان متوجه اقتباسی بودن اثر دوم نمیشوند و بنابراین سرقت ادبی/سرقت هنری رخ داده است.
بنابراین وجه تمایز نقض کپی رایت و سرقت ادبی را میتوان در فریب مخاطبان دانست. بدین نحو که در نقض کپی رایت تنها حقوق پدیدآورنده نقض میشود امّا در سرقت ادبی علاوه بر نقض حق، جامعه نیز فریب خورده و فرد دیگری را به عنوان پدیدآورنده‌‌ی اثر اصلی تلقی میکند.
در هر صورت هم نقض کپی رایت و هم سرقت ادبی دو امر قبیح بوده که نمونه‌‌های فراوانی از آن هم در جامعه‌‌ی هنری و هم در بین عموم مردم مشاهده میشود که نیازمند فرهنگسازی و اطلاع رسانی گسترده به عموم است. در قوانین ملّی و بین المللی نیز مجازات هایی برای این عمل درنظر گرفته شده است.
تمهیدات قانونی برای مقابله با سرقت علمی و سرقت ادبی- هنری
الف) قانون “پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی”
این قانون در ۳۱/۵/۱۳۹۶ به تصویب رسید. این قانون شامل یک ماده واحده و ده تبصره است. در ادامه به ماده واحده و مجازات تعیین شده برای متخلفان اشاره میشود:
«ماده واحده ـ تهیه، عرضه و یا واگذاری آثاری از قبیل رساله، پایان‌نامه، مقاله، طرح پژوهشی، کتاب، گزارش یا سایر آثار مکتوب و ضبط شده پژوهشی، علمی و یا هنری اعم از الکترونیک و غیرالکترونیک توسط هر شخص حقیقی یا حقوقی به قصد انتفاع و به عنوان حرفه یا شغل با هدف ارائه کل اثر و یا بخشی از آن توسط دیگری به عنوان اثر خود، جرم محسوب شده و مرتکب یا مرتکبان علاوه بر واریز وجوه دریافتی به خزانه دولت، مشمول مجازات به شرح زیر هستند:
۱ـ ارتکاب جرم توسط شخص حقیقی مشمول مجازات جزای نقدی درجه سه و محرومیت از حقوق اجتماعی درجه ۶ است.
۲ـ در صورت ارتکاب جرم توسط شخص حقوقی علاوه بر مجازات مرتکب، مدیران و گردانندگان مربوطه، مجازات شخص حقوقی حسب مورد مطابق مواد ۲۰، ۲۱ و ۲۲ قانون مجازات اسلامی مصوب یکم اردیبهشت ماه ۱۳۹۲ تعیین میشود.
تبصره۵: ارائه خدماتی که در جریان تهیه آثار علمی، پژوهشی و هنری انجام آنها توسط اشخاص ثالث متعارف است از قبیل خدمات آزمایشگاهی تایپ، کمک به گردآوری دادهها، ترجمه، تکثیر و ویراستاری اثر، مشمول حکم مقرر در ماده واحده نیست.
تبصره۶: درصورت استفاده از آثار متخلفانه موضوع ماده واحده توسط دانشجویان، اعضای هیأت علمی و طلاب، ضمن سلب هر گونه امتیاز مادی و یا معنوی مترتب در آن و ملغی‌الاثر بودن هر گونه مدرک تحصیلی، پایه، مرتبه علمی، رتبه و یا عناوین مشابه، به تخلفات نامبردگان حسب مورد توسط هیأت‌های انتظامی اعضای هیأت علمی، هیأت‌های رسیدگی به تخلفات اداری، کمیته‌های انضباطی دانشجویان و یا دادسرا و یا دادگاه ویژه روحانیت، رسیدگی و به مجازاتهای زیر محکوم می‌شوند:
اعضای هیأت علمی: یکی از مجازاتهای ردیف ۷ تا ۱۱ ماده ۸ قانون مقررات انتظامی اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی کشور مصوب ۲۲ اسفند ماه ۱۳۶۴ و اصلاحات و الحاقات بعدی آن.
دانشجو: یکی از مجازاتهای ردیف «ب ـ ۱ تا ب ـ ۵» ماده ۷ آئین‌نامه انضباطی دانشجویان جمهوری اسلامی ایران مصوب جلسه ۳۵۸ مورخ ۱۴ شهریور ۱۳۷۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی و اصلاحات و الحاقات بعدی آن.
کارکنان اداری: یکی از مجازاتهای ردیف «د تا ک» ماده ۹ قانون رسیدگی به تخلفات اداری مصوب ۷ آذر ماه ۱۳۷۲ و اصلاحات و الحاقات بعدی آن.
طلاب ـ بر اساس قوانین و مقررات دادسرا و دادگاه ویژه روحانیت.
ب) قانون حمایت از مؤلفان، مصنفان و هنرمندان مصوب ۱۳۴۸
در این قانون نیز برای نقض حقوق انحصاری دیگران (حقوق مادی و معنوی) و استفاده‌‌ی بدون اجازه و بدون ذکر منبع، مجازاتهای ذیل تعیین شده است:
ماده ۲۳- هر کس تمام یا قسمتی از اثر دیگری را که مورد حمایت این قانون است به نام خود یا به نام پدیدآورنده بدون اجازه او و یا عالماً عامداً به‌نام شخص دیگری
غیر از پدیدآورنده نشر یا پخش یا عرضه کند به حبس تأدیبی از شش ماه تا ۳ سال محکوم خواهد شد.
ماده ۲۴- هر کس بدون اجازه ترجمه دیگری را به نام خود یا دیگری چاپ و پخش و نشر کند به حبس تأدیبی از سه ماه تا یک سال محکوم خواهند شد.
ج) قانون مطبوعات مصوب ۱۳۸۸
در بند ۹ ماده‌‌ی ۶ این قانون، مطبوعات از سرقت ادبی منع شده‌‌اند و سرقت ادبی را نوعی اخلال در حقوق عمومی تلقی کرده است. در این ماده آمده است:
ماده ۶ – نشریات جز در موارد اخلال به مبانی و احکام اسلام و حقوق عمومی که در این فصل مشخص می‌شوند، آزادند:
بند ۹: سرقتهای ادبی و همچنین نقل مطالب از مطبوعات و احزاب و گروههای منحرف و مخالف اسلام (داخلی و خارجی) به نحوی که تبلیغ از آنها باشد (حدود موارد فوق را آیین‌نامه مشخص میکند.)
تبصره – سرقت ادبی عبارت است از نسبت دادن عمدی تمام یا بخش قابل توجّهی از آثار و نوشته‌های دیگران به خود یا غیر ولو به صورت ترجمه.
برگرفته از:
سیده زهرا بطحائی، سرقت علمی، تعریف،مصادیق و راهکارهای جلوگیری، پیشگیری و تشخیص، مجله کارآگاه ۱۳۹۰
سرقت هنری یا نقض کپی رایت، مندرج در سایت: http://www.originalwork.ir/1393/11/copyright-infringement-or-plagiarism/ ، تاریخ آخرین مراجعه به سایت: ۰۸/۰۲/۱۳۹۷
قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی مصوب ۳۱/۵/۱۳۹۶
قانون حمایت از مؤلفان، مصنفان و هنرمندان مصوب ۱۳۴۸
قانون مطبوعات مصوب ۱۳۸۸