خدمات رایانش ابری معمولا به سه روش مختلف عرضه میشود که ابر عمومی (Public cloud) یکی از مهم‌ترین آنها است. سرویس‌های ابر عمومی و به طور کلی رایانش ابری باعث دگرگونی ساختار، فرایند و روند انجام کارها در بسیاری از کسبوکارها شده‌اند.
تا پیش از ورود فناوری‌های ابری، عموما تامین «زیرساختهای پردازشی و ذخیره‌سازی» مورد نیاز کسبوکارها از طریق خرید تجهیزات سخت‌افزاری و استقرار سرور در محل سازمان‌ها انجام می‌شد. اما طی سال‌های اخیر مزایای فراوان فناوری‌های ابری، کسبوکارهای زیادی را ترغیب به «مهاجرت به ابر» کرده است.
مزایایی از جمله انعطافپذیری بالا، مقیاسپذیری، جلوگیری از اتلاف منابع سازمان، کاهش هزینه‌ها و بهبود امنیت اطلاعات از جمله مهم‌ترین دلایلی هستند که باعث شده مدیران IT این مدل را به زیرساختهای on premise ترجیح دهند.
توانایی برآورده کردن نیازهای پردازشی طیف وسیعی از کسبوکارها، سرویس «ابرعمومی» را به یکی از محبوب‌ترین و پرمخاطب‌ترین سرویس‌های ابری برای تامین زیرساخت IT سازمان‌ها تبدیل کرده است. در این مقاله با ما همراه باشید تا به جزئیات بیشتری در زمینه‌ی ابر عمومی و مزایای آن اشاره کنیم.
ابرعمومی (Public cloud) چیست؟
نوع اول رایانش ابری که به رایانش ابری عمومی شهرت یافته است، مشتمل بر نصب سخت‌افزار، نرم‌افزار و پایگاه‌های داده در مرکز داده‌ی شرکت نرم‌افزاری بوده و سازمان‌ها به تمام امکانات نرم‌افزار و داده‌های خود از راه دور دسترسی پیدا میکنند و بر‌اساس میزان استفاده، هزینه‌ی آن را می‌پردازند.
مخاطرات این روش نسبت به مدیریت و کنترل سخت‌افزار و نرم‌افزار در داخل سازمان کمتر است؛ چراکه مدیریت رایانش ابری توسط شرکت‌های متخصص این حوزه به همراه حمایت‌های قانونی و دولتی از مراکز داده‌ی بزرگ، منجر به ایجاد بستر امنی برای نصب و راه‌اندازی نرم‌افزارها شده است و امکان از دست رفتن داده‌ها و نرم‌افزارها یا مشکلات سخت‌افزاری را به حداقل نزدیک کرده است.
از سوی دیگر، برای راه‌اندازی نرم‌افزارهای خاص و سفارشی در داخل سازمان، رایانش ابری خصوصی پیشنهاد شده است. در این حالت، سازوکار رایانش ابری در مرکز داده‌ی داخل سازمان پیاده‌سازی و شعب مستقر در نقاط جغرافیایی مختلف، به مرکز داده‌ی داخلی متصل میشود و از خدمات رایانش ابری استفاده میکنند. به این شکل، امنیت داده‌های حساس و پُرکاربرد نیز حفظ میشود.
برای استفاده از مزایای رایانش ابری عمومی در کنار رایانش ابری خصوصی، راهکار سومی به نام ابر ترکیبی پیشنهاد میشود که در آن، برخی از نرم‌افزارها روی ابر عمومی و خارج از سازمان نگهداری می‌شوند تا هزینه‌ها کاهش یافته و نگه‌داشت سیستم‌ها آسان‌تر شود. از سوی دیگر، سازمان از ابر خصوصی نیز استفاده می‌کند که به ابر عمومی متصل است و نرم‌افزارهای خاص سازمان را در مرکز داده‌ی داخلی نگهداری می‌کند. بدین شکل، از مزایای هر دو نوع رایانش ابری بهره‌برداری میشود.
ابر عمومی در واقع یکی از انواع سرویس های رایانش ابری است که در آن شرکت ارائه‌دهنده خدمات ابری با استقرار تعداد قابل ملاحظه‌ای سرور در محل شرکت، اقدام به تامین زیرساختهای پردازشی مورد نیاز کسبوکارها می‌کند.
منایع ایجاد شده توسط این سخت‌افزارها، از طریق ابزارهای مجازی‌ساز به بخش‌های کوچک‌تر تبدیل شده و از طریق شبکه اینترنت در اختیار مشترکان قرار می‌گیرند.
به این ترتیب، سازمان‌ها بدون آنکه نیازی به خرید تجهیزات سخت‌افزاری و نصب و راه‌اندازی آنها در محل شرکت داشته باشند، می‌توانند منابع پردازشی، ذخیره‌سازی و ماشین‌های مجازی مورد نیازشان را در اختیار بگیرند.
در سرویس ابر عمومی، تمامی دیتاسنترها (سخت‌افزارها و تجهیزات سرورها)، در مالکیت شرکت سرویس‌دهنده قرار دارند و تمامی مسئولیت حفظ، نگهداری و تعمیر این تجهیزات برای ایجاد ارتباطی پرسرعت و با کیفیت نیز به عهده‌ی آنها است.
در معماری ابر عمومی، منابع ایجاد شده میان چندین کاربر به اشتراک گذاشته می‌شوند و به نوعی هر کاربر بخشی از منابع سرور را برای مدتی اجاره می‌کند.
بخش‌هایی که از طریق مجازی‌سازها در اختیار هر مشترک قرار می‌گیرند، از منابع تخصیص داده شده به دیگر مشترکان مستقل است و با آنکه همگی از یک زیرساخت استفاده میکنند، عملکردشان بر عملکرد مشترکان دیگر تاثیری نمی‌گذارد.
علل محبوبیت و مزایای ابر عمومی (Public cloud) برای کسبوکارها چیست؟
هر ساله بسیاری از کسبوکارها، زیرساختهای پردازشی خود را به ابرهای عمومی منتقل میکنند. زیرا انعطافپذیری و مقیاسپذیری بالای (Public cloud) باعث میشود به سادگی بتوان آن را با نیازهای متغیر کسبوکارهای مختلف تطبیق داد.
به لطف مقیاسپذیری بالای سرویس‌های ابر عمومی، به سادگی می‌توان منابع مورد نیاز برای توسعه کسبوکار را تامین کرد. از طرف دیگر به دلیل ارائه این سرویس بر بستر اینترنت، کارکنان شرکت می‌توانند از هر نقطه‌ای از جهان و تنها با اتصال تبلت یا لپ‌تاب به اینترنت، به داده‌ها و ابزارهای سازمان دسترسی پیدا کنند.
این روش امکان همکاری سازمان و اشتراک‌گذاری داده‌ها با دیگر اعضای تیم را هموار می‌کند. از طرف دیگر، کارایی بالای سرویس‌های ابر عمومی از اتلاف منابع جلوگیری کرده و هزینه‌های کسبوکارها را به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
در روش استفاده از سرویس ابر عمومی، برخلاف استقرار سخت‌افزارهای سرور در سازمان، هیچ بخشی از منابع سرور بدون استفاده باقی نمی‌ماند و هر مشترک تنها به اندازه مصرف از منابع سرور هزینه پرداخت می‌کند. (pay as you go)
انواع سرویس‌های ابر عمومی کدامند و چه ویژگی‌هایی دارند؟
با رشد روزافزون تولید اطلاعات و افزایش نیاز سازمان‌ها به مدیریت و پردازش این داده‌ها، اندازه بازار جهانی رایانش ابری روزبه‌روز در حال افزایش است. طبق اعلام گارتنر، پیش‌بینی میشود ارزش این بازار تا پایان سال 2022 به 330 میلیارد دلار برسد.
امروزه کسبوکارها به طیف وسیعی از سرویس‌های ابری‌عمومی دسترسی دارند که آنها را قادر می‌سازد به تناسب نیاز و کاربردی که در نظر دارند، از میان آنها انتخاب کنند. به طور کلی سه مورد از متداول‌ترین مدل‌های سرویس ابری عبارتند از:
- زیرساخت به‌عنوان سرویس یا IaaS (Infrastructure-as-a-Service): در IaaS، سرویس‌دهنده ابری تمامی منابع پردازشی، شبکه، منابع ذخیره‌سازی و زیرساختهای IT مورد نیاز کسبوکارها را از طریق ارتباطات اختصاصی موجود روی شبکه اینترنت، در اختیارشان قرار می‌دهد.
- پلتفرم به‌عنوان سرویس یا PaaS (Platform-as-a-Service): در این روش، سرویس‌دهنده پلتفرم کاملی مشتمل بر تمامی سخت‌افزارها، نرم‌افزارها و زیرساختهای مورد نیاز را در اختیار توسعه‌دهندگان اپلیکیشن قرار می‌دهد تا به‌واسطه این امکانات بتواند اپلیکیشن‌های مدنظر را ساخته، راه‌اندازی و مدیریت کند.
عموما تمامی زیرساخت این پلتفرم‌ها توسط شرکت ارائه‌دهنده خدمات ابری مدیریت می‌شوند و کاربران هیچ دغدغه‌ای درباره جزئیات سطح پایین‌تر ندارند.
- نرم‌افزار به‌عنوان سرویس یا SaaS (Software-as-a-Service): به کمک SaaS کاربران می‌توانند به نرم‌افزارها و برنامه‌های کاربردی مبتنی بر ابر دسترسی پیدا کنند. در این روش به جای نصب این برنامه‌ها بر دستگاه کاربر، می‌توان آن را بر روی ابر اجرا کرده و از طریق مرورگر اینترنت یا API ارائه شده، از آن استفاده کرد.
با این‌حال، مدل‌های مختلف سرویس ابری محدود به این موارد نیستند و مدل‌های اختصاصی‌تری نیز وجود دارند. این موارد عموما پیشنهاداتی مانند فرآیند کسبوکار به عنوان خدمت یا Business-Process-as-a-Service (BPaaS) را شامل می‌شوند که در آنها به شکل همزمان تمامی فرآیندهای عمودی و افقی کسبوکار در قالب ترکیبی از سرویس‌های IaaS، PaaS و یا SaaS ارائه می‌شوند.
عملکرد به عنوان سرویس یا Function-as-a-Service (FaaS) نیز از دیگر مدل سرویس‌های ابری خاص است. این مدل زیرمجموعه‌ای از مدل SaaS است و در آن کدهای اپلیکیشن تنها در پاسخ به رویدادها یا درخواست‌های خاص عمل میکنند. گستره وسیعی از این پیشنهادات عموما زیرمجموعه‌هایی از همان سه مدل اصلی و پایه رایانش ابری هستند.
تفاوت ابر عمومی با ابر خصوصی چیست؟
ابرخصوصی در واقع زیرساختی است که به شکل ویژه برای یک شرکت خاص پیاده‌سازی شده باشد. تجهیزات سخت افزاری ابر خصوصی ممکن است درون خود سازمان مستقر شوند یا استقرار آنها در محل شرکت ارائه‌دهنده خدمات ابری انجام شود.
اساسی‌ترین تفاوت ابر خصوصی با ابر عمومی در آن است که در این روش سازمان‌ها می‌توانند دسترسی اختصاصی، محدود و ایزوله‌ای به زیرساخت‌ها داشته باشند.
به کمک سرویس ابر خصوصی، سازمان‌ها می‌توانند ضمن بهره‌مندی از مزایا و کارایی بالای سرویس‌های ابری، کنترل سخت‌گیرانه‌تری بر منابع خود داشته باشند. به این ترتیب می‌توان امنیت اطلاعاتی سازمان را به میزان چشم‌گیری افزایش داد و از تاثیرات امنیتی اشتراک زیرساخت با دیگر مشترکان ابری جلوگیری کرد.
در ابرخصوصی، مسئولیت نگهداری و مدیریت زیرساخت‌ها (شامل برنامه‌ریزی برای حصول اطمینان از تامین نیازهای کسبوکار با تجهیزات و ظرفیت فعلی طی زمان حال و آینده، رجیستر کردن نرم‌افزارها، نصب برنامه‌ها، نظارت و اعمال سیاست‌های‌امنیتی) به عهده خود مشتری است.
به طور کلی، هزینه ابرخصوصی برای سازمان‌ها بیش از استفاده از ابر عمومی است. با این حال ظهور انواع جدیدی از خدمات ابری مانند ابر مجازی خصوصی، باعث شده کسبوکارها بتوانند بدون صرف زحمت و هزینه‌ای در حد ابر خصوصی، از اکثر مزایای آن بهره‌مند شوند.
همچنین، ارائه سرویس‌های ابرخصوصی مدیریت شده که در آن سرویس‌دهنده خود به نمایندگی از مشتری اعمال تنظیمات، نگهداری و پشتیبانی از زیرساخت‌ها را انجام می‌دهد؛ استفاده از سرویس ابر خصوصی را برای شرکت‌ها ساده‌تر کرده است.
تفاوت ابر عمومی با ابر ترکیبی (هیبرید) چیست؟
در ابر هیبرید، به واسطه تکنولوژی‌ها و ابزارهای مدیریتی خاصی که در اختیار کسبوکار قرار می‌گیرد، مشترک می‌تواند گاه به گاه بین دو حالت ابرعمومی و خصوصی در نوسان باشد. به این ترتیب می‌تواند ضمن بهره‌مندی از مزایای هر کدام از این دو سرویس، محدودیت‌های روش دیگر را دور بزند.
استفاده از ابر هیبریدی کسبوکارها را قادر می‌سازد تا بتوانند زیرساخت‌ها و داده‌هایشان را به شکلی بهینه مدیریت کنند. در این روش ضمن حصول سطح بالایی از کارایی، امنیت داده‌ها به شیوه‌ی بهتری تامین میشود و هزینه‌های کسبوکار نیز به نسبت استفاده از ابرخصوصی کمتر است.
برای مثال، به کمک ابر هیبرید، کسبوکارها می‌توانند بر داده‌های حساس و ابزارهایی که به سادگی نمی‌توان آنها را به زیرساختهای اختصاصی انتقال داد نظارت کامل داشته باشند و در عین حال با استفاده از برنامه‌ها و امکاناتی در قالب SaaS، PaaS و IaaS نیاز خود به منابع پردازشی و ذخیره سازی اضافه را برآورده کنند. با هدف کسب توامان انعطافپذیری و امنیت، بسیاری از شرکت‌ها معماری هیبرید را به دیگر انواع معماری ابری ترجیح می‌دهند.
ابرعمومی برای چه کسب‌وکارهایی مناسب‌تر است؟
- به طور کلی، کسب‌وکارهایی که نیاز به مقیاسپذیری و انعطاف بیشتری دارند بهتر است از سرویس ابر عمومی استفاده کنند. برای نمونه چنانچه کسبوکار شما به‌گونه‌ای است که احتمالا در مواقعی نیاز به واکنش فوری و افزایش منابع برای پاسخ به نیاز ایجاد شده پیدا می‌کنید (مانند افزایش ترافیک پیدا کنید)، ابر عمومی می‌تواند گزینه مناسبتری باشد.
- چنانچه مایل نیستید در ابتدای شروع به کار هزینه زیادی متحمل شوید یا ترجیح می‌دهید به مرور برای کسب‌وکارتان هزینه کنید.
- در مواقعی که در کسب‌وکارتان نیاز دارید به منابع نامحدود موجود در یک ابرعمومی دسترسی داشته باشید.
از سوی دیگر، چنانچه کسبوکار شما به گونه‌ای است که در موارد زیر صدق می‌کند، ابرخصوصی انتخاب مناسبتری برای شما است:
- به واسطه داده‌های محرمانه و حساس، نیاز به رعایت ملاحظات امنیتی خاصی دارید.
- صنعت موضوع فعالیت‌تان شما را ملزم به رعایت محدودیت‌ها و قوانین خاصی می‌کند.
- مایلید بر شرایط کسبوکار، زیرساخت‌ها و داده‌هایتان کنترل حداکثری داشته باشید.
- بتوانید الگوی مشخص و قابل‌پیش‌بینی از وضعیت‌کاری خود پیدا کنید.
ابر عمومی و دغدغه‌های امنیتی مدیران
به طور کلی، دغدغه مدیران نسبت به مسائل امنیتی، یکی از اصلی‌ترین موانع در راه انتقال زیرساختهای ابری کسبوکارها به ابر است. اکنون با رشد روزافزون تقاضا برای استفاده از فناوری‌های ابری و بهبودهایی که ایجاد شده، به جرات می‌توان ادعا کرد که سطح امنیتی فراهم شده توسط شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات ابری به مراتب بالاتر از امنیتی است که هر شرکت در زیرساختهای On-premise خود می‌تواند به‌دست‌آورد.
با رشد روزافزون کانتینرها (containers) و اصلاحاتی که شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات ابری در سرویس‌دهی خود ایجاد کرده‌اند (مانند اعمال ملاحظات، استانداردها و محدودیت‌هایی که در هر صنعت اهمیت دارد)، برقراری سطح مشخصی از امینت در سرویس‌های ابری به مراتب ساده‌تر از دستیابی به آن در حالت On-premise شده است.
طبق آمارهای ارائه شده از سوی شرکت خدمات امنیتی مک‌آفی، در حدود 52 درصد از شرکت‌هایی که از سرویس‌های ابری استفاده میکنند، سطح امنیت تامین شده بیش از چیزی است که در سرویس‌های On-premise مقدور است.
گارتنر نیز پیش‌بینی کرده بود که تا پایان سال 2020، داده‌هایی که بر زیرساختهای ابری (IaaS) قرار داده شده‌اند، 60 درصد کمتر از داده‌هایی که بر زیرساختهای سنتی قرار داده شده‌اند با مشکلات امنیتی مواجه شوند.
به هر حال، فراهم‌دکردن سطوح قابل‌قبولی از امنیت در هر سرویسی، نیازمند به‌کارگیری مجموعه کاملی از متخصصان امنیت و ابزارهای پیشرفته است که تجمیع آنها در هر شرکتی به‌سادگی میسر نیست.
برای برقراری امنیت در زیرساختهای ابری نیاز است تا مدیریت دسترسی‌ها به‌گونه‌ای سخت‌گیرانه انجام شود، داده‌ها رمزنگاری شوند و سیستم‌های نظارتی پیشرفته‌ای تعریف شوند تا به کمک آنها بتوان سریعا هرگونه رویداد امنیتی مشکوکی را شناسایی کرده و وارد عمل شد.
همکاران سیستم به عنوان یکی از پیشگامان ارائه خدمات ابری، با ارائه نرم‌افزار ERP ابری راهکاران در قالب سرویس ابر عمومی به کسبوکارهای متوسط کمک کرده با هزینه به صرفه از نرم‌افزارهای سازمانی erp استفاده کنند.
منبع: ibm