همه ما می‌دانیم که گوگل، غول امور کامپیوتری است، اما خدمات آن هم گاهی دچار اشکالاتی میشود. در ۱۰ دسامبر ۲۰۱۲ برخی از خدمات اینترنتی این شرکت، از جمله Gmail و جستجوگر Chrome به دلیل اشکالی که در زیرساخت کامپیوتری شرکت به وجود آمده بود، قطع شد. این مشکل به سرعت برطرف شد، اما قطع ناگهانی نشان داد چقدر مهم است که شرکت‌ها تضمین کنند تجهیزات و نرم‌افزارهایی که سیستم‌های کامپیوتری شرکتی را پشتیبانی می‌کنند، تا جایی که امکان دارد بدون اشکال کار کنند و بهره‌وری بالایی داشته باشند.
به همین جهت، در دنیای فناوری اطلاعات صحبت‌هایی در مورد ظهور «شبکه‌سازی تعریف شده بر اساس نرم افزار» (SDN) شنیده میشود که شبکه‌ها را ارزانتر و استفاده از آن را آسان‌تر می‌کند. طرفداران پر و پا قرص آن می‌گویند که این تکنولوژی جدید حتی می‌تواند سلطه شرکت آمریکایی سیسکو را که سال‌ها سلطان بازار شبکه‌سازی بوده، از بین ببرد.
افرادی که این پیش‌بینی را کرده‌اند، معتقدند SDN در سیستم شبکه‌ای کنونی که به شدت بر ترکیب گران‌قیمت و اختصاصی سخت افزارهای مسیریاب یا Router (دستگاه کامپیوتری شبکه‌ای که بسته‌های داده را بر روی یک شبکه به هم پیوسته برای رسیدن به مقصد، هدایت می‌کند)، سوییچ‌های شبکه‌ای و نرم‌افزارهای ساخته شده توسط شرکت‌های سیسکو، ژانیپر نت‌ورکس و شرکت‌های دیگر متکی است، انقلابی ایجاد خواهد کرد. البته متخصصین تکنولوژی همچنان در تلاشند تا تعریف ساده‌تری برای SDN انتخاب کنند، اما در اصل مفهوم آن استفاده از نرم‌افزاری است که به کاربران کامپیو‌تر اجازه می‌دهد شبکه‌هایی را ایجاد کنند که می‌توانند آن‌ها را به سرعت و به صورت مرکزی ترکیب‌بندی مجدد کنند، بدون اینکه درگیر مسیریاب‌ها و سوییچ‌های فردی گران‌قیمت و زمان‌بر شوند.
به عبارت دیگر، SDN رویکردی در شبکه‌سازی است که در آن عملیات کنترل از سخت‌افزار گرفته شده و به یک اپلیکیشن نرم‌افزار یا همان کنترل‌کننده، سپرده میشود.
SDN رویکردی در شبکه‌سازی است که در آن عملیات کنترل از سخت‌افزار گرفته شده و به یک اپلیکیشن نرم‌افزار یا همان کنترل‌کننده، سپرده میشود.
وقتی در یک شبکه معمولی بسته‌ای وارد سوییچ میشود (سوییچ شبکه یک دستگاه شبکه کامپیوتری است که نقطه‌های شبکه را به یکدیگر وصل می‌کند)، نشان‌هایی که در سخت افزار اختصاصی سوییچ ایجاد شده‌اند به سوییچ می‌گویند که بسته را به کجا فوروارد کند. سوییچ هر بسته را که یک مقصد یکسان دارد، به مسیر یکسانی می‌فرستد و با همه بسته‌ها، به یک روش رفتار می‌کند.
در یک SDN، سرپرست شبکه می‌تواند ترافیک داده را از طریق یک کنسول کنترل متمرکز شکل دهد، بدون اینکه مجبور باشد با سوییچ‌های اختصاصی در تماس باشد. سرپرست شبکه هر زمان که لازم باشد می‌تواند هر نشان سوییچ شبکه را تغییر دهد؛ یعنی آن‌ها را اولویت‌بندی کند یا انواع خاصی از بسته‌ها را مسدود کند. این روند به ویژه در رایانش ابری کاربرد دارد، چون به سرپرست شبکه اجازه می‌دهد ترافیک بارگذاری‌ها را به شیوه‌ای انعطاف‌پذیر و کارآمد‌تر مدیریت کند. در اصل، این روش باعث میشود سرپرست از سوییچ‌های ارزانتر استفاده کند و در مقایسه با گذشته، کنترل بیشتری بر جریان ترافیک شبکه داشته باشد.
کریس ویتز، از شرکت مشاوره‌ای «دلویت»، گمان می‌کند شرکت‌هایی که از SDN استفاده کنند می‌توانند در هزینه‌های شبکه‌سازی خود ۵۰ درصد صرفه‌جویی کنند که به طور میانگین، ۱۰ تا ۱۵ درصد کل بودجه IT را تشکیل می‌دهد. بخشی از این صرفه‌جویی‌ها ناشی از عدم استفاده از میان‌افزار‌ها و نیز خرید سخت‌افزار پایه‌ای‌تر و البته ارزانتر است. اما کایل فورستر، موسس شرکت «بیگ سوییچ نت ورکس» که با SDN راه‌اندازی شده، می‌گوید بزرگ‌ترین مزیت این تکنولوژی این است که شرکت‌ها با استفاده از آن می‌توانند ظرفیت رایانش بسیار بیشتری نسبت به بسته نرم‌افزاری خودشان ایجاد کنند. شرکت «بیگ سوییچ» معتقد است مشتریان می‌توانند بیش از ۵۰۰ هزار دلار از هزینه معادل راه اندازی و عملیاتی کردن ۴۰ سرور گران قیمت، بکاهند. با فرض اینکه مراکز داده شامل هزاران سرور هستند، این صرفه‌جویی بالقوه بسیار قابل توجه است.
به علاوه، SDN ترکیب‌بندی مجدد شبکه را، مثلا به منظور راه اندازی یک اپلیکیشن جدید برای کارمندان یا مشتریان، آسان‌تر می‌کند. کسانی که SDN را راه اندازی می‌کنند، آن را به یک سیستم عامل گوشی موبایل تشبیه می‌کنند که اپلیکیشن‌های جدید در آن به سرعت و به طور مداوم بارگذاری می‌شوند. جالب است که شرکت‌هایی مانند فیس‌بوک و گوگل، SDN را به دقت مورد بررسی قرار داده‌اند. گوگل دو شبکه گسترده را اداره می‌کند؛ یک شبکه مراکز بزرگ داده را به هم ارتباط می‌دهد و شبکه دیگر خدمات را به دنیای بیرون منتقل می‌کند. گوگل اکنون SDN را در شبکه مرکز داده خود بکار گرفته و اعلام کرده که توسعه آن به شبکه خارجی نیز اجتناب‌ناپذیر است. همچنین بسیاری از موسسات مالی بزرگ و شرکت‌های مخابراتی این تکنولوژی را آزمایش کرده‌اند.
شرکت‌هایی که سرمایه‌گذاری مخاطره‌آمیز انجام می‌دهند با یافتن فرصتی جدید برای درآمدزایی، سرمایه‌های نقدی خود را برای راه‌اندازی SDN در شرکت‌های تازه‌تاسیس مانند بیگ سوییچ، نیکرا و پلامگرید، واریز کرده‌اند. به گفته مایک وولپی، از شرکت سرمایه‌گذاری ایندکس ونچرز که جزو اولین شرکت‌های سرمایه‌گذار SDN بوده، «دو سال پیش، سرمایه‌گذاران زیادی در این حوزه وجود نداشتند. اما اکنون یکی از مهم‌ترین بخش‌ها را به خود اختصاص داده است.» شرکت‌های بزرگ تکنولوژی مانند VMware و بروکید، سرمایه‌گذاری در شرکت‌های توسعه دهنده SDN را تسریع کرده‌اند. در ماه ژوییه، VMware مبلغ قابل توجه ۳/۱ میلیون دلار را به نیکرا که سفارشات اولیه را دریافت کرده بود، پرداخت کرد.
کریس ویتز، از شرکت مشاوره‌ای «دلویت»، گمان می‌کند شرکت‌هایی که از SDN استفاده کنند می‌توانند در هزینه‌های شبکه‌سازی خود ۵۰ درصد صرفه‌جویی کنند که به طور میانگین، ۱۰ تا ۱۵ درصد کل بودجه IT را تشکیل می‌دهد.
به هر حال، حتی افرادی که به این تکنولوژی اعتقاد راسخ دارند، می‌ترسند این خطر وجود داشته باشد که در مورد SDN اغراق شود. ریک تینسلی، رییس شرکت شبکه‌سازی سیلور پیک سیستم می‌گوید: «این تکنولوژی مرز نامشخصی را بین وعده تا اغراق در پیش گرفته است.» همچنین افراد بدبین معتقدند کاهش هزینه‌ای که SDN موجب میشود، ممکن است از سوی دیگر به افزایش هزینه برای بکارگیری کنترل‌کننده‌ها و یا نرم افزارهای جدید این تکنولوژی منجر شود. البته برخی مطالعات اخیر نشان داده که این امر غیرمحتمل است، اما برای از بین بردن این نگرانی‌ها شواهد معتبرتری مورد نیاز است. به علاوه، متخصصین حوزه IT نیز هنوز متقاعد نشده‌اند که SDN می‌تواند مسیریاب و سوییچ‌ها را تجهیز کند. در مطالعه اخیر مجله «اینفورمیشن وویک»، نشریه تخصصی صنعت تکنولوژی، کمتر از یک سوم از ۲۵۰ نفر متخصص حوزه IT، اعلام کردند که اطمینان دارند شبکه‌سازی به دلیل ظهور SDN ساده خواهد شد.
این موضوع کمی موجب آسایش خاطر سیسکو میشود که در سال مالی گذشته، ۴۶ میلیارد دلار درآمد داشته است. این شرکت معتقد است تعداد کمی از شرکت‌ها شبکه‌های فعلی خود را رها می‌کنند. سیسکو همچنین فکر می‌کند که بسیاری از شرکت‌ها SDN را با تکنولوژی شبکه‌سازی سنتی تلفیق خواهند کرد. وریزون که یک شرکت مخابراتی آمریکایی است، احتمالا این رویکرد را مورد استفاده قرار خواهد داد. یکی از مدیران اجرایی این شرکت گفته با اینکه SDN برای برخی از بخش‌های شبکه هسته‌ای آن کاربردی نخواهد داشت، اما در حوزه‌هایی مانند کسب‌وکار رایانش ابری وریزون، بسیار ارزشمند خواهد بود.
با این حال، معرفی SDN باعث میشود سود زیاد سیسکو تا حدودی کاهش یابد. به همین دلیل، از SDN گاهی به عنوان «قاتل سیسکو» نام برده میشود.
نتیجه‌گیری
بدون شک SDN می‌تواند به صورت بالقوه برای سازمان‌های IT ارزش آفرینی بسیار مهمی داشته باشد. همچنین شکی وجود ندارد که در محیط فعلی SDN فقط می‌تواند برای اولین اقتباس‌کننده‌ها مناسب باشد. با توجه به نارسایی محصولات، استاندارد‌ها و رابط‌های برنامه‌نویسی نرم افزار (API) فعلی، هر سازمان IT که به دنبال اجرایی کردن SDN در کوتاه مدت است، باید به صورت محدودی این کار را انجام دهد، مانند اجرای SDN برای یک مورد خیلی خاص. به علاوه، با توجه به جدید بودن وضعیت بازار این محصول، امکان ارتباط محصولاتی که ادعا میشود استانداردهای مربوط به SDN را پشتیبانی می‌کنند، وجود ندارد، بنابراین، سازمان‌های IT فقط باید با عرضه‌کنندگانی همکاری کنند که امکان برقراری ارتباط بالا با آن‌ها وجود دارد.
به هر حال، با توجه به سرمایه‌گذاری‌های گسترده در این حوزه، چشم‌انداز SDN احتمالا طی یک تا دو سال آینده، به طور قابل توجهی متحول خواهد شد. سازمان‌های IT می‌توانند منتظر مجموعه سفارشاتی برای محصولات جدید و یا همکاری‌های بیشتر بمانند. آن‌ها همچنین می‌توانند انتظار داشته باشند که پایه‌های اولیه SDN، مانند توانمندسازی پروتکل‌ها و APIها تثبیت خواهد شد.
با فرض اینکه همه موارد بالا عملی شوند، دو اتفاق باید رخ دهد تا SDN از یک تکنولوژی برای استفاده انحصاری اولین اقتباس‌کننده‌های آن، به تکنولوژی همه‌جانبه برای بازارهای اصلی تبدیل شود. یکی دسترس‌پذیری قابلیت آن است که باعث شود سازمان‌های IT بتوانند این نوع جدید از شبکه‌سازی را به طور موثری مدیریت کنند. اتفاق دوم دسترس‌پذیری مجموعه گسترده‌ای از اپلیکیشن‌ها است که کنترل تمرکزی موجود در بیشتر اشکال SDN را تقویت می‌کند و به سوال اکثر مدیران ارشد IT پاسخ می‌دهد؛ اینکه «چرا ما باید منابعمان را برای SDN صرف کنیم؟ مزایای این تکنولوژی به طور دقیق چیست؟»
منابع:
- economist.com
- whatis.techtarget.com
- networkworld.com