مارک الیوت زاکربرگ را با عناوینی همچون برنامه نویس رایانه‌ای و کارآفرین اینترنتی می‌شناسند؛ اما این تبعه آمریکایی همه شهرتش را مدیون بزرگترین شبکه اجتماعی دنیا یعنی فیس بوک است. زاکربرگ، بنیان‌گذار این شبکه اجتماعی و مدیرعامل کنونی آن است.
زاکربرگ سال ۲۰۰۴ ، در دوران دانشجویی خود در دانشگاه هاروارد به اتفاق چند نفر از همکلاسی‌هایش به نام‌های داستین مسکوویتز، ادواردو ساورین و کریس هیوز شرکت فیس بوک را تأسیس کردند.
فیس بوک که حالا 18 ساله شده است، در سراسر جهان بیش از 2 میلیارد کاربر دارد. در ادامه مطلب، به پرسش‌هایی نظیر مارک زاکربرگ کیست و چه مسیری را برای رسیدن به جایگاه کنونی خود طی کرده است؟ پاسخ داده‌ایم. زندگینامه مارک زاکربرگ به شکل جامع در ادامه آورده شده است.
زندگی شخصی زاکربرگ
زاکربرگ در ماه می۱۹۸۴ در نیویورک متولد شد. پدرش دندان‌پزشک و مادرش روان‌پزشک بود. وی در دوران نوجوانی، در کالج استرا آکادمی درس می‌خواند و توانست در رشته‌های علمی ریاضیات، ستاره‌شناسی و فیزیک جوایز مختلفی را از آن خود کند.
زاکربرگ علاقه زیادی نیز به مطالعات کلاسیک داشت و زمانی که وارد کالج شد می‌توانست به زبان‌های فرانسه، عبری، لاتین و یونانی باستان بخواند و بنویسد. زاکربرگ دو توانمندی دیگر نیز داشت که باعث می‌شد در آن زمان زبانزد اطرافیانش شود: اشعار کلاسیک زیادی مثل ایلیاد و ادیسه هومر را از حفظ می‌خواند و در ورزش شمشیر بازی نیز تبحر زیادی داشت.
زاکربرگ دانش آموز مقطع راهنمایی بود که با رایانه و طراحی نرم افزار آشنا شد. پدرش در آن زمان، برنامه نویسی به زبان Atari BASIC را به او آموخت و یک برنامه نویس مشهور به نام دیوید نیومن را برای تدریس خصوصی او استخدام کرد. نیومن، زاکربرگ را یک اعجوبه می‌نامید.
زاکربرگ در همان دوران یک دوره برنامه نویسی را نیز در مرسی کالج نیویورک گذراند. وی از همان ابتدای برنامه نویسی ، علاقه زیادی به نرم افزار‌ها و ابزارهای ارتباطی و شبکه‌ای داشت. در آن زمان برای پدرش که دندان‌پزشک بود، برنامه‌ای به نام زاکرنت طراحی کرد که پدرش به کمک آن توانست رایانه‌های مطب دندان‌پزشکی خود را به رایانه خانه‌اش متصل کند.
امروزه زاکرنت را نسخه اولیه مسنجر پیام فوری AOL که سال بعد به بازار آمد، می‌دانند. زاکربرگ زمانی که دانش آموز دبیرستان بود کار مهم دیگری نیز انجام داد. وی برای شرکت اینتلیجنت مدیا گروپ برنامه پخش موسیقی طراحی کرد که سیناپس (Synapse) نامیده می‌شد. این برنامه به کمک هوش مصنوعی می‌توانست عادت‌های کاربران در گوش کردن به موسیقی را تشخیص دهد.
این برنامه در آن زمان محبوبیت زیادی کسب کرد و شرکت‌های AOL و مایکروسافت تلاش زیادی کردند تا زاکربرگ را به استخدام خود درآورند؛ اما زاکربرگ ورود به دانشگاه هاروارد در سپتامبر ۲۰۰۲ را به کار در این شرکت‌ها ترجیح داد؛ البته ناگفته نماند که مارک زاکربرگ تحصیلات خود را در سال دوم رها کرد تا تمرکز خود را معطوف توسعه فیس بوک کند.
راه اندازی فیس بوک، بزرگترین شبکه اجتماعی دنیا
زاکربرگ در دانشگاه هاروارد در رشته روان‌شناسی و علوم رایانه‌ای تحصیل می‌کرد. او که در دوران دانشجویی‌اش همه از او با عنوان اعجوبه برنامه نویسی یاد می‌کردند، برنامه‌ای با عنوان Coursematch طراحی کرد که شبیه برنامههای انتخاب واحد بود. دانشجویان به کمک این برنامه می‌توانستند کلاس‌های خود را با توجه به انتخاب دیگر دوستان و همکلاسی‌هایشان انتخاب کنند و گروه‌های مطالعاتی مختلفی را شکل دهند.
کمی بعد، او برنامه‌ای طراحی کرد که در ابتدا آن را «فیس‌مش» (Facemash) می‌نامید. این برنامه به دانشجویان اجازه می‌داد از میان عکس‌های افراد مختلف خوش‌قیافه‌ترین فرد را انتخاب کنند.
زاکربرگ وب‌سایت فیس بوک را در ۴ فوریه ۲۰۰۴ از اتاقش در خوابگاه دانشگاه هاروارد راه اندازی کرد. پس از آن، تصمیم گرفت امکان استفاده از آن را در مدارس و دانشگاه‌های دیگر هم فراهم کند.
آریه هزیت، هم‌اتاقی زاکربرگ در دانشگاه هاروارد درباره این برنامه گفته است: ما در آن زمان کتاب‌هایی داشتیم که فیس بوک (FaceBook) نامیده می‌شد. این کتاب‌ها دارای اسامی و تصاویر افرادی بود که در خوابگاه‌های دانشجویی زندگی می‌کردند. زاکربرگ در ابتدا وب‌سایتی طراحی کرد و عکس دو نفر را بر روی آن می‌گذاشت. بازدیدکنندگان سایت می‌توانستند درباره اینکه کدام یک از این دو نفر قیافه جذاب‌تری دارند، نظر بدهند. در پایان نظرات کاربران به رتبه‌بندی تبدیل و جذاب‌ترین فرد اعلام می‌شد.
این سایت در یکی از تعطیلات آخر هفته از کار افتاد. استقبال گسترده دانشجویان هاروارد از آن باعث شد سرور مرکزی دانشگاه از کار بیفتد و دسترسی دانشجویان به اینترنت قطع شود. در زمان راه اندازی سایت «فیس‌مش»، دانشجویان از مسئولان دانشکده می‌خواستند وب‌سایت داخلی مشابهی طراحی کنند تا آن‌ها بتوانند عکس‌ها و جزئیات بیشتری از خود در آن به اشتراک بگذارند. زاکربرگ که این درخواست‌ها را شنیده بود، خود دست به کار شد و وب‌سایتی طراحی کرد که به مراتب از آنچه مسئولان دانشگاه راهاندازی کرده بودند، بهتر بود. این وب‌سایت فیس بوک نام گرفت.
شهرت مارک زاکربرگ بعد از راهاندازی فیس بوک به اوج خود رسید
مدتی بعد، وی به همراه چند نفر از دوستانش به پالو آلتو در کالیفرنیا رفتند و خانه کوچکی اجاره کردند. آن‌ها از این خانه به عنوان دفتر کار خود استفاده می‌کردند. رفته رفته، کار فیس بوک بالا گرفت و شرکت‌های زیادی برای خرید آن ابراز تمایل می‌کردند؛ اما زاکربرگ هیچ‌کدام از این پیشنهادات را نپذیرفت. خود وی در این باره گفته بود: «… این کار را به خاطر پول انجام ندادیم. برای من و همکارانم مهم‌ترین موضوع این بود که توانسته بودیم یک جریان آزاد اطلاعات را برای افراد ایجاد کنیم. مالکیت غول‌های تجاری بر شرکت‌های رسانه‌ای برای من ایده جذابی نبود.»
زاکربرگ در سال ۲۰۱۰ اعلام کرد کاربران فیس بوک به مرز ۵۰۰ میلیون نفر رسیده است.
۲۴ می۲۰۰۷ زاکربرگ پلت فرمی را برای شبکه اجتماعی فیس بوک طراحی کرد که برنامه نویسان به کمک آن می‌توانستند نرم افزارهای کاربردی سازگار با فیس بوک را طراحی کنند. گفته می‌شود هم‌اکنون بیش از ۸۰۰ هزار برنامه نویس در سراسر دنیا از این پلتفرم استفاده می‌کنند. مجله تایم در سال ۲۰۱۰ زاکربرگ را به عنوان شخصیت سال خود برگزید.
طراحی فیس بوک به حدی موفقیت‌آمیز بود که شرکت‌های بزرگی مانند یاهو خواهان خرید آن شدند و پیشنهادهای وسوسه‌انگیزی را به مارک زاکربرگ ارائه می‌کردند. برای مثال، یاهو برای خرید آن پیشنهاد 1 میلیارد دلاری به زاکربرگ داد که بلافاصله رد شد. درنتیجه، فیس بوک در سال 2012 کاملاً عمومی شد و با گردآوری 16 میلیارد دلار به موفق‌ترین ارائه عمومی اینترنتی (IPO) در تاریخ تبدیل شد.
قطع به یقین، سال 2012 یک سال موفقیت‌آمیز برای زاکربرگ بود. او در همان سال توانست شبکه اجتماعی اینستاگرام را از آن خود کند و همین‌طور، یک روز بعد از عرضه اولیه عمومی بود که در یک مراسم غافلگیرکننده با پریسیلا چان ازدواج کرد.
هم‌اکنون نیز نام برند فیس بوک به متا تغییر کرده است و تمام شبکه‌های اجتماعی خریداری‌شده مانند اینستاگرام، واتساپ و حتی خود فیس بوک در زیر چتر متا به فعالیت خود ادامه می‌دهند. درواقع، متا در طی سال‌ها فعالیت خود موفق به خرید ده‌ها شرکت ازجمله اینستاگرام به ارزش 1 میلیارد دلار در سال 2012، واتساپ به ارزش 22 میلیارد دلار به شکل نقد و سهامی در سال 2014، Oculus VR به ارزش 2 میلیارد دلار در سال 2014 و چندین برند دیگر شده است. از سوی دیگر، امکانات جدید و جذابی هر چند وقت یک‌بار به این شبکه‌های اجتماعی اضافه می‌شود که این موضوع باعث بی‌رقیب شدن متا در جهان شده است.
عناوین و موفقیت های مارک زاکربرگ
مارک زاکربرگ یک برنامهنویس خودآموخته است که با بهرهگیری از هوش و قدرت ایده پردازی خود موفق به ساخت برنامههای اجتماعی قدرتمند و محبوبی شد. همچنین، همان‌طور که اشاره شد، شهرت مارک زاکربرگ بعد از راهاندازی فیس بوک به اوج خود رسید. اگر چه قبلاً هم بسیاری از علاقه‌مندان به علوم رایانه‌ای، زاکربرگ را به عنوان یک برنامهنویس باهوش می‌شناختند؛ اما او بعد از طراحی فیس بوک بود که به شهرت جهانی دست یافت. زاکربرگ که اکنون رئیس و مدیر اجرایی متا (فیس بوک سابق) است، موفق به خرید شبکه‌های اجتماعی بزرگی مانند اینستاگرام و واتساپ شده است.
زاکربرگ در سال ۲۰۰۷ در فهرست منتشرشده از سوی شرکت MIT به عنوان بزرگترین مبتکر جوان جهان معرفی شد.
مجله تایم در سال ۲۰۱۰ زاکربرگ را به عنوان شخصیت سال خود برگزید. در سال ۲۰۱۱ وی با 17.5 میلیارد ثروت به جوان‌ترین میلیاردر جهان تبدیل شد. نشریه ونیتی فیر (Vanity Fair) نیز در سال ۲۰۱۰ فهرست صد نفر از تأثیرگذارترین شخصیت‌های عصر اطلاعات را منتشر کرد که مارک زاکربرگ نفر اول این فهرست بود.
مارک زاکربرگ و فیس بوک در سال ۲۰۱۰ موضوع یک فیلم سینمایی با عنوان «شبکه اجتماعی» قرار گرفتند. در این فیلم که ساخته دیوید فینچر است، جسی ایزنبرگ نقش مارک زاکربرگ را بازی کرد. وقتی ماجرای ساخت این فیلم را به زاکربرگ گفتند او در پاسخ گفت «کاش تا زمانی که زنده هستم هیچ‌کس درباره من فیلمی نمی‌ساخت.»
نگاهی بر دارایی های مارک زاکربرگ
ارزش خالص داراییهای مارک زاکربرگ تا فوریه سال 2023 حدود 68.6 میلیارد دلار برآورد شده است. او با رسیدن به این ثروت در جایگاه شانزدهم ثروتمندترین اشخاص جهان جای گرفته است. طبق شواهد نیز بخش قابل‌توجهی از این ثروت از طریق متا به دست آمده است. همچنین، این میلیاردر نابغه دارای املاک و خودروهای متعددی است و علاقه زیادی به خرید ملک و خودرو دارد.
زاکربرگ دارای 10 خانه در پالو آلتو، سانفرانسیسکو، دریاچه تاهو و هاوایی است. درواقع، مارک زاکربرگ و همسرش پریسیلا علاقه زیادی به منطقه هاوایی دارند و بخش زیادی از پول خود را در این منطقه خرج کرده‌اند. تنها یک زمین او در هاوایی حدود 186 میلیون دلار ارزش دارد.
همچنین، زاکربرگ زمین‌های زیادی را در ساحل Pilas خریداری کرده است که این کار با انتقاداتی همراه شده است. برخی معتقدند این کار زاکربرگ یک حرکت استعماری است و عدم احترام به تاریخ منطقه محسوب می‌شود. به هر حال، او چندین زمین بزرگ دیگر نیز به املاک لوکس خود اضافه کرده است و چندان به گفته‌های منتقدین توجه نمی‌کند.
از آنجا که مارک زاکربرگ اغلب با خودروهای معمولی مانند هوندا تردد می‌کند، کمتر کسی متوجه علاقه او به خودروهای لوکس و گران‌قیمت می‌شود. زاکربرگ چندین خودرو لوکس و انحصاری دارد. این میلیاردر فروتن دارای یک ابر خودروی ایتالیایی به قیمت 1.3 میلیون دلار است.
محل اقامت مارک زاکربرگ و خانواده او نیز در یک ملک مجلل در پالو آلتو کالیفرنیا است. این ملک توسط زاکربرگ در سال 2011 به ارزش 7 میلیون دلار خریداری شد. این عمارت مجلل متشکل از 5 اتاق‌خواب، استخر آب شور، باغ بزرگ و محوطه باربیکیو و… است. حتی یک ربات پیشخدمت (با صدای مورگان فریمن) نیز در خانه قرار دارد که می‌تواند نان تست درست کند و دمای اتاق را تنظیم کند! او در کل، بیش از 50 میلیون دلار با احتساب بازسازی و خرید چهار خانه اطراف آن پرداخت کرد.
مارک زاکربرگ و ازدواج با پریسیلا چان
مارک زاکربرگ با پریسیلا چان که یک بشردوست آمریکایی است در یک مهمانی دانشگاه هاروارد، در سال دوم تحصیل او، آشنا شد. پریسیلا چان نیز که یک متخصص اطفال است، در 24 فوریه 1985 در ماساچوست متولد شد. والدین او از مهاجران چینی بودند که از ویتنام خود را با قایق‌های پناهندگی و شرایط سختی به آمریکا رساندند. پدر چان نیز یک رستوران در ماساچوست داشت که بعدها آن را فروخت و در سال 2006 به مدیریت یک شرکت عمده‌فروش ماهی پرداخت.
مارک زاکربرگ و همسرش
آشنایی پریسیلا چان با مارک زاکربرگ بعد از ورود او به دانشگاه هاروارد صورت گرفت و آن‌ها در سال 2003 با یکدیگر ملاقات کردند. درنهایت، این زوج مراسم ازدواج خود را در تاریخ 19 می 2012 در حیاط خانه زاکربرگ برگزار کردند. جالب است بدانید که این مراسم با فارغ‌التحصیلی پریسیلا چان همزمان شد و حتی مهمان‌های دعوت‌شده به این جشن تصور می‌کردند که مراسم به دلیل فارغ‌التحصیلی چان برگزار شده است و اطلاعی از برگزاری مراسم ازدواج آن‌ها نداشتند.
حاصل این ازدواج نیز دو دختر به نام‌های ماکسیما چان زاکربرگ و آگوست چان زاکربرگ است. ماکسیما چان زاکربرگ اولین دختر آن‌ها است که در تاریخ 1 دسامبر 2015 متولد شد و آگوست دومین فرزندشان نیز در 28 آگوست 2017 به دنیا آمد. این زوج خیر و بشردوست در روز تولد دختر اول خود طی یک نامه سرگشاده خطاب به او اعلام کردند که 99 درصد از سهام فیس بوک را که در آن زمان حدود 45 میلیارد دلار ارزش داشت به شرکتی که در زمینه بهداشت و آموزش فعالیت می‌کند، واگذار کرده‌اند.
سبک زندگی مارک زاکربرگ
مارک زاکربرگ با وجود اینکه همواره در لیست 20 شخص ثروتمند جهان قرار دارد، سبک زندگی تقریباً ساده‌ای را دنبال می‌کند. او علاقه‌ای به پوشیدن لباس‌های پر زرق‌وبرق ندارد و اغلب از یک شلوار جین و تیشرت ساده یا ژاکت استفاده می‌کند.
این چهره ثروتمند بخشی از سرمایه خود را به خرید خودرو، املاک و مستغلات آن اختصاص می‌دهد و بخش قابل‌توجهی را نیز صرف امور خیریه می‌کند. زاکربرگ معمولاً وقتی ملکی را خریداری می‌کند، به سراغ معامله خانه‌های اطراف آن نیز می‌رود. دلیل انجام این کار را هم حفظ حریم خصوصی خود عنوان می‌کند.
علاوه بر این، مارک زاکربرگ توجه زیادی به امنیت خود و خانواده‌اش دارد؛ به شکلی که طبق گزارش خود متا، حدود 23 میلیون دلار در سال 2020 صرف امنیت او و اعضای خانواده‌اش شده است.
این میلیاردر مشهور مانند بسیاری از ثروتمندان جهان مانند بیل گیتس، وارن بافت و… قصد دارد بیشتر ثروت خود را به امور بشردوستانه اختصاص دهد. حتی به گفته خود او نیز 99 درصد از سهام فیس بوک در زمان حیات وی فروخته خواهد شد و به همین امور اختصاص می‌یابد. بر همین اساس، مارک زاکربرگ حدود 35 الی 75 میلیون از سهامش را طی 18 ماه برای تأمین مالی طرحی موسوم به طرح چان زاکربرگ فروخته است.
سازمان چان زاکربرگ (Chan Zuckerberg Initiative) یک مجموعه خیریه و بشردوستانه است که زاکربرگ و همسرش در سال 2015 راهاندازی کردند. این سازمان در زمینه‌های متنوعی مانند یادگیری شخصی، ایجاد ارتباط میان مردم و جوامع قوی و همین‌طور، درمان بیماری‌ها فعالیت می‌کند.
قطع به یقین، سازمان چان زاکربرگ یکی از پویاترین خیریه‌های جهان است که فعالیت‌های هدفمندی طی سال‌ها فعالیت خود داشته است. به‌عنوان‌مثال، حدود 4.2 میلیون دلار را در سال 2020 به منظور یک برنامه شغلی برای ساکنان کائوآی اختصاص داده است. 1 میلیون دلار هم برای مبارزه با ویروس کرونا اهدا کرده است. زاکربرگ و همسرش علاقه زیادی به کمک هدفمند به جوامع انسانی دارند.
سخن پایانی
مارک زاکربرگ کیست و چه عواملی باعث موفقیت او شد؟ از سؤالات پرتکرار کاربران است. خواندن زندگینامه مارک زاکربرگ برای اغلب کاربران جذاب است. زاکربرگ، فیس بوک را در اتاق خوابگاه خود ایجاد کرد و با هوش و درایتی که داشت، توانست برند کوچک خود را به یکی از بهترین و بزرگترین برندهای جهان تبدیل کند.
روند رو به رشد زاکربرگ باعث حیرت بسیاری از افراد حتی رقبای او شده است. بدون شک، مارک زاکربرگ یکی از الگوهای برتر جوانان است. بسیاری از کارآفرینان با الگو قرار دادن عملکرد و رفتارهای او موفق شده‌اند به کسب‌وکار خود رونق بخشند. بنابراین می‌توان گفت که موفقیت او برای بسیار از جوانان الهام‌بخش بود.