برای مدت طولانی، کسب‌وکارها و سازمان‌های مختلف از سخت‌افزارهای نگهداری شده در محل برای ذخیره‌ی داده‌ها و استفاده از منابعی مانند CPU، هارد دیسک و سایر موارد استفاده می‌کردند.
با این حال، دشواری و پرهزینه بودن نگهداری از این سخت‌افزارها به مرور زمان باعث به وجود آمدن ایده‌ی شرکت‌های ارائهدهندهی خدمات میزبانی وب و سرویس‌های رایانش ابری شد.
SaaS، PaaS و IaaS سه مدل رایج برای ارائه‌ی خدمات در رایانش ابری به شمار می‌آیند. در این مقاله قصد داریم سرویس PaaS را مورد بررسی قرار دهیم و مفهوم، کاربرد و مزایای بهره‌گیری از آن را به طور کامل شرح دهیم.
در مقالات قبلی به دو مدل دیگر و مزایای آنها اشاره کردیم. برای نمونه در مدل Saas کسب‌وکارها می‌توانستند یک نرمافزار حسابداری آنلاین و ابری را جایگزین نصب نسخه فیزیکی آن کنند. این موضوع در مورد سایر نرم‌افزارهای ابری و تحت وب نیز صدق میکند.
پلتفرم به عنوان سرویس (PaaS) چیست؟
سرویس PaaS مخفف عبارت Platform as a service است و به «پلتفرم بهعنوان سرویس» ترجمه می‌شود. این نوع سرویس در واقع مدلی از ارائه‌ی خدمات رایانش ابری است که ارائهدهندهی PaaS در آن، برخی از کامپیوترهای بزرگ (سخت‌افزارها) و نرم‌افزارهای مورد نیاز برای میزبانی و توسعه‌ی اپلیکیشن‌ها را از طریق اینترنت به مشتریان ارائه می‌دهد.
به این ترتیب، شما به عنوان یک مشتری همواره و در هر جایی که اینترنت فعال باشد، به این سخت‌افزارها و نرم‌افزارها دسترسی دارید. به عبارت دیگر، نیازی نیست شما سخت‌افزارها را در محیط متناسب (با تهویه، امنیت و شرایط مطلوب) نگهداری کنید و خرید و نصب آنها برای اجرای برنامه‌ها الزامی نیست.
زیرا این منابع از طریق ارائه‌دهندگان PaaS در اختیار شما قرار میگیرند. سرویس PaaSیکی از انواع سرویس های رایانش ابری محبوب در میان برنامه‌نویسان است و باعث از بین رفتن محدودیت‌هایی مانند نوع سیستم عامل می‌شود.
پلتفرم بهعنوان سرویس چگونه کار میکند؟
هنگامی که سازمانها نرمافزار به عنوان سرویس (SaaS) را به عنوان یک راهحل انتخاب میکنند، در واقع تصمیم میگیرند کل پشته فناوری (Tech Stack) خود و هزینههای نگهداری مرتبط را به یک ارائهدهندهی شخص ثالث برونسپاری کنند.
Tech Stack در واقع مجموعه‌ای از خدمات نرم‌افزاری است که برای توسعه‌ی اپلیکیشن استفاده می‌شوند. البته PaaS معمولا جایگزین تمام زیرساخت‌های فناوری اطلاعات سازمان نمی‌شود؛ بلکه به این سازمان کمک میکند تا بتوانند هزینههای راه‌اندازی و زمان دسترسی به خدمات کلیدی را به حداقل برسانند.
محصولات PaaS عموما برای توسعه‌ی نرمافزار طراحی شده‌اند و منابعی مانند توان محاسباتی و ظرفیت ذخیره‌سازی داده‌ها را در صورت نیاز به کاربران ارائه می‌دهند. علاوه بر این، خدمات دیگری نیز مانند ویرایش متن، خدمات تست و مواردی از این قبیل را نیز در قالب سرویس PaaS در اختیار کلاینت‌ها قرار می‌گیرد.
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، سرویس Platform as a service از طریق اینترنت در دسترس مشتریان قرار می‌گیرد. بنابراین، یک محصول PaaS می‌تواند همکاری بین اعضای تیم با فاصله جغرافیایی زیاد را تسهیل ببخشد و امکان دسترسی به محیط توسعه‌ی یکسان از مکان‌های جداگانه را برای آنها ایجاد کند.
اما مهم‌ترین ویژگی‌های سرویس PaaS چیست؟ اغلب ارائه‌دهندگان PaaS خدمات خود را با استفاده از مدل پرداخت به ازای استفاده قیمت‌گذاری میکنند. به این ترتیب، کلاینت‌ها تنها زمانی ملزم به پرداخت هزینه هستند که از خدمات این سرویس استفاده کرده باشند.
هزینههای مورد نظر می‌تواند شامل تعداد و سرعت سرورها، نمونه‌های محاسباتی و پهنای باند استفاده شده، حجم ذخیره‌سازی مورد نیاز در پلتفرم، میزان ترافیک خروجی و سایر موارد باشد.
رایج‌ترین موارد استفاده از PaaS چیست؟
برخی از رایج‌ترین موارد استفاده از پلتفرم بهعنوان سرویس شامل موارد زیر هستند:
- توسعه‌ی اپلیکیشن
محصولات PaaS زیرساخت‌های محاسباتی، ظرفیت‌های ذخیره‌سازی و ویژگی‌هایی را ارائه می‌دهند که تیم‌های توسعه‌ی نرمافزار برای کاهش هزینههای توسعه محصول خود و هزینههای برنامه‌نویسی از آنها بهره میگیرند.
بسیاری از محصولات PaaS شامل اجزای نرمافزار داخلی هستند که می‌توانند در برنامه‌های جدید ادغام شوند؛ مانند عملکرد جستجو، ویژگی‌های امنیتی، گردش کار از پیش تعریف شده و خدمات دایرکتوری.
سرویس‌های PaaS اغلب برای برآوردن نیازهای چرخه‌ی عمر توسعه‌ی برنامه‌های کاربردی وب (شامل ساخت، آزمایش، استقرار برنامه، مدیریت و به‌روزرسانی) طراحی می‌شوند.
- تیم‌های پراکنده از نظر جغرافیایی
PaaS یک سرویس مبتنی بر فضای ابری است. به این معنی که کلاینت‌ها با استفاده از اینترنت می‌توانند به سرویس دسترسی پیدا کنند. بنابراین، مهم نیست که هر یک از اعضای تیم‌های نرم‌افزاری و توسعه در کدام قسمت از کره زمین باشند؛ تمام اعضا بدون در نظر داشتن مکان جغرافیایی آنها، به میزان یکسانی شانس دسترسی به محیط دسترسی را دارند.
به این ترتیب، اعضای تیم می‌توانند به راحتی در سفر نیز به سیستم دسترسی داشته باشند و همکاری به شکل دورکاری و خارج از یک دفتر مشخص نیز ساده می‌شود.
- استراتژی فضای ابری خصوصی
یک فضای ابری خصوصی شامل زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری است که منحصرا در اختیار یک کسب‌وکار مشخص قرار میگیرند. این زیرساخت‌ها می‌توانند در داخل این کسب‌وکار توسعه و پیاده‌سازی شود یا اینکه توسط یک شخص ثالث اداره شود.
در هر صورت، نکته کلیدی این است که تمام سرویس‌ها در یک شبکه خصوصی مستقر شده‌اند که می‌تواند برای برآورده کردن نیازهای مشخص، سفارشی و ایمن شود.
سازمان‌های فناوری اطلاعات از جمله نهادهایی هستند که از خدمات PaaS خصوصی بهره میگیرند. این سازمانها معمولا سیستم‌ها را از طریق تیم عملیات IT خود نگهداری میکنند.
این در حالی است که یک تیم DevOps (ترکیب نقش توسعه‌دهنده و مهندس اجرایی) جداگانه، از سیستم برای فعال کردن توسعه نرمافزار و آزمایش سریع‌تر و روان‌تر استفاده میکند.
مهم‌ترین مزایای PaaS چیست؟
PaaS یک گزینه عالی برای توسعه‌دهندگان و برنامه‌نویسانی که ایده‌هایی دارند و کدهایی را می‌نویسند تا آن ایده‌ها را به واقعیت تبدیل کنند؛ اما تجهیزاتی ندارند یا تمایل ندارند دردسر نگهداری از آن تجهیزات را به جان بخرند.
آنها می‌توانند کد خود را با یک PaaS همگام‌سازی کرده و برنامه خود را با استفاده از سخت‌افزار و نرمافزار ارائه‌دهنده که تعمیر و نگهداری از آنها را به عهده دارد، اجرا کنند. این امر راه را برای توسعه و نوآوری بیشتر با حواس‌پرتی کمتر باز میکند؛ در حالی که میزان تنظیم و کدگذاری زیرساخت‌ها را نیز کاهش می‌دهد.
اما اصلی‌ترین ویژگی و مزیت PaaS چیست؟ موارد زیر ازجمله اصلی‌ترین مزایای استفاده از پلتفرم به عنوان به شمار می‌آیند:
- کاهش زمان کد نویسی
ابزارهای توسعه‌ی PaaS می‌توانند زمان لازم برای کدنویسی برنامه‌های جدید را با اجزای برنامه از پیش کدگذاری شده درون پلتفرم مانند گردش کار، خدمات فهرست، ویژگی‌های امنیتی، جستجو و سایر موارد کاهش دهند.
- افزودن قابلیت‌های توسعه، بدون افزایش کارکنان
مؤلفه‌های پلتفرم به عنوان سرویس می‌توانند به تیم توسعه‌دهنده قابلیت‌های جدیدی اضافه کنند؛ بدون اینکه نیازی به افزایش نیروی متخصص تیم باشد.
- توسعه‌ی آسان‌تر دستگاه‌های چندکاربره از جمله گوشی‌های هوشمند
برخی از ارائه‌دهندگان خدمات، گزینه‌های توسعه برای دستگاه‌های چندکاربره مانند کامپیوترها، گوشی‌های هوشمند و مرورگرها را در اختیار شما قرار می‌دهند که برنامه‌های چند پلتفرمی را سریع‌تر و آسان‌تر توسعه دهند.
- امکان استفاده از ابزارهای پیچیده با قیمت مناسب
این سرویس به افراد و سازمانها اجازه می‌دهد از هوش تجاری، ابزارهای تحلیلی و نرم‌افزارهای پیشرفته‌ای استفاده کنند که توانایی خرید مستقیم آنها را ندارند. بنابراین، مبلغی را بابت استفاده از آنها به ارائه‌دهنده می‌پردازند.
- پشتیبانی از فعالیت تیم‌های توسعه با اعضایی در مکان‌های جغرافیایی متفاوت
پیش‌تر اشاره کردیم که مهم‌ترین ویژگی‌های PaaS چیست و دسترسی به این سرویس چگونه امکان می‌پذیرد. براساس آنچه گفته شد، محیط توسعه از طریق اینترنت قابل دسترسی است و تیم‌های توسعه می‌توانند حتی زمانی که اعضای تیم در مکان‌های دوردست هستند نیز بر روی پروژه‌ها با یکدیگر کار کنند.
- مدیریت کارآمد چرخه حیات اپلیکیشن‌های تحت وب
PaaS تمام آپشن‌هایی که برای پشتیبانی از چرخه حیات اپلیکیشن‌های تحت وب به آنها نیاز دارید را ارائه میکند. این آپشن‌ها شامل ساخت، آزمایش، استقرار، مدیریت و به‌روزرسانی در یک محیط یکپارچه هستند.
جمع‌بندی
اشاره کردیم که سه مدل از ارائه‌ی خدمات رایانش ابری وجود دارد که در این مقاله به مدل پلتفرم به عنوان سرویس (Paas) اشاره شد و کارکردها و مهم‌ترین مزایای آن نیز شرح داده شد.
امروزه برای بسیاری از کسب‌وکارها تمرکز بر روی فعالیت‌های اصلی در راستای سودآوری بیشتر و نیل به اهداف استراتژیک؛ اهمیت زیادی دارد. از این رو مدیران کسب‌وکارها باید به سمتی حرکت کنند که فعالیت‌های زیرساختی فناوری اطلاعات را از شرکت‌های ارائه‌دهنده بیرونی دریافت کنند. رایانش ابری می‌تواند نقش مهمی را در این راستا ایفا کند.
همکاران سیستم به عنوان یکی از شرکت‌های پیشگام در ارائه نرم‌افزارهای ابری (راهکاران ابری) به کسب‌وکارها کمک میکند که با به‌کارگیری راهکارهای نرم‌افزاری در بستر ابر تمرکز اصلی خود را بر روی فعالیت‌های عملیاتی بگذارند.