مدیریت کیفیت و کنترل کیفیت، دو اصل جدا نشدنی در فرایند تولید هستند که به واسطه تاثیری که بر کیفیت محصولات و خدمات دارند، نقش مهمی در رضایت مشتریان ایفا می‌کنند.
کنترل کیفیت یکی از جنبه‌های مهم فرایند تولید است. کنترل کیفیت تضمین می‌کند که محصولات تولید شده مطابق با استانداردها و مشخصات لازم است. مدیر کنترل کیفیت و بازرس کیفیت نقش مهمی را در حصول اطمینان از اینکه محصولات مطابق با استانداردهای کیفیت موردانتظار هستند، ایفا می‌کنند.
در این مقاله به معرفی وظایف و مسئولیت‌های شغلی این دو نقش در یک کارخانه تولیدی می‌پردازیم. اگر به دنبال درک تفاوت این دو شغل و یادگیری مهارت‌های موردنیاز آنها هستید، پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را تا انتها بخوانید.
مدیر کنترل کیفیت کیست؟
مدیر کنترل کیفیت که به آن مدیر تضمین کیفیت نیز گفته می‌شود، سرپرستی است که بر کارکنان و مراحل فرایندهای تولید نظارت می‌کند. مدیر کنترل کیفیت تضمین می‌کند که محصولات سازمان با استانداردهای بالا مطابقت داشته و برای فروش یا توزیع آماده هستند.
در حالی که مدیران کنترل کیفیت می‌توانند در صنایع مختلف، از داروسازی تا خرده فروشی کار کنند، بسیاری از آنها نیز درمجموعه‌های تولیدی فعالیت دارند.
مدیر کنترل کیفیت چه کارهایی انجام می‌دهد؟
مدیر کنترل کیفیت اطمینان حاصل می‌کند که محصولات تولید شده ایمن و با کیفیت بوده و هیچ نقصی ندارند. وظایف و مسئولیت‌های شغلی مدیر تضمین کیفیت، به شرکت و نوع صنعتی که در آن فعالیت می‌کنند، بستگی دارد. مدیران کنترل کیفیت اغلب گروهی از بازرسان کنترل کیفیت را مدیریت می‌کنند که محصولات را در حین فرایند تولید آزمایش و نمونه‌سازی کنند.
از دیگر مسئولیت‌های مشترک مدیر کنترل کیفیت عبارت است از:
- استخدام و آموزش کارکنان کنترل کیفیت
- نظارت و راهنمایی تکنسین‌ها، بازرسان کنترل کیفیت و سایر کارکنان
- شناخت استانداردها و مشخصات محصول و ابلاغ آنها به تیم‌های تولید
- ایجاد خط‌مشی‌ها و رویه‌های کنترل کیفیت
- نظارت بر تمام مراحل توسعه محصول برای اطمینان از رعایت استانداردهای کیفیت
- تنظیم و نظارت بر استانداردهای کیفیت تجهیزات و مواد
- اطمینان از کارآمد بودن خطوط تولید
- بازرسی، پذیرش یا رد محصولات نهایی
- اطمینان از پیروی فرآیندهای تولید از مقررات قانونی و زیست محیطی
- یافتن راه‌هایی برای بهبود فرآیند تولید تا سازمان بتواند منابع را به حداکثر رسانده و محصولات بهتری تولید کند
- مستندسازی یافته‌ها و تغییرات گردش کار و ارائه گزارش
- ملاقات با سایر مدیران، بازرسان، حسابرسان، مشتریان و ذی‌نفعان
مدیر کنترل کیفیت اطمینان حاصل می‌کنند که محصولات تولید شده ایمن و با کیفیت بوده و هیچ نقصی ندارند
مهارت‌های مدیر کنترل کیفیت
مدیران کیفیت برای موفقیت در صنعت خود به انواع مختلفی از مهارت‌های فنی و نرم نیاز دارند که عبارتند از:
- توجه به جزئیات: مدیران کیفیت باید بتوانند فرآیندها و محصولات را در سراسر یک سازمان پیگیری کنند. توجه زیاد به جزئیات از ویژگی‌های ضروری برای یک مدیر کنترل کیفیت است، زیرا باید بتوانند هر جایی که استانداردها رعایت نشده است را شناسایی کنند.
- نتیجه محور بودن: هدف اصلی کار یک مدیر کیفیت کسب نتیجه است. آنها باید با بهبود فرآیندهای شرکت، رعایت استانداردها و ایجاد تفاوت‌های مثبت، امور را پیش برده و هدایت کنند.
- ارتباطات: از مدیران کیفیت انتظار می‌رود که بر آموزش همه کارکنان سازمان، در مورد استانداردهای تضمین کیفیت مربوط به نقش‌های خاص آنها نظارت داشته باشند. این امر می‌تواند شامل ارائه سخنرانی‌های آموزشی و برگزاری جلسات منظم باشد.
- سازمان: با وجود حجم بالای مسئولیت نظارت بر فرآیندها و بهره‌وری بخش‌های مختلف، مدیران کیفی باید دارای مهارت‌های سازمانی قوی باشند.
- رهبری: مدیران کیفیت موفق می‌توانند مدیران بخش‌هایی که بر آنها نظارت می‌کنند را وادار کنند تا در تلاش برای دستیابی به هدف کیفیت برتر از آنها پیروی کنند.
- مهارت‌های فناورانه: یک مدیر کیفیت باید دارای مهارت‌های کامپیوتری مناسب باشد، زیرا آنها در مواقع مختلف باید به ارائه گزارش بپردازند، داده‌های خود را در برنامه‌های تحلیل داده‌ها ارزیابی و تحلیل کرده و موضوعات و اطلاعات را برای توزیع میان کارکنان شرکت آماده کنند.
- درک استانداردهای قانونی: صنایع مختلف باید استانداردهای قانونی خاصی را برای تولید و اجرای فرآیندها رعایت کنند. مدیران کیفیت باید این استانداردها را به طور کامل درک کنند تا از رعایت آنها مطمئن شوند.
- دانش رویه‌های کنترل کیفیت: مدیر کیفیت باید آگاه‌ترین فرد در شرکت در مورد استانداردهای صنعت برای فرآیندها و محصولات باشد.
- تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها: بسیاری از کارهای یک مدیر کیفیت، با تجزیه و تحلیل داده‌های فرآیندهای شرکت و شناسایی مسائل کیفیت یا فرصت‌های بهبود انجام می‌شود.
بازرس کنترل کیفیت کیست؟
بازرسان کنترل کیفیت که به آنها کنترل‌کننده کیفیت (QC) نیز گفته می‌شود، اعضای تیم حسابرسی کنترل هستند که فرآیندهای تولید و تکنیک‌های عملیاتی را بررسی می‌کنند. آنها ممکن است در صنایع مختلفی مانند تولید، فرآوری مواد غذایی، ساخت‌وساز یا مراقبت‌های بهداشتی کار کنند.
بازرس کنترل کیفیت مسئول اطمینان از این است که محصولات یا خدمات، مطابق با استانداردها و مشخصات کیفی مورد نیاز تولید شده‌اند. به عبارت دیگر، یک بازرس کنترل کیفیت مسئول نظارت بر کیفیت محصولات ورودی و خروجی شرکت‌های تولیدی است.
بازرسان کنترل کیفیت محصولات یا مواد را بازرسی کرده تا هرگونه نقص، انحراف از مشخصات، یا سایر مسائل کیفی را شناسایی کنند. در واقع آنها هر محصولی را که استانداردهای موردنظر را رعایت نکرده باشند به دور می‌اندازند. بازرسان کیفیت ساخت، با هدف به حداقل رساندن هزینه و به حداکثر رساندن کارایی، وفاداری مشتریان و شهرت و تصویر برند را حفظ می‌کنند. همچنین بازرسان کنترل کیفیت ممکن است از تجهیزات تخصصی برای انجام آزمایش‌ها و اندازه‌گیری‌ها برای ارزیابی کیفیت محصولات استفاده کنند.
بازرس کنترل کیفیت در کنار حسابرسان کیفیت کار می‌کند. این بازرس‌ها، دستورالعمل‌ها و مشخصاتی که باید مورد ارزیابی و آزمایش قرار بگیرند را از حسابرسان کیفیت دریافت می‌کنند. پس از بررسی ظاهر و عملکرد محصول، بازرسان کنترل کیفیت ارزیابی‌ها و بازخوردهای اصلاحی خود از محصول را برای حسابرسان کیفیت ارسال می‌کنند تا در صورت وجود خطا یا مشکل در محصول، اقدامات اصلاحی را انجام دهند. سپس در ادامه، بازرسان کنترل کیفیت فرآیندهای به‌روزشده‌ای را که توسط حسابرسان کیفی ایجاد شده است، پیگیری می‌کنند تا از ایجاد هرگونه نقص جدی در آینده جلوگیری شود.
بازرس کنترل کیفیت چه وظایفی را به عهده دارد؟
بسته به نوع صنعت و محصول یا خدمات خاص مورد بازرسی، انواع مختلفی از بازرسان کنترل کیفیت وجود دارد. با این حال، هدف اصلی بازرس کنترل کیفیت همواره این است که مطمئن شود محصول یا خدمات مطابق با استانداردها و مشخصات کیفی مورد نیاز و انتظار است. در ادامه انواع مختلف بازرس کنترل کیفیت را معرفی می‌کنیم:
بازرس کنترل کیفیت تولید
این نوع بازرس کنترل کیفیت وظیفه بازرسی کیفیت محصولات را در طول فرآیند تولید بر عهده دارد. از جمله مهمترین وظایف آنها این است که مواد خام، محصولات در حال پیشرفت یا محصولات نهایی را برای شناسایی هرگونه نقص یا انحراف از مشخصات بازرسی کنند.
بازرس کنترل کیفیت مواد غذایی
بازرسان کنترل کیفیت مواد غذایی مسئول اطمینان از این موضوع هستند که محصولات غذایی با الزامات نظارتی و استانداردهای صنعت برای ایمنی و کیفیت مطابقت دارند. آنها تأسیسات فرآوری مواد غذایی را بازرسی می‌کنند، آزمایش‌های مختلفی را روی محصولات غذایی انجام می‌دهند و بر شیوه‌های نگهداری و حفظ مواد غذایی نظارت می‌کنند.
بازرس کنترل کیفیت ساخت‌وساز
بازرسان کنترل کیفیت ساخت و ساز اطمینان حاصل می‌کنند که پروژه‌های ساختمانی با قوانین ساختمانی، مقررات و استانداردهای صنعت مطابقت دارند. آنها ممکن است مصالح ساختمانی، تکنیک‌ها و روش‌های ساخت‌وساز و سازه‌های تکمیل شده را برای اطمینان از مطابقت با مشخصات بازرسی کنند.
هدف اصلی بازرس کنترل کیفیت این است که مطمئن شود محصول یا خدمات مطابق با استانداردها و مشخصات کیفی مورد نیاز و انتظار است
بازرس کنترل کیفیت مراقبت‌های بهداشتی
بازرسان کنترل کیفیت مراقبت‌های بهداشتی در بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها یا سایر محیط‌های مراقبت‌های بهداشتی کار می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که تجهیزات، لوازم و امکانات پزشکی با استانداردهای کیفیت و ایمنی مطابقت دارند. آنها همچنین ممکن است مسئول نظارت بر اقدامات و روش‌های مراقبت‌های بهداشتی در راستای اطمینان از انطباق با مقررات صنعت نیز باشند.
بازرس کنترل کیفیت خدمات
بازرسان کنترل کیفیت خدمات در صنایع مختلفی مانند مهمان‌داری، حمل‌ونقل یا خرده فروشی کار می‌کنند. آنها مسئول این هستند که خدمات مشتری مطابق با استانداردهای شرکت ارائه شود و مشتری تجربه مثبتی داشته باشد.
صرف نظر از صنعت، نقش اصلی بازرس کنترل کیفیت ، حفظ کیفیت محصولات یا خدمات یک شرکت و اطمینان از رضایت مشتری است. به طور کلی از دیگر مسئولیت‌های بازرس کنترل کیفیت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بازرسی محصولات یا مواد: یک بازرس کنترل کیفیت مواد خام، محصولات در حال پیشرفت یا محصولات نهایی را بازرسی می‌کند تا هرگونه نقص، انحراف از مشخصات، یا سایر مسائل کیفی را شناسایی کند.
- انجام آزمایش‌ها و اندازه‌گیری‌ها: بازرسان کنترل کیفیت با استفاده از تجهیزات، ابزار و تکنیک‌های تخصصی برای انجام آزمایش‌ها و اندازه‌گیری‌ها، کیفیت محصولات یا مواد را ارزیابی می‌کنند. به عنوان مثال، ممکن است از یک کولیس برای اندازه‌گیری ضخامت یک محصول یا یک طیف سنج برای تجزیه‌و‌تحلیل ترکیب یک ماده استفاده کنند.
- مستندسازی نتایج: بازرسان کنترل کیفیت مسئول مستندسازی یافته‌های خود و گزارش هرگونه مشکل به افراد مربوطه مانند مدیران تولید، مهندسان یا مدیران تضمین کیفیت هستند.
- توسعه و اجرای رویه‌های کنترل کیفیت: بازرسان کنترل کیفیت در توسعه و اجرای روش‌های کنترل کیفیت مشارکت می‌کنند تا این اطمینان حاصل شود که محصولات یا خدمات استانداردهای کیفی مورد نیاز را برآورده می‌کنند. این امر ممکن است شامل ایجاد چک لیست‌های بازرسی، روش‌های عملیاتی استاندارد یا برنامه‌های کنترل کیفیت باشد.
- همکاری با سایر بخش‌ها: بازرسان کنترل کیفیت ممکن است با بخش‌های دیگر مانند تولید، مهندسی و تضمین کیفیت برای شناسایی و حل مسائل کیفیت و اطمینان از موثر بودن روش‌های کنترل کیفیت همکاری داشته باشند.
برای تبدیل شدن به یک بازرس کنترل کیفیت چه ویژگی‌هایی لازم است؟
یک بازرس کنترل کیفیت نقش مهمی در امر تولید ایفا می‌کند. آنها به کسب‌وکارها کمک می‌کنند تا موفق شوند و سرپا بمانند. زیرا زمانی که محصولی فاقد کیفیت لازم باشد، مشتریان راضی نخواهند بود و کسب‌وکار نیز به نوبه خود آسیب می‌بیند. درواقع این مسئولیت بازرس کنترل کیفیت است که از رعایت استانداردها اطمینان حاصل کرده و حفظ کیفیت را همیشه در اولویت قرار دهد. همه این موارد نیاز به مجموعه‌ای از مهارت‌ها دارد که عبارتند از:
- توجه به جزئیات برای کشف عیوب،
- تجربه کار با سیستم‌های مدیریت کیفیت (QMS)،
- مهارت‌های ریاضی نظیر گزارش‌گیری از داده‌ها، اندازه‌گیری، کالیبراسیون و محاسبه شاخص‌ها،
- مهارت‌های تفکر انتقادی برای کمک به حل مشکلات مشتری، مسائل تولید و همچنین توسعه استراتژی‌هایی برای بهبود کیفیت محصول،
- قدرت بدنی و استقامت؛ بازرسان کنترل کیفیت لازم دارند تا برای مدت زمانی طولانی سرپا بمانند،
- توانایی خواندن نقشه‌ها، اسناد فنی و راهنماها،
- تمایل به دستیابی به بهترین‌ها و تضمین محصولات با کیفیت بالا.
البته که بسیاری از مهارت‌های ذکر شده در بالا بدون آموزش‌های فنی مرتبط با تولید به دست نمی‌آیند. به همین دلیل است که بازرسان کنترل کیفیت دارای تحصیلات عالیه در این زمینه هستند.
استفاده از راهکارهای نرم افزاری در مدیریت کنترل کیفیت
به طور کلی باید گفت که مدیر کنترل کیفیت و بازرس کیفیت نقش مهمی در کسب اطمینان از اینکه محصولات مطابق با استانداردهای کیفی مورد نیاز در یک کارخانه تولیدی هستند، ایفا می‌کنند. در حالی که مدیر کنترل کیفیت بر کل فرآیند کنترل کیفیت نظارت دارد، بازرس کیفیت مسئول انجام بازرسی‌ها و شناسایی نقص یا انحراف از مشخصات یا استانداردهای تعیین شده است.
همانقدر که در یک مجموعه تولیدی، وجود هر دو این نقش‌ها برای مطمئن شدن از کیفیت مطلوب محصولات نهایی و جلب رضایت مشتریان ضروری و لازم است، وجود نرم‌افزارهای مناسب برای جمع‌آوری داده‌ها و انجام هرچه بهتر این وظایف، ضروری است.
نرم افزار کنترل کیفیت همکاران سیستم ، با امکاناتی مانند ایجاد طرح‌های کیفی بر اساس استانداردهای گوناگون، طرح‌های نمونه‌گیری AQL، کنترل کیفیت مواد ورودی، انجام بازرسی‌های دوره‌ای، کنترل کیفیت هنگام تولید، کنترل کیفیت محصولات نهایی و ارتباط با مدیریت بچ به شما اطمینان می‌دهد که در تمام مراحل تامین، نگهداری و تولید استانداردهای کیفی اعمال شده‌اند. برای کسب اطلاعات بیشتر با ما در تماس باشید.
منابع:
- indeed.com
- goodwin.edu
- careerexplorer.com