یکی از چالش‌هایی که دولت و علی‌الخصوص، سازمان امور مالیاتی در سال‌های اخیر با آن مواجه بوده است، فرار مالیاتی برخی از مودیان بوده که موجب کاهش قابل توجه درآمدهای مالیاتی دولت و تحمیل فشار مضاعف بر سایر مودیان مالیاتی شده است.
برای رفع این مشکل، دولت اقدامات مهمی را اتخاذ کرده است که یکی از مهم‌ترین آنها، تاسیس و راه‌اندازی سامانه مودیان مالیاتی بوده که در قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، مورد تصریح قانون‌گذار قرار گرفته است. بر اساس این قانون، برخی از مودیان مالیاتی، ملزم به ثبت‌نام در این سامانه و انجام تکالیف قانونی مربوط به آن، از قبیل ارسال صورتحساب الکترونیکی بوده و در صورت عدم انجام این تکالیف، با ضمانت اجراهای مقرر در قانون مواجه خواهند شد.
به علت مشکلات موجود از جمله نبود زیرساخت مناسب، اجرای قانون سامانه مودیان مالیاتی تا سال 1401 به تاخیر افتاد. اما از شهریور 1401 تا ابتدای دی ماه 1402 طبق جدول اعلامی، تمامی مودیان موظف به ثبت‌نام در سامانه مودیان مالیاتی شده‌اند. در این مقاله به معرفی سامانه مودیان مالیاتی، نحوه ثبت نام در این سامانه و بایدها و نبایدهای آن می‌پردازیم.
سامانه مودیان مالیاتی چیست؟
سامانه مودیان مالیاتی؛ یک سامانه آنلاین با آدرس (tp.tax.gov.ir) است که توسط سازمان امور مالیاتی به‌منظور ثبت مشمولان مالیاتی، ارسال اظهارنامه مالیاتی و اطلاعات مربوط به مالیات برای سازمان مالیاتی و همچنین دریافت اطلاعات و مستندات از طرف سازمان مالیاتی ایجاد شده است.
در واقع این سامانه در جمع‌آوری مالیات‌ها و بدهی‌های مالیاتی از طریق اینترنت، به دولت کمک می‌کند تا از فرآیند ساده‌تر و ایمن‌تری برخوردار شوند. همچنین این سامانه آنلاین به کاربران امکان می‌دهد تا از طریق اینترنت مالیات خود را پرداخت کنند. هدف از ایجاد این سامانه، سهولت و ایمنی در پرداخت مالیات است.
چه کسانی باید در سامانه مودیان مالیاتی ثبت نام کنند؟
براساس متن بند ج ماده 1 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان:
«کلیه صاحبان مشاغل (صنفی و غیر صنفی) و اشخاص حقوقی موضوع فصل‌های 4 و 5 باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 12/03/1366 با اصلاحات و الحاقات بعدی آن، مشمول این قانون هستند. در این قانون هرگاه از واژه مودی استفاده می‌شود، مراد اشخاص مشمول است؛ مگر خلاف آن تصریح شده باشد»
بنابراین کلیه صاحبان مشاغل صنفی و غیرصنفی و اشخاص حقوقی ملزم به ثبت نام در سامانه مودیان مالیاتی هستند؛ برای مثال:
- شرکت‌های تجاری، شرکت‌های سهامی خاص و سهامی عام، شرکت‌های مسئولیت محدود و سایر شرکت‌های حقوقی
- موسسات خیریه، بنیادها و سایر موسسات غیرانتفاعی
- اشخاص حقیقی که به عنوان مجری فعالیت‌های تجاری عمل می‌کنند؛ از جمله اشخاصی که مشاغل خود را به عنوان مشاغل خودکار، فروشگاه آنلاین، مشاغل خانگی و غیره اداره می‌کنند.
- افراد حقیقی و حقوقی که درآمدی دریافت می‌کنند که باید مالیات پرداخت شود؛ از جمله درآمدهایی که از اجاره واحدهای مسکونی، درآمدهای حقوق و دستمزد، درآمدهایی که از فروش کالاها و خدمات کسب می‌کنند و غیره.
- فعالان اقتصادی که در مناطق ویژه اقتصادی مستقر هستند و حجم معاملات سالانه آنها از مبلغ پیشنهادی هیات وزیران بیشتر باشد.
لطفا توجه داشته باشید که لیست بالا تنها یک فهرست کلی است و ممکن است در مواردی خاص، افراد دیگری نیز موظف به ثبت‌نام در سامانه مودیان مالی باشند.
چه کسانی نباید در سامانه مودیان مالیاتی ثبت نام کنند؟
به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و با تصویب هیئت وزیران و تبصره ماده 2 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان مالیاتی حقوقی ، مودیانی که کالا و خدمات معاف از مالیات بر ارزش افزوده ارائه می‌کنند و همچنین مودیانی که به علت ماهیت کسب‌وکار آنها، امکان عضویت در سامانه و صدور صورتحساب الکترونیکی را ندارند، از ثبت نام در سامانه مودیان مالیاتی معاف هستند؛ از جمله:
- اشخاص حقیقی موضوع ماده (81) قانون مالیات‌های مستقیم مانند فعالیت‌های کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی، زنبور عسل و پرورش طیور، صیادی و ماهیگیری، نوغان‌داری، احیای مراتع و جنگل‌ها، باغات اشجار از هر قبیل و نخیلات.
- اشخاص حقیقی موضوع ماده (142) قانون مالیات‌های مستقیم مانند کارگاه‌های فرش دستباف، صنایع دستی و شرکت‌های تعاونی و اتحادیه‌های تولیدی مربوطه.
جریمه عضو نشدن در سامانه مودیان
مشمولین قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان ، اگر نسبت به ثبت نام در سامانه مودیان اقدام نکنند، جریمه عدم ثبت نام در سامانه مودیان مالیاتی ، مشمول جریمه‌ای به میزان 10 درصد فروش انجام شده از این طریق و یا 20 میلیون ریال (هر کدام که بیشتر باشد) می‌شوند. همچنین از کلیه معافیت‌ها، نرخ صفر و مشوق‌های مالیاتی قانون مالیات‌های مستقیم محروم خواهند شد.
مشمولین قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان ، اگر نسبت به ثبت نام در سامانه مودیان اقدام نکنند، جریمه شده و از کلیه معافیت‌ها، نرخ صفر و مشوق‌های مالیاتی قانون مالیات‌های مستقیم محروم خواهند شد.
جریمه صادر نکردن صورتحساب الکترونیکی
طبق ماده 22 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان ، در صورتی که مودی در سامانه مودیان ثبت نام کند، اما نسبت به صدور صورتحساب الکترونیکی اقدام ننماید، مشمول جریمه‌ای به میزان 10 درصد فروش انجام شده از این طریق و یا 20 میلیون ریال (هر کدام که بیشتر باشد) می‌شود.
مشوق های مالیاتی
- در 5 سال اول پس از استقرار سامانه مودیان به منظور تشویق صاحبان مشاغل، معادل بیست درصد (20%) مالیات بر ارزش افزوده‌ای که مودی در هر دوره به سازمان پرداخت می‌کند یا یک درصد (1%) فروش وی (هر کدام کمتر باشد)، حداکثر تا شصت میلیون (60،000،000) ریال در هر دوره مالیاتی به عنوان پاداش همکاری مودی، از مالیات بر ارزش افزوده دوره بعدی وی (و در صورتی که بیش از مالیات آن دوره باشد، دوره‌های بعد از آن) کسر می‌شود.
- پاداش مودیان موضوع این ماده که طبق قانون، مشمول مالیات بر ارزش افزوده نیستند، از مالیات عملکرد آنها در همان سال کسر می‌شود. پاداشی که به این مودیان تعلق می‌گیرد، از پنجاه درصد (50%) مالیات عملکرد ابرازی آنها بیشتر نخواهد بود.
- سازمان مکلف است اظهارنامه های مالیات بر عملکرد آن دسته از اشخاص مشمول را که تمامی مقررات این قانون را رعایت کرده‌اند و آن را بر مبنای اطلاعات مندرج در سامانه مودیان تنظیم و در مهلت مقرر ارائه نموده‌اند، از طریق انطباق با اطلاعات موجود در پایگاه داده سازمان راستی آزمایی نموده و در صورت عدم مغایرت با اطلاعات پایگاه مذکور، اظهارنامه تسلیمی را بدون رسیدگی قبول کند.
- آن دسته از اشخاص مشمولی که تمامی تکالیف مقرر در این قانون را رعایت کرده و از نرم‌افزارهای حسابداری مورد تأیید کارگروه راهبری سامانه مودیان استفاده می‌کنند، از ارائه دفاتر یا اسناد و مدارک موضوع قوانین مالیات های مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده مستثنی کند.
مزایای سامانه مودیان مالیاتی
سامانه مودیان مالیاتی در کشورهای مختلف به عنوان یکی از مهم‌ترین و جدیدترین فناوری‌های ارتباطی بین دولت و شهروندان به کار می‌رود. این سامانه دارای مزایای زیادی است که در زیر توضیح داده شده‌اند:
- افزایش شفافیت: در این سامانه، مشخصات شهروندان به همراه اطلاعات مالی آنها برای دولت قابل دسترسی هستند که این باعث شفافیت بیشتر در امور مالی و مالیاتی می‌شود.
- کاهش هزینه‌ها: با استفاده از سامانه مودیان مالیاتی، هزینه‌های مربوط به ارسال مکاتبات، حضور در دفاتر مالیاتی و غیره به شدت کاهش می‌یابد.
- افزایش سرعت و دقت: با استفاده از سامانه مودیان مالیاتی، ارسال اطلاعات مالی و مالیاتی به دولت به شکل آنلاین انجام می‌شود. این باعث سرعت و دقت بیشتر در ارائه اطلاعات مالی و مالیاتی می‌شود.
- جلوگیری از تقلب: با استفاده از سامانه مودیان مالیاتی، اطلاعات مالی و مالیاتی شهروندان به شکل آنلاین به دولت ارسال می‌شود. این باعث جلوگیری از تقلب در ارائه اطلاعات مالی و مالیاتی می‌شود.
- سهولت در پرداخت مالیات: با استفاده از سامانه مودیان مالیاتی، پرداخت مالیات بسیار ساده‌تر و سریع‌تر می‌شود. این سامانه به کاربران امکان می‌دهد تا در هر زمانی که بخواهند، مالیات خود را پرداخت کنند.
در زیر چند مورد از تغییرات مهم ناشی از اجرای قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان ذکر شده است:
- ممنوعیت مراجعه به محل فعالیت مودیان
- عدم نیاز به ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده
- عدم نیاز به ارسال گزارش معاملات فصلی
- قبول کردن اظهارنامه مالیاتی بدون بررسی
- عدم نیاز به ارائه دفاتر، اسناد و مدارک حسابداری
- ایجاد محدودیت برای صدور صورتحساب الکترونیکی
آیا خریدار نیز باید فاکتور خرید خود را در سامانه مودیان ثبت کند؟
خیر. این سوال متداولی است که برای بسیاری از مودیان پیش میآید. تنها فروشندگان ملزم به ثبت فاکتورهای خود در سامانه مودیان هستند و خریداران تنها وظیفه دارند که فاکتورها را طی بازه زمانی 30 روزه تایید یا رد کنند.
نحوه ثبت نام در سامانه مودیان
برای ثبت نام در سامانه مودیان ، لازم است که مودیان مراحل زیر را طی کنند:
- ثبت‌نام در نظام مالیاتی و تشکیل پرونده
- دریافت گواهی امضای الکترونیک
- دریافت شناسه یکتای حافظه مالیاتی
- دریافت شناسه کالاها و خدمات
نحوه ارسال صورتحساب از طریق نرم‌افزارهای همکاران سیستم
اجرای قانون مالیاتی پایانه‌های فروشگاهی در سامانه مودیان، شما را از پیچیدگی های سابق در ثبت و ارسال فاکتورها به سامانه مودیان راحت خواهد کرد. همچنین استفاده و برخوداری از یک نرم افزار حسابداری مناسب که قابلیت اتصال به سامانه مودیان را دارد می‌تواند به شما بابت ثبت فاکتورها و اسناد مالی در این سامانه به درستی کمک و کار شما را آسان و راحت کند.
نرم افزارهای همکاران سیستم با قابلیت اتصال به سامانه مودیان امکان ارسال صورتحساب های الکترونیکی را برای تمام کاربران فراهم کرده است و کاربران سیستم می‌توانند با استفاده از نرم افزار راهکاران و راهکاران ابری ، بدون کمک گرفتن از شرکت‌های معتمد یا واسطه، به آسانی صورتحساب های الکترونیکی خود را ارسال کنند. از امکانات نرم افزار حسابداری همکاران سیستم می‌توانیم به سیستم خرید و فروش، خزانه داری، انبارداری، ثبت اسناد اتوماتیک، امکان ارسال فاکتور و صورتحساب آنلاین و موارد متنوع دیگری که پاسخگوی نیازهای شما در حسابداری کسب و کارتان است، اشاره کنیم.