امروزه بسیاری از سازمان‌ها از خدمات مختلف رایانش ابری برای بهبود فرآیندهای خود استفاده می‌کنند. یکی از مدل‌های رایج در این حوزه، مدل زیرساخت به‌عنوان سرویس (IaaS) است که در آن منابع زیرساختی مانند سرورها، شبکه‌ها و فضای ذخیرهسازی به‌صورت ابری در اختیار سازمان‌ها قرار می‌گیرد. با استفاده از IaaS، شرکت‌ها می‌توانند بدون نیاز به خرید و نگهداری سخت‌افزارهای گران‌قیمت، از منابع مقیاس‌پذیر و انعطاف‌پذیر بهره‌مند شوند.
مدل IaaS به‌ویژه برای سازمان‌هایی که نیاز به کنترل بیشتر بر روی زیرساخت‌های خود دارند، گزینه‌ای مناسب است. این مدل در مقایسه با PaaS و SaaS، به مشتریان این امکان را می‌دهد که تنظیمات و مدیریت منابع خود را به صورت مستقیم انجام دهند. از پلتفرم‌های معروف IaaS می‌توان به Amazon Web Services (AWS) و Microsoft Azure اشاره کرد که با ارائه ویژگی‌هایی همچون امنیت ابری و مدیریت منابع، به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا به صورت بهینه از خدمات رایانش ابری استفاده کنند.
در این مقاله، مزایای IaaS و نحوه استفاده از آن در بهبود عملکرد سازمان‌ها را بررسی خواهیم کرد.
مدل‌های اصلی رایانش ابری کدامند؟
این روزها ممکن است نام رایانش ابری یا کلود کامپیوتینگ (Cloud Computing) را به دفعات شنیده باشید و این سوال برای شما پیش بیاید که رایانش ابری چگونه خدماتی را به افراد و کلاینت‌های خود ارائه می‌دهد.
رایانش ابری با قرار دادن زیرساخت‌های خود در اختیار کلاینت‌ها، موجب صرفه‌جویی در بسیاری از هزینه‌های کسب‌وکارهای مختلف میشود. در کامپیتینگ، منظور از زیرساخت همان کامپیوترها و سرورهایی است که داده‌ها را ذخیره کرده و کدها را اجرا می‌کنند.
تا پیش از رایانش ابری، اغلب مشاغل زیرساخت‌های خود را در محل کار خود نگهداری می‌کردند و هزینه زیادی صرف نگهداری، سرویس و تعمیر آنها می‌شد. به این ترتیب، تمام برنامه‌ها نیز در محل اجرا می‌کردند.
این در حالی است که امروزه برخی شرکت‌ها می‌توانند زیرساختها را نگهداری کرده و امکان دسترسی به منابع و خدمات آنها به‌صورت اینترنتی را برای کلاینت‌های خود میسر می‌سازند.
خدمات سه‌گانه رایانش ابری شامل زیرساخت به‌عنوان سرویس (IaaS)، نرم‌افزار به‌عنوان سرویس (SaaS) و پلتفرم به‌عنوان سرویس (PaaS) هستند. اما تفاوت این سرویس‌ها با یکدیگر چیست؟
در مقالات قبلی اشاره کردیم که پلتفرم به‌عنوان سرویس (Paas) در واقع پلتفرمی است که برای ساخت اپلیکیشن‌ها در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌گیرد. ابزارهای توسعه، میان‌افزار، سیستم‌عامل‌ها، زیرساختها، دیتابیس‌ها و مدیریت دیتابیس از جمله خدمات PaaS هستند که در اختیار کلاینت‌های قرار میگیرند. یک PaaS یا زیرساخت‌های خود را مدیریت میکند یا آن را به عنوان یک سرویس از ارائه‌دهنده IaaS خریداری میکند.
همچنین در مورد نرم‌افزار به عنوان سرویس اشاره کردیم که (Saas) شامل اپلیکیشن‌های است که به شکل کامل در فضای ابری میزبانی و مدیریت می‌شوند. کاربران SaaS در یک اپلیکیشن اشتراک میگیرند و از طریق اینترنت، همیشه به آن دسترسی دارند.
استفاده از انواع نرم‌افزارهای ابری و تحت وب در بستر Cloud نمونه‌های بارز از نرم‌افزار به عنوان سرویس است. برای نمونه می‌توان به استفاده از یک نرم‌افزار حسابداری آنلاین و ابری در بستر ابر استفاده کرد.
اما مفهوم IaaS در واقع به زیرساختها و سخت‌افزارهای هاست شده یا میزبانی‌شده در فضای ابری اطلاق میشود. این سرویس شامل ارائه سرورهای مجازی و فضای ذخیرهسازی ابری، پهنای باند، آدرس‌های IP، تامین امنیت فضای ابری و ایجاد دسترسی به منابع مرکز داده (که توسط ارائهدهندهی سرویس مدیریت میشود) است.
به عبارت دیگر، ارائهدهندهی IaaS منابع یک سخت‌افزار را به شکل مجازی در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهد و امنیت فیزیکی این سخت‌افزار و اطلاعات ذخیره‌شده در آن را تامین میکند.
معماری IaaS به چه شکل است و چگونه کار میکند؟
معماری IaaS (زیرساخت به‌عنوان سرویس) به گونه‌ای طراحی شده است که منابع سخت‌افزاری مانند سرورها، ذخیرهسازی، شبکه و لایه‌های مجازیسازی را به‌صورت ابری در اختیار مشتریان قرار دهد. این منابع در دیتاسنترهای پیشرفته قرار دارند و توسط ارائه‌دهندگان خدمات IaaS، مانند Amazon Web Services (AWS) یا Microsoft Azure، مدیریت و هاست می‌شوند. هدف این مدل، فراهم آوردن یک زیرساخت مقیاس‌پذیر و انعطاف‌پذیر است که نیازهای مختلف کسب‌وکارها را پوشش دهد.
در ساختار IaaS، خدماتی همچون امنیت، متعادل‌سازی بار، خوشه‌بندی، نظارت متداوم، بکاپ‌گیری و بازیابی اطلاعات به مشتریان ارائه میشود. این ویژگی‌ها به مشتریان کمک می‌کنند تا بدون نگرانی از مشکلات سخت‌افزاری، تنها روی نیازهای نرم‌افزاری و اپلیکیشن‌های خود تمرکز کنند.
نحوه کار IaaS نیز بسیار ساده است. به‌عنوان مشتری، تنها کافی است به اینترنت دسترسی داشته باشید تا به منابع سخت‌افزاری ابری دسترسی پیدا کنید. برای مثال، می‌توانید سیستم‌عامل‌ها را در ماشین‌های مجازی نصب کرده یا فضایی برای ذخیرهسازی داده‌ها و بکاپ‌گیری فراهم کنید. علاوه بر این، از امکاناتی مانند تعادل ترافیک شبکه، نظارت بر عملکرد و عیب‌یابی اپلیکیشن‌ها نیز بهره‌مند خواهید شد.
این سیستم به‌ویژه برای کسب‌وکارهایی که نیاز به مقیاس‌پذیری بالا و کنترل بر منابع دارند، راه‌حلی مناسب و کارآمد است.
مزایای زیرساخت به عنوان سرویس (IaaS) چیست؟
به عنوان یک کلاینت علاوه بر کارکرد و مفهوم IaaS، باید با مزایا و معایب آن نیز آشنایی کامل داشته باشید. به همین دلیل، لیستی از مزایای IaaS را در اینجا آوردهایم که مهمترین آنها استفاده از زیرساختها به شکل اشتراکی است:
- امکان استفاده از زیرساختها به شکل اشتراکی
IaaS با به اشتراک گذاشتن زیرساخت فیزیکی یکسان برای چندین نفر، اجازه می‌دهد به طور هم‌زمان از آن بهره بگیرند.
- دسترسی از طریق وب به منابع
IaaS به کاربران اجازه می‌دهد در هر جای جهان بتوانند از طریق اینترنت به منابع دسترسی پیدا کنند. این دسترسی به طور مداوم و شبانه‌روزی است و ارتباط با سرورها با تضمین 99 درصد در هر شرایطی پایدار خواهد بود.
- مدل پرداخت به ازای هر استفاده
اما جالب‌ترین مزیت IaaS چیست؟ شاید این است که شما تنها به ازای هر بار استفاده از خدمات و منابع به ارائه‌دهنده هزینه پرداخت می‌کنید. به این ترتیب، در صورتی که تا مدتی از منابع استفاده نکنید، هزینه‌ای نیز پرداخت نمی‌کنند. به عبارت دیگر، کاربران تنها ملزم به پرداخت هزینه برای آنچه استفاده کرده‌اند؛ هستند.
- مقیاس‌پذیری براساس تقاضا
شما می‌توانید از انعطاف‌پذیری خدمات ارائه شده در سرویس IaaS نیز بهره بگیرید؛ زیرا مقیاس‌پذیری براساس تقاضا یکی از بزرگ‌ترین مزایای IaaS به شمار می‌آید. سایز کسب‌وکار خود را بررسی کرده و پیش‌بینی کنید که طی مدت زمان مشخص به چه میزان امکان رشد شما وجود دارد.
این مقیاس‌ها باید منطقی باشند. به این ترتیب، شما می‌توانید براساس نیازهای اکنون و آینده‌ی کسب‌وکار خود، مقیاس مناسبی از منابعی را خریداری کنید. این کاملا برخلاف یک سرور اختصاصی است که منابع آن مشخص و ثابت هستند. اما مزیت این ویژگی IaaS چیست؟ با استفاده از این ویژگی IaaS، کاربران نگرانی بابت ارتقای نرم‌افزار و عیب‌یابی قطعات سخت‌افزاری ندارند.
معایب IaaS را بشناسید
در کنار مزایای متعدد IaaS، معایبی نیز می‌توان در آن پیدا کرد که البته بسیاری از آنها تنها به کیفیت خدمات ارائه‌دهنده سرویس برمی‌گردند. به‌طورکلی، معایب IaaS شامل موارد زیر هستند:
- امنیت
اشتباه نکنید! IaaS امنیت دارد؛ اما برخی از ارائه‌دهندگان این سرویس متاسفانه قادر به ارائه‌ی آن با امنیت 100 درصدی نیستند. با توجه به اینکه امنیت یکی از بزرگ‌ترین معیارهای انتخاب سرور و سرویس میزبان است، پایین آمدن آن می‌تواند به یک مسئله مهم و یکی از مهمترین معایب IaaS تبدیل شود.
- تعمیر، نگهداری و ارتقاء
همان‌طور که گفتیم، ارائه‌دهندگان خدمات IaaS نرم‌افزارها را نگهداری می‌کنند؛ اما نرم‌افزار را برای برخی از سازمان‌ها ارتقاء نمی‌دهند.
- مسائل مربوط به قابلیت همکاری
انتقال ماشین‌های مجازی یا VMها به یک ارائه‌دهنده دیگر IaaS دشوار است. بنابراین، ممکن است مشتریان با مشکل قفل شدن در فروشنده (Vendor Lock-in) مواجه شوند که علت اصلی آن، عدم رعایت یا عدم وجود استانداردها میان دو ارائه‌دهنده یک سرویس مشابه است.
موارد استفاده IaaS چیست؟
خدمات و مفهوم IaaS در چه جاهایی کاربرد پیدا میکند؟ اهداف استفاده از آن چیست؟ این سرویس در واقع با اهداف مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اما رایج‌ترین موارد استفاده برای استقرار IaaS شامل موارد زیر هستند:
- محیط‌های تست و توسعه
IaaS انعطاف‌پذیری مطلوبی را در مورد محیط‌های مختلف تست و توسعه به سازمان‌ها ارائه می‌دهد. آنها به راحتی می‌توانند با توجه به نیازها کوچک و بزرگ شوند.
- میزبانی وب‌سایت‌های مشتری مدار
این مورد می‌تواند میزبانی وب‌سایت را در مقایسه با روش‌های سنتی هاستینگ وب‌سایت‌ها، مقرون به‌صرفه‌تر کند.
- ذخیرهسازی داده‌ها، بکاپ‌گیری و بازیابی داده‌ها
IaaS می‌تواند ساده‌ترین و کارآمدترین راه برای سازمان‌ها برای مدیریت داده‌ها در زمانی باشد که تقاضا غیرقابل پیش‌بینی یا به‌طور پیوسته رو به افزایش است.
- اپلیکیشن‌های کاربردی وب
زیرساخت‌های مورد نیاز برای میزبانی برنامه‌های وب‌سایت توسط سرویس و مفهوم IaaS ارائه شده است. بنابراین، اگر سازمانی میزبان یک اپلیکیشن وب باشد، IaaS می‌تواند منابع ذخیرهسازی، سرورها و شبکه‌های لازم را فراهم کند. می‌توان استقرارها را به سرعت انجام داد و زیرساخت‌های ابری را نیز به راحتی با توجه به تقاضای اپلیکیشن کوچک یا بزرگ کرد.
- محاسبات با کارایی بالا (HPC)
بارهای کاری خاص مانند محاسبات علمی، مدل‌سازی مالی و کار طراحی محصول، ممکن است نیاز به محاسبات در سطح HPC داشته باشند.
- ذخیرهسازی داده‌ها و تجزیه‌وتحلیل داده‌های بزرگ
IaaS می‌تواند قدرت محاسباتی و پردازشی لازم برای کنترل مجموعه داده‌های بزرگ را فراهم کرده و از این طریق، تجزیه‌وتحلیل آنها را میسر سازد.
جمع‌بندی
در این مقاله به یکی دیگر از مدل‌های ارائه خدمات پردازش ابری یعنی مدل Iaas اشاره کردیم. توجه کنید که انتخاب یک ارائه‌دهند مناسب خدمات رایانش ابری اهمیت زیادی دارد. بنابراین باید به شرکت‌هایی اعتماد کنید سابقه و تجربه خوبی در این زمینه دارند.
همکاران سیستم یکی از شرکت‌هایی است که سال‌ها در زمینه خدمات پردازش ابری و خصوصا ارائه نرم‌افزارهای تحت وب و ابری فعالیت میکند. خدمات مناسب این شرکت در استقرار و پشتیبانی به موقع راهکارهای نرم‌افزاری ابری باعث شده تا بسیاری از کسب‌وکارها به همکاران سیستم اعتماد کنند.