در صنایعی مانند نفت، گاز و پتروشیمی خطرات فراوان و متعددی وجود دارد. این خطرات به حدی جدی هستند که ممکن است هم سلامت پرسنل و کارکنان را تهدید کنند و هم به شکل جبران‌ناپذیری بر محیط زیست تأثیرات منفی داشته باشند. خطرات مختلف از جمله سقوط، برخورد با وسیله نقلیه یا تجهیزات و انفجار می‌توانند پیامد استفاده از تجهیزات معیوب باشد.
بهترین راه برای جلوگیری از به وقوع پیوستن چنین خطراتی، تضمین قابلیت اطمینان تجهیزات حیاتی و خطرآفرین در طول زمان است. به این ترتیب، روش‌هایی که مبتنی بر دانش نظری بشر هستند، برای این کار کافی نبوده و داده‌هایی که به‌شکل تجربی ثبت‌شده‌اند، ابزار دقیق‌تری برای تعیین راه‌حل‌های قابل اعتماد هستند.
آخرین بازنگری استاندارد ایزو 14224:2016- صنایع نفت، گاز و پتروشیمی- که شامل جمعآوری و تبادل دادههای مرتبط با قابلیت اطمینان و نگهداری تجهیزات است، این نیاز را برآورده می‌کند. این استاندارد نه تنها مبنایی جامع برای جمعآوری دادههای قابلیت اطمینان و نگهداری (RM) فراهم می‌کند، بلکه روش‌هایی برای انجام این کار در قالبی استاندارد ارائه میدهد که به راحتی می‌تواند میان گروه‌ها و سازمان‌های مختلف مبادله شود. در این مقاله با ما همراه باشید تا به معرفی این استاندارد بپردازیم.
استاندارد ایزو 14224 چیست؟
ایزو 14224 ، استانداردی است که توسط سازمان بینالمللی استاندارد (ISO) تعریف شده و در مورد جمعآوری و تجزیهوتحلیل دادههای قابلیت اطمینان تجهیزات، دستورالعملهایی را ارائه میدهد. این استاندارد به طور گسترده در صنایعی مانند نفت و گاز، مواد شیمیایی و تولید برق و در راستای بهبود قابلیت اطمینان تجهیزات، کاهش زمان توقف و افزایش ایمنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ایزو 14224 اصول جمعآوری دادهها و اصطلاحات و تعاریف مرتبط را تشریح کرده و در واقع یک «زبان مشترک برای قابلیت اطمینان» را معرفی می‌کند که می‌تواند برای انتقال تجارب عملیاتی مفید باشد. حالات خرابی تعریف شده در بخش قوانین این استاندارد بینالمللی ، می‌تواند به عنوان یک «مرجع جامع قابلیت اطمینان» برای کاربردهای کمی و کیفی مختلف استفاده شود. همچنین این استاندارد بینالمللی، شیوه‌های کنترل کیفیت و تضمین دادهها را با هدف راهنمایی کاربران شرح و توضیح میدهد.
با وجود اینکه ایزو 14224 برای صنایع نفت، گاز طبیعی و پتروشیمی توسعه پیدا کرده است، فرآیندهای مشابه آن را میتوان در هر سازمان دیگری نیز اعمال کرد. سازمان‌ها و صنایع مختلف، پس از اجرایی کردن این استاندارد قادر خواهند بود به دادههای مفیدی دست پیدا کنند که نه تنها نقص‌ها و ایرادات موجود در دارایی‌ها و فرایندهای جاری را از بین ببرد، بلکه برای طراحی تجهیزات کارآمدتر و قابل اعتمادتر نیز مورد استفاده قرار بگیرند.
باید به خاطر داشت که تجهیزات فقط در سطح ذاتی قابلیت اطمینان، که در مرحله طراحی برای آنها تعریف می‌شود، کار می‌کنند. بنابراین با یادگیری قابلیت‌های تجهیزات موجود و عملکرد آنها، میتوان کیفیت طرح‌ها و برنامه‌ها را در راستای افزایش سطح اطمینان ذاتی آنها بهبود بخشید.
مزایای ایزو 14224
پیادهسازی یا پذیرش ایزو 14224 در هر صنعت یا سازمانی مزایای زیادی به همراه دارد. مهمترین مزایایی که این استاندارد به ارمغان می‌آورد، شامل موارد زیر است:
- اقتصادی: بهبود عملکرد اقتصادی از طریق طراحی‌های بهبود یافته، کاهش هزینه چرخه عمر، کاهش زمان توقف و در پی آن، کاهش هزینه‌های بیمه
- عمومی: مجوز عملیات/ قانون‌گذاری، تمدید عمر دارایی‌های موجود، بهبود کیفیت، بهبود برنامه‌ریزی منابع.
- ایمنی و محیط‌زیست: بهبود ایمنی، کاهش خرابی‌ها، کاهش اثرات زیست محیطی از طریق کاهش حوادث و بهبود عملیات و بهبود انطباق.
- تحلیلی: دادههای با کیفیت بالاتر، تصمیم‌گیری مبتنی بر داده، پذیرش بهتر تصمیم‌ها، توانایی بنچ‌مارک، بهبود توانایی پیش‌بینی عملکرد و توانایی استفاده از بازرسی‌های مبتنی بر ریسک.
لازم به ذکر است مزایایی که در بالا ذکر شد جامع نیستند و هریک از آنها همپوشانی زیادی با یکدیگر دارند. به طور کلی میتوان گفت که هر سازمان یا صنعتی نه تنها با پیادهسازی یک سیستم جمعآوری داده قوی، بلکه با استفاده از دادهها از طریق تجزیه و تحلیل‌های معنادار، می‌تواند در زمینه‌های مختلف، پیشرفت‌های قابل توجهی را در سراسر سازمان خود ایجاد کند. از این مزایا هم میتوان برای ایجاد اعتماد بیشتر در فعالیت‌های نگهداری و قابلیت اطمینان استفاده کرد و هم میتوان آنها را برای ایجاد مشارکت‌های متقابل واقعی در سراسر سازمان به کار گرفت.
مروری بر سرفصل های ایزو 14224
استاندارد ایزو 14224 بخش قابل توجهی از اطلاعات را پوشش میدهد. از جمله مواردی که در این استاندارد گنجانده شده است عبارتنداز:
- روش‌های جمعآوری داده
- محدودیت‌های تجهیزات
- خوشه‌بندی
- دادههای تجهیزات
- دادههای شکست
- دادههای نگهداری و تعمیرات
- ویژگی‌های استاندارد تجهیزات (ویژه صنعت نفت و گاز، اما نمونه‌ای از مواردی که ممکن است برای سایر دارایی‌ها موردنیاز باشد را نیز ارائه می‌کند)
- تحلیل و بررسی
- الزامات دادهها
- ایمنی خرابی‌های بحرانی
هر کسب‌وکار با استفاده از تجزیه و تحلیل معنادار دادهها، می‌تواند در زمینه‌های مختلف، پیشرفت‌های قابل توجهی را در سازمان خود ایجاد کند
هزینه های پیاده سازی ایزو 14224
جمعآوری انواع مختلفی از دادهها نوعی سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. توسعه چارچوب مناسب، شناسایی بخش‌های مهم دادهها، درک روابط و روش‌های تحلیلی به زمان و منابع نیاز دارد. از جمله این هزینه‌ها عبارتنداز:
- راه‌اندازی سیستم کامپیوتری مدیریت تعمیرات و نگهداری(CMMS) با هدف جمعآوری دادهها به روشی قابل اعتماد و تکرارپذیر،
- به کارگیری پرسنل توانمندی که نه تنها می‌توانند دادههای مناسب را شناسایی کنند، بلکه ارزش مفید و واقعی آنها را نیز استخراج می‌کنند.
این هزینه‌ها را نباید دست کم و غیرضروری تلقی کرد. هزینه‌های فوق قابل توجه بوده و می‌توانند بهبودهای قابل توجهی را در عملیات هر صنعتی ایجاد کنند. اما این موضوع که چه نوع داده‌هایی و به چه شکلی جمعآوری شوند، باید توسط سازمان تعریف شود.
ذکر این نکته ضروری است که چنانچه سازمان‌ها ابزاری برای تجزیهوتحلیل دادهها در اختیار نداشته باشند، صرف جمعآوری دادهها مزیت خاصی برای سازمان‌ها ایجاد نخواهد کرد. داده‌هایی که گردآوری می‌شوند، باید متناسب با اهداف سازمان بوده و نیازهای آن را منعکس کند.
جمع آوری داده ها در ایزو 14224
ایزو 14224 الزامات را به 3 نوع داده اصلی تقسیم می‌کند:
1. دادههای مربوط به تجهیزات که دادههای سطوح مختلف آنها را شرح میدهد. این مجموعه از دادهها شامل موارد زیر است:
- دادههای طبقه‌بندی شده که شامل مکان جغرافیایی، سیستم‌ها و غیره می‌شود،
- ویژگی‌های تجهیزات که دربرگیرنده ویژگی‌های طراحی سازنده می‌شود،
- دادههای عملیاتی که شامل حالت عملیات، بحرانی بودن آنها، محیط عملیاتی و غیره است.
2. دادههای تعمیر و نگهداری که معرف دادههای ثبت اقدامات تعمیر و نگهداری اصلاحی و پیشگیرانه است. دادههای تعمیر و نگهداری معمولاً دربرگیرنده موارد زیر هستند:
- دادههای شناسایی که شامل شماره سفارش کار، همراه با لینک‌هایی به تجهیزات/سابقه خرابی هستند،
- دادههای تعمیر و نگهداری که شامل تاریخ کار، نوع کار (پیشگیرانه)، فعالیت (مانند روغن‌کاری) بوده و با هدف استفاده در زمان‌های تعمیر و نگهداری، خرابی تجهیزات و موارد خاص نگهداری می‌شوند،
- منابع تعمیر و نگهداری که شامل ساعات کار تعمیر و نگهداری در زمینه‌های مختلف و هر گونه تجهیزات/منابع ویژه است،
- زمان‌های تعمیر و نگهداری که شامل زمان نگهداری فعال و زمان خاموشی می‌شود.
3. دادههای خرابی که شرح مفصلی از خرابی‌هایی است که به وقوع پیوسته‌اند. این مجموعه از دادهها شامل موارد زیر است:
- دادههای شناسایی که شامل شماره رکورد شکست با لینک‌های مربوط به سفارش کار و تجهیزات است،
- دادههای خرابی برای مشخص کردن یک شکست که شامل تاریخ خرابی، موارد شکست، تاثیر شکست، حالت خرابی، علت شکست و روش تشخیص خرابی است.
در اختیار داشتن این سه نوع داده برای درک تأثیر استراتژی‌های تعمیر و نگهداری مورد استفاده به همراه توانایی تجزیهوتحلیل خرابی‌ها حیاتی هستند.
استفاده از داده های شکست
با استفاده از دادههای تعمیر و نگهداری و خرابی، انواع مختلفی از تجزیه‌وتحلیل‌ها را میتوان بسته به شدت خرابی انجام داد. به شکل کلی، با استفاده از روش‌های زیر میتوان پس از جمع آوری دادهها، تجزیه و تحلیل‌ها را انجام داد:
- پارتو (Pareto)
- تحلیل ریشه‌ای علت (Root Cause Analysis)
- توزیع ویبول (Weibull)
- آنالیز مارکوف (Markov Analysis)
- شبیه‌سازی مونته‌کارلو (Monte Carlo Simulation)
هر یک از این روش‌های تحلیلی می‌توانند در راستای بهبودهای عملیاتی سازمان مورد استفاده قرار گیرند. لازم به ذکر است که استاندارد ایزو 14224 دادههای مورد نیاز برای انجام هر یک از این تجزیه‌وتحلیل‌ها را پوشش میدهد، اما خود این تجزیه و تحلیل‌ها را پوشش نخواهد داد.
استفاده از راهکارهای نرم افزاری در نگهداری و تعمیرات
نگهداری و تعمیرات یکی از اجزای جدایی‌ناپذیر و قابل توجه در تولید است که نادیده‌گرفتن آن ممکن است خسارت‌های جدی برای یک کسب‌وکار به همراه داشته باشد. نرم افزار نگهداری و تعمیرات راهکاران این امکان را به شما میدهد تا ساختار درختی تجهیزات و خطوط تولید را به همراه مشخصات فنی آنها در سیستم ثبت کنید، استراتژی‌های تعمیراتی پیشگیرانه مبتنی بر وضعیت و اصلاحی را به خوبی مدیریت کنید. ابزار مورد استفاده و قطعات مصرفی و یدکی را به شکل دقیق ردیابی کرده و با استفاده از گردش کار های متنوع، کارها را در زمان مناسب به افراد ارجاع داده و کاغذ بازی اداری را حذف کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد این راهکار، با ما در تماس باشید.
منابع:
- hpreliability.com
- iso.org
- blog.ansi.org