این روزها صحبت از اثرگذاری شبکههای اجتماعی بر کسبوکارها تا زندگی روزمره، به یک امر عادی تبدیل شده است. از سال 2010 ، دامنه اثرگذاری انواع شبکه های اجتماعی با شتاب بیشتری ادامه پیدا کرد و این موضوع همچنان جزو مباحث مورد توجه کسبوکارها و جوامع مختلف است.
در طول جوامع انسانی ارتباطات همواره یکی از جزای حیاتی برای ادامه موفقیت بوده است. شبکه های اجتماعی ، پلتفرمهای آنلاینی هستند که افراد و کسبوکارها از آن برای ارتباط با یکدیگر، فروش محصولات و انتشار اطلاعات استفاده می‌کنند.
اما رسانه های اجتماعی نیز انواع مختلفی داشته و هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. برای مثال، لینکدین بیشتر فضایی است برای شبکه‌سازی متخصصان و فعالان کسب‌وکار. این در حالی است که در پلتفرمی مانند اینستاگرام، گروه‌های مختلفی از جامعه، هر کدام با اهداف متفاوت حضور دارند.
شناخت شبکه های اجتماعی به افراد و کسبوکارها کمک می‌کند تا با درک بهتر ویژگی های شبکه های اجتماعی، از ظرفیت آنها بهتر استفاده کنند. هر کدام از این شبکه‌ها، گروه مخاطب خاص خود را داشته و بعضا اهداف و فلسفه شکل‌گیری متفاوت و کارکرد مختص به خود را دارند. با این حال، همه آنها دارای یک سری ویژگی‌های پایه‌ای هستند. در این مقاله به معرفی انواع شبکه های اجتماعی ، مهمترین ویژگی‌های آنها پرداخته و در نهایت، لیستی از پرکاربردترین شبکه های اجتماعی را معرفی می‌کنیم.
رسانه های اجتماعی چیست و چه کاربردی دارند؟
اصطلاح شبکههای اجتماعی ، از مدتها پیش از پیدایش این رسانهها به شکل کنونی، کاربرد داشته است. در حالت کلی، به شبکه‌ای از افراد و گروهها شبکه اجتماعی گفته میشود. برای مثال، شبکه‌ای از دوستان که یک هدف شغلی یا علمی را دنبال می‌کنند، می‌تواند نمونه‌ای از شبکههای اجتماعی باشد.
با این حال، آنچه شبکههای اجتماعی جدید را از مفهوم سنتی آن جدا می‌کند، آنلاین و برخط بودن آنها است. در واقع رسانه‌های اجتماعی آنلاین ، پلتفرمهای مبتنی بر اینترنت هستند که از طریق آن؛ افراد، گروهها و کسبوکارها میتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
شبکههای اجتماعی معمولا قالبی مشابه دارند که در آن، هر کسب‌وکار یا شخص، صفحه پروفایلی دارد که جزئیات شخصی یا تجاری خود را در آن ارائه می‌کند. اکثر شبکههای اجتماعی به کاربران اجازه می‌دهند به ارسال پیام بپردازند، درخواست اطلاعات کنند، اطلاعات را به اشتراک بگذارند، درخواست دوستی ارسال کنند و افراد یا کسبوکارها را در یک پایگاه داده بزرگ آنلاین جستجو کنند.
با این وجود، برخی از شبکه های اجتماعی عملکردهای خاص خود را دارند؛ برای مثال اینستاگرام و یوتیوب فقط مختص اشتراک‌گذاری تصاویر و ویدیوها هستند یا لینکدین برای برقراری ارتباط با متخصصان و مشاغل است.
در ابتدا یکی از مهمترین اهداف شبکه های اجتماعی ، ایجاد ارتباطات شخصی میان افراد بود. اما در ادامه و به‌خصوص در دهه اخیر، انفجار بازاریابی در شبکه های اجتماعی رخ داده است. از مزایای اصلی بازاریابی از طریق شبکه های اجتماعی می‌توان به هزینه نسبتا پایین آن در مقایسه با تبلیغات سنتی و اثربخشی ثابت شده آن در ایجاد نه تنها فروش، بلکه وفاداری به برند اشاره کرد.
مهم ترین ویژگی های رسانه های اجتماعی
رسانه های اجتماعی نوع جدیدی از رسانه‌های آنلاین هستند که فارغ از کاربرد، ویژگی‌های مشترکی دارند که در ادامه به مهمترین آنها اشاره شده است:
- شبکههای اجتماعی به افراد اجازه می‌دهند تا پروفایل و صفحه اختصاصی خود را داشته باشند و از این طریق نظر دیگران را جلب کنند،
- یکی دیگر از ویژگی های شبکه های اجتماعی ، فراهم کردن فضایی برای به‌اشتراک‌گذاری نظرات، تعامل و گفتگو میان افرادی است که علایق مشترک دارند،
- امکان ایجاد گروهها، انجمن‌ها و رویدادهای آنلاین را فراهم می‌کند،
- افراد را تشویق می‌کند تا براساس علایق مشترک به گروه‌های مجازی بپیوندند،
- آنها امکان چت متنی را فراهم می‌کنند،
- برخی از آنها امکان تماس تلفنی را فراهم می‌کنند،
- تعدادی از آنها امکان تماس ویدئویی را فراهم می‌کنند،
- برخلاف سایر رسانه‌های سنتی که تولید محتوا به شکل یک‌طرفه بود، در رسانه‌های اجتماعی افراد خود اقدام به تولید محتوا می‌کنند.
چرا شبکه های اجتماعی اهمیت زیادی پیدا کردند؟
شبکه های اجتماعی روز به روز توسعه پیدا کرده و به نقش و اهمیت آنها افزوده میشود که بخشی زیادی از آن ناشی از وابستگی بیش از پیش کسبوکارها به این رسانهها است. در ادامه، به برخی از مهمترین تاثیرات شبکه های اجتماعی برای افراد، کسب و کارها و جوامع اشاره می‌کنیم.
مردم و کسبوکارها را به یکدیگر متصل می‌کند
یکی از مهمترین مزایای شبکههای اجتماعی این است که به گسترش ارتباط میان افراد و کسبوکارها کمک می‌کند. به این ترتیب یک کسب‌وکار در تهران می‌تواند ارتباط خود را با سراسر جهان گسترش دهد.
استفاده از شبکههای اجتماعی به متخصصان این امکان را می‌دهد که با کسب‌وکارهایی از کشورهای دیگر نیز ارتباط برقرار کرده و در سایر زمینه‌ها شغل پیدا کنند. همچنین میتوانند با متخصصان مشابه در صنعت خود ارتباط برقرار کنند. انواع شبکه های اجتماعی به حذف مرزهای فرهنگی و جغرافیایی کمک می‌کنند.
به کسبوکارها در ایجاد تبلیغات اثربخش کمک می‌کنند
شبکههای اجتماعی به ایجاد ارتباط نزدیک‌تر میان خریداران و فروشندگان کمک می‌کند. در این شبکه‌ها گروهها و صفحات تخصصی از جوامع گوناگون وجود دارد که معمولا حول محور یک یا چند هدف مشخص فعالیت می‌کنند.
این گروهها و صفحات، بهترین نقاط برای اجرای تبلیغات هدفمند هستند. با ظهور شبکه های اجتماعی ، این شبکه‌ها به بستر خوبی برای بازاریابی مصرفی، خصوصا در حوزه‌هایی مانند پوشاک، تبدیل شده‌اند و اینفلوئنسر مارکتینگ رشد بی‌سابقه‌ای را تجربه کرده است.
به مردم اجازه می‌دهد که اطلاعات خود را به اشتراک بگذارند
کاربران میتوانند اطلاعات مختلف را در بستر شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارند. این اطلاعات می‌تواند شامل اطلاعات شخصی، محلی، دولتی، سازمانی و بسیاری بخش‌های دیگر باشد.
انتشار سریع اطلاعات در این رسانهها، پیامدهای مثبت و منفی خاص خود را دارد. از یک طرف، مردم بسیار بیشتر و سریع‌تر از اخبار و اطلاعات روز مطلع می‌شوند. اما این موضوع پیامدهای منفی نیز به همراه دارد؛ از جمله اینکه رسانه های اجتماعی امکان انتشار اخبار نادرست و جریان‌سازی نادرست را تا حد بسیار زیادی افزایش داده است.
ارتباط فوری را تسهیل می‌کند
بسیاری از شبکههای اجتماعی دارای شبکه پیام‌رسان داخلی هستند که برقراری ارتباط سریع را تقویت می‌کند. این ارتباط سریع به گونه‌ای است که تاکنون در تاریخ بشریت، این اندازه از ارتباطات سریع شکل نگرفته است. ارتباط فوری می‌تواند منجر به بروز خطاهای کمتر، ایجاد روابط قوی‌تر و حتی ارتباطات بیشتر با مشاغل و متخصصان داخل و خارج از منطقه جغرافیایی شود.
شبکه های اجتماعی به واسه تعاملی که میان افراد و کسب و کارها ایجاد می‌کند، به گزینه‌ای غیرقابل انکار برای تبلیغات و برندسازی کسب و کارها تبدیل شده‌اند.
مزایای شبکه های اجتماعی برای کسبوکارها
امروزه رسانه های اجتماعی به عنوان درگاهی موثر و اثربخش برای کسب و کارها در راستای برقراری ارتباط و تعامل با مشتریان تبدیل شده است که نمی‌توان تاثیر آن را نادیده گرفت. از مهمترین مزایای رسانه های اجتماعی برای کسبوکارها عبارتند از:
هزینه‌های بازاریابی را کاهش می‌دهد
تبلیغات پولی در رسانه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام یا فیسبوک ، به مراتب هزینه بسیار پایین‌تری از تبلیغات در رسانه‌های سنتی مانند رادیو یا تلویزیون دارد. کما اینکه به واسطه حجم مخاطبان و تعاملات ایجاد شده در این رسانهها، اینگونه تبلیغات اثربخشی به مراتب بالاتری نیز دارد زیرا امکان مشاهده توسط گروه‌های هدف بسیار بیشتر است. برای نمونه، شرکت‌های ساخت اسباب‌بازی میتوانند تبلیغات خود را برای گروه مادران نشان دهند. درواقع شناسایی این گروهها در شبکههای اجتماعی بسیار راحت‌تر است.
انواع شبکه های اجتماعی گزینه‌های خوبی برای کسب‌وکارهای کوچک هستند که بودجه محدود بازاریابی دارند. برخی از آنها ممکن است از تبلیغات پولی صرف‌نظر کرده و به معرفی محصولات و خدمات از طریق صفحات اختصاصی خود بپردازند.
دریافت بازخورد فوری از مشتری
یکی از دغدغه‌های همیشگی کسبوکارها، دریافت نظرات مشتریان در زمان بهینه است. شبکههای اجتماعی این امکان را فراهم می‌کنند تا افراد بتوانند به راحتی و در کمترین زمان ممکن، نظرات خود را درج کنند.
این موضوع برای آن دسته از کسبوکارها که به دنبال دریافت نظرات مشتریان هستند، می‌تواند بسیار راهگشا باشد. همچنین نیاز است تا واحدهای مختلف مانند خدمات مشتریان یا رضایت مشتریان ، همواره شبکههای اجتماعی را رصد کنند تا از جدیدترین نظرات آگاه شوند. دریافت بازخوردهای مشتری علاوه بر رضایت‌سنجی، از آن جهت حائز اهمیت است که در بسیاری از مواقع ممکن است از دل نظرات مشتریان، ایده‌های بسیار سازنده و کارگشا نیز برای توسعه محصولات و خدمات استخراج شود.
ایجاد وفاداری به برند
شبکههای اجتماعی در ایجاد احساس تعلق به برند و وجهه انسانی به کسب‌وکار کمک می‌کنند. زیرا حس ارتباط شخصی افراد با کسب‌وکار، احساس تعلق آنها را بیشتر می‌کند. پاسخ مستقیم به نظرات مصرف‌کننده در مورد محصولات یا خدمات سازمان باعث وفاداری مشتری میشود.
ترافیک وب سایت را افزایش می‌دهد
فعالیت کسبوکارها در شبکههای اجتماعی می‌تواند به افزایش ترافیک وب سایت نیز منجر شود؛ بنابراین فعالیت در این شبکه‌ها می‌تواند جزئی از استراتژی سئو خارجی وب سایت باشد.
کسبوکارها میتوانند با قرار دادن لینک وب‌سایت خود یا لینک مطالب با اهمیت در پست‌های شبکههای اجتماعی، میزان بازدید آنها را بالا ببرند. بنابراین، ارجاع و لینک دادن به وب‌سایت در شبکههای اجتماعی به بهبود رتبه سئو سایت کمک شایانی می‌کند.
معایب شبکه های اجتماعی
با وجود مزایای متعددی که شبکههای اجتماعی دارند، این شبکه‌ها دارای معایبی نیز هستند. یکی از منفی‌ترین ویژگی های شبکه های اجتماعی امکان انتشار اخبار و اطلاعات نادرست از طرف کاربران است. در ادامه به برخی از مهمترین معایب این رسانهها اشاره می‌کنیم.
- انتشار اطلاعات نادرست بالقوه: رسانه های اجتماعی با ایجادامکان اشتراک‌گذاری سریع اطلاعات، باعث می‌شوند حتی طور تصادفی، اطلاعات نادرست در مورد موضوعات مختلف، به سرعت منتشر شده و باورپذیر جلوه کنند. فراوانی اطلاعات و سرعت انتشار آنها در شبکههای اجتماعی، می‌تواند هم خوب و هم بد باشد، زیرا شناسایی اطلاعات درست از نادرست را چالش‌برانگیز می‌کند. در همین راستا، ممکن است برخی از شایعاتی که در مورد شخصیت‌ها، افراد و گروهها شکل می‌گیرد نادرست باشد.
- حریم خصوصی کمتر برای کاربران: شبکههای اجتماعی اغلب از کاربران، اطلاعات شخصی آنها را دریافت می‌کنند؛ اطلاعاتی از قبیل راه‌های ارتباطی (شماره تماس، ایمیل و …)، رمز و پسورد، اطلاعات کارت اعتباری و مواردی از این قبیل. این موضوع می‌تواند نگرانی‌های مربوط به حفظ حریم خصوصی را افزایش دهد و بحث‌هایی را در مورد محرمانگی جمع‌آوری داده‌های کاربر ایجاد کند.
- نگرانی‌های مربوط به سلامت روان: در حالی که شبکههای اجتماعی میتوانند در ایجاد روابط به افراد کمک کنند، اغلب آنها بر جنبه‌های زیبایی‌شناسی نیز تمرکز می‌کنند. این موضوع می‌تواند بر سلامت روانی کاربران تأثیر بگذارد؛ به ویژه برای کاربران جوان‌تر که ممکن است احساس کنند باید به گونه‌ای خاص رفتار کنند. علاوه بر این، ساعت‌ها پرسه زدن در شبکههای اجتماعی و مقایسه خود با دیگران، از جنبه‌های مختلف می‌تواند سلامت روانی افراد را تحت تاثیر قرار دهد.
رسانه‌های اجتماعی دارای مزایا و معایب مختلفی هستند که بسته به شیوه استفاده ممکن است تاثیر مثبت یا منفی روی افراد مختلف داشته باشد.
انواع شبکه های اجتماعی
همانطور که گفته شد، شبکههای اجتماعی مختلفی برمبنای کاربرد وجود دارند که در ادامه به معرفی مطرح ترین رسانه های اجتماعی می‌پردازیم.
فیسبوک
فیسبوک در سال 2004 توسط مارک زاکربرگ ، در حالی که در دانشگاه هاروارد مشغول به تحصیل بود، ایجاد شد. این شبکه اجتماعی امروزه متعلق به Meta Platforms (ما مدیرعاملی زاکربرگ) است. فیسبوک با حدود 3 میلیارد کاربر فعال، بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان است که در آن افراد، تصاویر و ویدئوهای خود را با شبکه خود به اشتراک می‌گذارند.
اینستاگرام
اینستاگرام در سال 2010 توسط کوین سیستروم و مایک کریگر تأسیس و در سال 2012 توسط Meta Platforms (فیسبوک سابق) خریداری شد. امروزه اینستاگرام حدود 1.5 میلیارد کاربر فعال دارد. اینستاگرام مانند فیسبوک کاربران را تشویق می‌کند تا محتوای خود را در دسترس عموم قرار دهند.
توئیتر
این شبکه اجتماعی در سال 2006 توسط جک دورسی، نوآ گلس، بیز استون و ایوان ویلیامز تأسیس شد. شبکه اجتماعی توئیتر در سال 2021، حدود 430 میلیون کاربر داشت. پیش‌بینی میشود این رقم تا سال 2025 به 500 میلیون نفر برسد. توییتر توسط روزنامه‌نگاران حرفه‌ای و شهروند، سیاست‌مداران، افراد مشهور، بازاریابان و غیره استفاده میشود.
لینکدین
لینکدین در دسامبر 2002 توسط رید هافمن و اعضای تیم موسس از PayPal و Socialnet.com تاسیس شد. از سپتامبر 2021، لینکدین بیش از 774 میلیون عضو ثبت‌شده از بیش از 200 کشور و منطقه دارد. کاربرد لینکدین بیشتر جنبه حرفه‌ای داشته و به کاربرانش در مدیریت و برقراری ارتباطات آنلاین حرفه‌ای و تجاری کمک می‌کند.
پینترست
Pinterest توسط Ben Silbermann، Paul Sciarra و Evan Sharp در سال 2009 ایجاد شد. این شبکه اجتماعی تا سال 2022، تقریبا 433 میلیون کاربر فعال داشت. این شبکه اجتماعی مختص به اشتراک‌گذاری عکس‌ها و تصاویر در سراسر جهان است.
آمارهایی از انواع شبکههای اجتماعی
چند نفر از شبکههای اجتماعی استفاده می‌کنند؟
شبکههای اجتماعی پیشرو معمولا به چندین زبان در دسترس هستند و کاربران را قادر می‌سازند تا با دوستان یا افرادی در سراسر مرزهای جغرافیایی، سیاسی یا اقتصادی ارتباط برقرار کنند. در سال 2022، تخمین زده میشود که تعداد کاربران سایت‌های شبکههای اجتماعی به 3.96 میلیارد کاربر برسد و انتظار می‌رود این ارقام همچنان افزایش یابد. زیرا استفاده از دستگاه‌های تلفن همراه و شبکههای اجتماعی تلفن همراه به طور فزاینده‌ای در بازارهایی که قبلاً کمتر از آنها استفاده می‌کردند، افزایش می‌یابد.
فیسبوک محبوب‌ترین شبکه اجتماعی
فیسبوک رهبر بازار و اولین شبکه اجتماعی است که جمعیت آن از یک میلیارد نفر فراتر رفته است. شرکت متا پلتفرم ، دارای چهار شبکه از بزرگ‌ترین پلتفرمهای رسانه‌های اجتماعی است که همگی بیش از یک میلیارد کاربر فعال ماهانه دارند؛ شامل فیسبوک، واتس‌آپ، اینستاگرام و فیسبوک مسنجر. در سه ماهه پایانی سال 2022، فیسبوک بیش از 3.7 میلیارد کاربر ماهانه را گزارش کرد.
ما در این مقاله، در مورد ویژگی های شبکه های اجتماعی، انواع آنها و همچنین مزایا و معایب‌شان صحبت کردیم. باید بدانید که روند رو به رشد ظهور شبکههای اجتماعی و اثرگذاری آنها همچنان ادامه دارد. بنابراین ممکن است در آینده شبکههای جدیدی ظهور پیدا کنند یا آنکه تعاریف و ویژگی‌های آنها دستخوش تغییر قرار گیرد.
منابع:
- investopedia.com
- indeed.com
- corporatefinanceinstitute.com