امروزه با افزایش استفاده از اینترنت برای تبادل اطلاعات مهم و اساسی، بحث امنیت در فضای مجازی از اهمیت بالایی برخوردار شده است. شرکتهای امنیتی برای پیشگیری از سرقت اطلاعات خدمات گوناگونی را ارائه میدهند که از جملهٔ این امکانات میتوان به گواهی امنیتی SSL ، فایروال، اسکنرهای سنجش امنیت و ارزیابی سالیانه امنیتی وب سایتها اشاره کرد.
احتمالا در برخی وبسایتها با برچسبهایی مواجه شدهاید که در مورد عدم امنیت وبسایت هشدار میدهند؛ یا نشانههایی در URL مشاهده میکنید که نشان میدهد وبسایت موردنظر از امنیت لازم برخوردار نیست. همه این موارد در دنیای دیجیتالی امروز میتواند مشتریان را از کسبوکار موردنظرشان فراری دهد. گواهینامه SSL از این مسائل جلوگیری کرده و امنیت وبسایتها را برای کاربران تضمین میکند.
با وجود آنکه بسیاری از وبسایتها از پروتکل SSL استفاده میکنند، اما عملا از مزایای آن برای کسبوکارشان بیاطلاع هستند؛ هر چند هنوز برخی از کسبوکارهای آنلاین از این پروتکل استفاده نمیکنند. به طور خلاصه، SSL یک راه حل استاندارد برای محافظت از اطلاعات حساس و مهم در فضای مجازی است. البته به اعتقاد متخصصان، مزایای SSL تنها به مباحث امنیت ابتدایی وبسایتها خلاصه نمیشود. این مقاله در آشنایی با مفاهیم SSL، طرز کار آن و مزایای آن برای وبسایتها به شما کمک میکند.
گواهینامه SSL چیست و چه مزایایی دارد؟
گواهینامه SSL یک گواهی دیجیتال است که هویت یک وب سایت را تأیید و یک اتصال رمزگذاری شده را فعال میکند. SSL مخفف Secure Sockets Layer ، یک پروتکل امنیتی است که یک پیوند رمزگذاری شده بین وب سرور و مرورگر وب ایجاد میکند.
شرکتها و سازمانها باید گواهیهای SSL را به وبسایتهای خود اضافه کنند تا تراکنشهای آنلاین را ایمن کرده و اطلاعات مشتریان را خصوصی و امن نگه دارند.
به طور خلاصه: SSL اتصالات اینترنتی را ایمن نگه میدارد و مجرمان را از خواندن یا تغییر اطلاعات منتقل شده بین دو سیستم برحذر میدارد. زمانی که نماد قفل را در کنار URL در نوار آدرس میبینید، به این معنی است که SSL از وبسایتی که بازدید میکنید، محافظت میکند. از طرف دیگر، اگر وب سایتی فاقد گواهینامه SSL باشد، یک علامت هشدار و کلمه «ایمن نیست» در آن نشان داده میشود.
از زمان شروع پروتکل SSL حدود 25 سال میگذرد و در این مدت چندین نسخه از پروتکل SSL وجود داشته که همه آنها در مقطعی با مشکلات امنیتی مواجه شدند. با این حال، یک نسخه اصلاح شده و تغییر نام یافته به نام TLS وجود دارد که هنوز هم استفاده میشود. با این حال، این گواهینامه هنوز هم با نام قدیمی آن یعنی SSL شناخته میشود.
SSL یا لایه سوکتهای امن توسط Netscape در سال 1995 با هدف اطمینان از حفظ حریم خصوصی، احراز هویت و یکپارچگی دادهها در ارتباطات اینترنتی توسعه یافت. وبسایتی که SSL/TLS را پیادهسازی میکند، به جای HTTP، در URL خود HTTPS دارد.
هنگامی که یک گواهی با موفقیت روی سرور شما نصب میشود، پروتکل برنامه (HTTP) به HTTPS تغییر میکند، حرف “S” مخفف “secure” است.
به طور معمول، SSL برای ایمنسازی تراکنشهای کارت اعتباری، انتقال دادهها و ورود به سیستم استفاده میشود و اخیرا به یک استاندارد بسیار مهم در کسبوکارهای آنلاین تبدیل شده است.
گواهی SSL چگونه کار میکند؟
افراد در سایتهای مختلف، دست به اقدامات متعدد میزنند؛ از خرید آنلاین تا پر کردن فرمها و رد و بدل کردن اطلاعات شخصی و اطلاعات حساب. SSL امکانی را فراهم میآورد تا انتقال این اطلاعات به شکل امن انجام شود.
در میان حملات سایبری مهم، «حمله مرد میانی (Man in the Middle) » مربوط به زمانی است که هکرها از اطلاعات کاربران در سایتهای مهم سواستفاده میکنند و آنها را هنگام تبادل میان مرورگر و سرور، به سرقت میبرند. گواهینامهSSL دقیقا از وقوع چنین حملاتی جلوگیری میکند و به کاربران اطمینان خاطر میدهد که اطلاعات آنها امن باقی میماند؛ این اطلاعات شامل نام، اطلاعات حساب کاربری، کارت اعتباری و سایر جزئیات مالی است.
در اصل نشانه ویژه وب سایتهای دارای گواهی SSL ، بخشی کوچک از یک کد است که صاحب سایت آن را در وبسایت خود نصب کرده است. پس از نصب و راهاندازی کد، ارائه دهنده خدمات SSL به منظور ایجاد یک دامنه و سرور امن، اقدام به چک امنیتی گستردهای از سرور، مرورگر و مرکز داده میکند. پس از انجام ایمن سازی، اطلاعات کدگذاری شده از طریق اینترنت برای صاحب سایت ارسال خواهد شد.
وجود پروتکل SSL در یک وبسایت از طریق نمایش تصویر یک قفل در کنار نام دامنه سایت در مرورگر نشان داده میشود
اما نحوه کار SSL دقیقا چگونه است و چه اطلاعاتی رد و بدل میشود؟ به طور کلی با وجود پروتکل SSL، فرایندهای زیر هنگام ارتباط میان مرورگر و سرور انجام میشود:
- یک مرورگر یا سرور تلاش میکند تا به یک وبسایت امن شده با گواهی SSL متصل شود.
- مرورگر یا سرور درخواست میکند تا آن سایت خود را معرفی کند.
- سایت مربوطه در پاسخ، یک نسخه کپی از گواهی SSL خود را برای مرورگر یا سرور ارسال میکند.
- مرورگر یا سرور بررسی میکند که گواهی مربوطه قابل اعتماد است یا خیر.
- دادههای رمزگذاری شده بین وبسایت و مرورگر یا سرور به اشتراک گذاشته میشود.
هر چند به نظر میرسد این یک فرایند طولانی باشد، اما در واقعیت بیشتر از چند میلی ثانیه طول نمیکشد. از این فرایند گاهی اوقات تحت عنوان «دست دادن SSL» نیز یاد میکنند. درواقع این اطلاعات به گونهای است که امکان رمزگشایی یا رهگیری آنها برای انجام حملات سایبری توسط شخص سوم، وجود ندارد. به عبارت دیگر، فناوری SSL به شیوهای کاملاً مؤثر از وب سایتها در برابر حملات سایبری محافظت میکند. این فناوری به ویژه از سایتها در برابر آن دسته از حملاتی که سارقان اطلاعات (هکرها) مخفیانه به استراق سمع گفتگوهای اینترنتی مهم صاحبان و کاربران سایت میپردازند و یا از تراکنشهای آنلاین کارتهای اعتباری به شیوهای مخفیانه باخبر میشوند، حفاظت میکند.
برای مشاهده جزئیات گواهی SSL، میتوانید روی نماد قفل که در نوار مرورگر قرار دارد کلیک کنید. جزئیاتی که معمولا در گواهینامه SSL نشان داده میشود، عبارتند از:
- نام دامنهای که گواهی برای آن صادر شده است،
- نام شخص، سازمان یا دستگاهی که گواهینامه برای آن صادر شده است،
- کدام مرجع صدور گواهیSSL آن را صادر کرده است،
- امضای دیجیتال مرجع صدور گواهی،
- زیر دامنههای مرتبط،
- تاریخ صدور گواهینامه،
- تاریخ انقضای گواهینامه.
چرا وب سایت ها به گواهینامه SSL نیاز دارند؟
وبسایتها برای ایمن نگه داشتن اطلاعات کاربر، تایید مالکیت وبسایت، جلوگیری از ایجاد نسخه جعلی سایت توسط مهاجمان و انتقال امن اطلاعات، به گواهینامههای SSL نیاز دارند. در واقع SSL به خصوصی نگه داشته شدن اطلاعات کاربران کمک میکند.
گواهی SSL به ایمن نگه داشته شدن اطلاعات زیر کمک میکند:
- حفظ اطلاعات مربوط به لاگین کردن در وبسایت
- تراکنشهای کارت اعتباری یا اطلاعات حساب بانکی
- اطلاعات قابل شناسایی شخصی؛ مانند نام کامل، آدرس، تاریخ تولد یا شماره تلفن
- اسناد حقوقی و قراردادها
- مدارک پزشکی
- اطلاعات اختصاصی
ارزیابی تامین کنندگان به شکل منظم و طبق برنامه زمانی خاصی انجام میشود و به سنجش عملکرد تامین کنندگان و نظارت بر این فرایند میپردازد. این روتین که در دورههای تعیینشده (سهماهه، فصلی یا سالانه) مورد استفاده قرار میگیرد؛ شامل بررسی امور مالی، بررسی کیفیت محصولات و خدمات، زمان تحویل، خدمات پس از فروش و پشتیبانی است. مهمترین عامل در چک لیست ارزیابی تامین کنندگان، شناسایی نیازهای داخلی سازمان است تا هرگونه کاستی در فرایند ارتباط با تامین کنندگان قابل تشخیص باشد.
انواع گواهینامه SSL
سطح امنیتی که توسط SSL ایجاد میشود به عوامل مختلفی از جمله نوع گواهی SSL وب سایت، نوع مرور گر استفاده شده توسط کاربر و قابلیتها و ویژگیهای سرور میزبان بستگی خواهد داشت. انواع مختلفی از پروتکل SSL با میزان اعتبارسنجی متفاوت وجود دارد که در ادامه به شش مورد از مهمترین آنها اشاره میکنیم.
گواهینامههای اعتبارسنجی توسعه یافته (EV SSL)
بالاترین و گرانترین نوع گواهینامه SSL است. معمولا برای وبسایتهایی است که حجم زیادی از داده را دریافت میکنند و پرداختهای آنلاین دارند. نشانه واضح این نوع از SSL برای کابران وبسایت، قرار گرفتن آدرس سایت در نواری سبز رنگ درون کادر مرورگر خواهد بود که نتیجه آن امنیت بیشتر سایت شما و اعتماد بیشتر کاربران به ضریب امنیت وب سایت است.
گواهینامه معتبر سازمان (OV SSL)
این گواهینامه دارای سطح تضمین مشابهی نسبت به گواهینامه قبلی است و معمولا دومین گواهینامه گران محسوب میشود. هدف اصلی این گواهینامه رمزنگاری اطلاعات حساس کاربر هنگام تراکنش است.
گواهینامه دامنه
فرایند اعتبارسنجی برای این گواهینامه حداقل است و در نتیجه اطمینان کمتر و حداقل رمزگذاری را دارند. این گواهینامه بیشتر برای وبسایتهای اطلاعاتی کاربرد دارد که تراکنش خاصی نیز ندارند.
گواهی Wildcard SSL
گواهیهای Wildcard SSL به شما این امکان را میدهند که یک دامنه پایه و دامنههای فرعی نامحدود را در یک گواهی واحد ایمن کنید. اگر چندین زیر دامنه برای ایمن سازی دارید، خرید گواهینامه Wildcard SSL بسیار کمتر از خرید گواهینامه های SSL جداگانه برای هر یک از آنها است. برای مثال با این گواهی میتوان برای یک وب سایت، زیردامنههای مختلف مانند موارد زیر را ایمن کرد:
- payments.yourdomain.com
- login.yourdomain.com
- mail.yourdomain.com
- download.yourdomain.com
- anything.yourdomain.com
گواهینامه چند دامنه ای (MDC)
یک گواهی چند دامنهای میتواند برای ایمنسازی بسیاری از دامنهها یا زیردامنهها استفاده شود. برای مثال شما میتوانید لیستی از دامنهها و زیردامنههای خود را مشابه زیر، ایمن کنید:
- www.example.com
- example.org
- mail.this-domain.net
- example.anything.com.au
- checkout.example.com
- safe.example.org
گواهینامه ارتباطات یکپارچه (UCC)
گواهیهای ارتباطات یکپارچه (UCC) نیز گواهیهای SSL چند دامنهای در نظر گرفته میشوند. امروزه، هر صاحب وبسایتی میتواند از این گواهیها استفاده کند تا اجازه دهد نامهای دامنه متعدد در یک گواهی واحد ایمن شوند.
نوع گواهینامه SSL ، مرورگر کاربر و سرور، تعیین کننده سطح امنیت وب سایت شما است.
مزایای گواهینامه SSL چیست؟
مزایای پروتکل SSL تنها به مواردی که گفته شد، ختم نمیشود. باید بدانید که مزایای SSL میتواند شامل بهبود جایگاه کلمات کلیدی وبسایت و بهینهسازی برای موتورهای جستجو نیز باشد. در ادامه به برخی از مهمترین مزایای آن اشاره میکنیم و برای هر کدام توضیح مختصری ارائه میدهیم.
امنیت داده در یک بستر امن
همانطور که اشاره کردیم، مهمترین مزیت این گواهینامه مربوط به مسائل امنیتی و حفاظت از دادهها است. SSL کمک میکند تا دادهها از حمله هکرها در امان باشند. بدون SSL هکرها به راحتی میتوانند به دادههای مهم کاربران و وبسایت دسترسی داشته باشند. بنابراین یک وبسایت بدون گواهینامه SSL طعمه خوبی برای حملات سایبری محسوب میشود.
در اصل، بدون SSL دادهها در وب به شکل متن ساده منتقل میشود که هر کسی میتواند آن را بخواند. به عنوان مثال، اگر یک مصرفکننده از یک وبسایت خرید بازدید کند، سفارش دهد و شماره کارت اعتباری خود را در وبسایت وارد کند، آن شماره کارت اعتباری، بدون پنهان شدن، در سراسر اینترنت حرکت میکند. SSL برای اصلاح این مشکل و محافظت از حریم خصوصی کاربر ایجاد شده است. با رمزگذاری هر دادهای که بین یک کاربر و یک وب سرور قرار میگیرد، SSL تضمین میکند که هر کسی که دادهها را رهگیری میکند، فقط میتواند حجمی از کاراکترهای نامفهوم را مشاهده کند که فاقد هر گونه ارزشی است.
بهبود رتبه گوگل
داشتن این گواهینامه از چند جنبه به بهبود جایگاه وبسایت در موتورهای جستجو، از جمله گوگل، کمک میکند. خزندههای گوگل، وبسایتهایی که فاقد پروتکل SSL هستند را به خوبی تشخیص میدهند و این کار باعث میشود تا گوگل امتیاز پایینتری به آن وبسایت بدهد؛ خصوصا آنکه موضوعات امنیتی در چند سال اخیر برای این موتور جستجو بسیار حائز اهمیت شده است. گذشته از آن، SSL باعث ایجاد اعتماد و ماندگاری کاربران در وبسایت میشود. قطعا میدانید که ماندگاری کاربر در وبسایت یکی از فاکتورهایی است که به بهبود رتبه در موتورهای جستجو بسیار کمک میکند.
رعایت استانداردهای گوگل کروم
در حال حاضر، اکثر قریب به اتفاق کاربران از مرورگر کروم گوگل استفاده میکنند. این مرورگر روز به روز پیشرفتهتر شده و امکانات بیشتری را برای کاربرانش در نظر میگیرد. یکی از این امکانات هشدار به کاربران در مورد وبسایتهایی است که فاقد SSL هستند. کروم این کار را از طریق اعلام خطای SSL ، تحت عنوان «امن نیست» به کاربران نشان میدهد. چه بسا در آینده، این مرورگر محدودیتهای بیشتری را برای این قبیل وبسایتها در نظر بگیرد. با این حال، گوگل کروم برای وبسایتهایی که دارای پروتکل SSL هستند، آیکونی را شبیه به قفل در URL آنها نشان میدهد که نشان از ایمن بودن وبسایت است.
اعتماد کاربران
در سالهای اخیر و بهدنبال فراگیر شدن استفاده از موتورهای جستجو، میزان آگاهی کاربران نیز به تناسب با آن افزایش چشمگیر داشته است. همچنین با وجود اخبار همیشگی از سواستفاده مجرمان سایبری از دادههای کاربران یا خالی کردن حسابهای آنها، امروزه امنیت وبسایتها حساسیت بسیار بیشتری نسبت به گذشته پیدا کردهاند. بسیاری از افراد پیش از خرید، موضوعاتی مانند داشتن گواهی SSL، اینماد و راههای ارتباطی با وبسایت را حتما بررسی میکنند.
شرط داشتن اینماد
نشان تجارت الکترونیکی یا اینماد که متولی آن در ایران وزارت صمت است، یکی از اصلیترین فاکتورها برای ارزیابی یک وبسایت از طرف کاربران است؛ به ویژه برای فروشگاههای آنلاین که خرید و فروش دارند. بدون داشتن اینماد میتوان گفت که خرید و فروش از طریق وبسایت عملا امکانپذیر نیست. درواقع یکی از شرطهای دریافت گواهی اینماد، داشتن گواهینامه SSL است.
برندینگ
داشتن پروتکل SSL شاید به تنهایی فاکتور اصلی برای جلب اعتماد کاربران نباشد، اما قطعا نداشتن آن سهم بسیار زیادی در سلب اعتماد آنها و تخریب چهره و برند کسبوکار اینترنتی خواهد داشت؛ چرا که روز به روز بر اهمیت این موضوعات برای کاربران افزوده میشود.
بهبود نرخ تبدیل
قیف فروش دارای مراحل متعددی است و هر چه به انتهای آن نزدیک میشویم، ممکن است برخی از کاربران از خرید خود منصرف شوند. قطعا در مراحل انتهایی خرید، امنیت و اعتماد یکی از فاکتورهای اساسی برای مشتریان خواهد بود. داشتن گواهی SSL این حس امنیت را به آنها میدهد و نداشتن آن، با شدت بیشتری اعتماد آنها را تخریب میکند.
گواهینامه SSL چند وقت یکبار منقضی میشود؟
باید بدانید که پروتکل SSL برای همیشه باقی نمیماند و مدت زمان خاصی اعتبار دارد و پس از آن دوباره نیاز به اعتبارسنجی دارد. در گذشته که تعداد وبسایتها کمتر بود و حساسیت کمتری وجود داشت، این مدت زمان بیشتر بود اما امروز تغییر کرده است.
مرجع صدور گواهینامه ، انجمن مرورگر (certification authority browser forum)، که به عنوان نهاد نظارتی برای SSL عمل میکند، گفته است که عمر گواهینامههای SSL نباید بیش از 27 ماه باشد. در واقع زمان اصلی همان 24 ماه است، اما سه ماه نیز مهلت تمدید ارائه میدهد.
هدف از تعیین دوره انقضا SSL این است که اطمینان حاصل شود اطلاعات مورد استفاده برای احراز هویت سرورها و سازمانها، تا حد امکان به روز و دقیق هستند.
درگذشته خرید گواهی SSL میتوانست تا پنج سال اعتبار داشته باشد که این زمان به سه و اخیراً به دو سال به اضافه سه ماه اضافه کاهش یافت. در سال 2020، گوگل، اپل و موزیلا اعلام کردند که گواهینامه های SSL یک ساله را اجرا خواهند کرد، علیرغم اینکه این پیشنهاد توسط انجمن مرورگر مرجع صدور گواهی رد شده است، اما این موضوع از سپتامبر 2020 اعمال شد. بنابراین ممکن است در آینده، مدت اعتبار بیشتر کاهش پیدا کند.
زمان انقضای گواهی SSL خود را همواره به خاطر داشته باشید و برای تمدید سریع آن اقدام کنید تا همیشه برای مشتریان خود قابل اعتماد باشید.
چگونه ssl را فعال کنیم؟
برای صدور گواهی SSL و تایید ایمنی وبسایت، لازم است هویت قانونی و حقوقی صاحب وبسایت به اثبات برسد. بنابراین صاحب وبسایت برای تایید هویت باید با مرکز certificate authority (CA) که مسئول صدور گواهیهای SSL است، مرتبط شود.
در صورتی که وبسایتی درخواست استفاده از گواهی SSL را به CA بدهد، این مؤسسه به بررسی و تحقیق در خصوص سایت میپردازد تا اطمینان حاصل کند که سایت قانونی و حقوقی است. معمولاً کارشناسان این مؤسسه برای تایید محل سکونت و هویت صاحب وبسایت، به بررسی اسناد ثبت شده تجاری و حقوقی وبسایت میپردازند.
هر چند وبسایتها خود امکان تهیه و امضای گواهی SSL را دارند، اما برای امنیت بیشتر و مدیریت بهتر، صدور گواهی نامه توسط نهاد معتبر سومی انجام میشود. وقتی صدور این گواهی نامه توسط یک نهاد بیطرف و سوم صورت بپذیرد، دیگر شکی برای قانونی نبودن وبسایت وجود نخواهد داشت.
فروشندگان بزرگ ارائه دهنده خدمات SSL مانند مایکروسافت توصیه اکید دارند؛ در صورتیکه وبسایت عمومی است، صدور گواهی SSL حتماً توسط نهاد و مؤسسه بیطرف و سوم انجام پذیرد. تعداد شرکتهای ارائه دهنده گواهی امنیتی SSL بسیار زیاد است، اما تعداد کمی از این شرکتها در سطح جهان از شهرت و اعتبار خوبی برخوردار هستند. همکاری با یک شرکت متخصص در زمینه ارائه گواهی امنیتی SSL ، به اعتبار سایت شما و اعتماد کاربران به آن کمک قابل توجهی خواهد کرد. بنابراین لازم است پیش از خرید گواهی SSL درباره شرکت ارائه دهنده خدمات تحقیق کرده و از حسن شهرت و اعتبار آن اطمینان حاصل کنید.
وقتی شما با یک شرکت ارائه دهنده SSL قرارداد همکاری امضا کردید، این شرکت پیش از صدور گواهی SSL ، مدارک هویتی و قانونی شرکت یا سایت شما را برای احراز هویت درخواست میکند. هر شرکت ارائه دهنده، مقررات خاص خود را دارد اما معمولاً بسیاری از شرکتهای ارائه دهنده خدمات SSL ، اسناد ثبت شده حقوقی و قانونی سایت (شرکت) را درخواست خواهند کرد.
فرآیند صدور گواهی SSL توسط CA بسته به نوع و سطح گواهی خریداری شده ، از چند دقیقه تا چند روز زمان میبرد. فرآیند صدور گواهیهای امنتر و قابل اعتمادتر، نیازمند زمان بیشتری است اما انتظار برای دریافت این نوع گواهیها ارزش دارد. برای مثال، صدور گواهی EV SSL بسیار طولانی است، اما حداکثر امنیت و اعتماد را برای شما مهیا خواهد کرد؛ به نحوی که کاربران از حضور در سایت شما احساس امنیت میکنند. گواهی EV به دلیل ایجاد فضای امنتر برای تعاملات شما با مشتریان و کاربران، تأثیر بسیار مثبتی روی افزایش سود کسب و کار شما خواهد داشت. درواقع زمانی که بازدیدکنندگان SSL را در سایت شما مشاهده میکنند، زمان بیشتری را در سایت میگذرانند، در خبرنامه شما عضو شده و خرید بیشتری خواهند کرد.
پس از دریافت گواهی SSL ، باید آن را روی وب سرور خود نصب کنید. هر چند مراحل نصب SSL ساده و روشن است، اما به دلیل نگرانی برخی از خریداران از ایجاد مشکل، برخی از شرکتهای CA هنگام خرید گواهی، دستورالعمل کاملی برای نصب ارائه میدهند. چگونگی نصب SSL با توجه به نوع سرورها متفاوت است؛ بنابراین لازم است برای اطمینان بیشتر، هر گونه سؤال و ابهامی را با نماینده CA مطرح کنید.
در حال حاضر بهره گیری از پروتکل امنیتی SSL فراگیر شده است و طیف گستردهای از وبسایتها و مرورگرها برای ایمنسازی از این فناوری بهره گرفتهاند. همانطور که گفته شد، این فناوری نه تنها از وبسایتها، که از ارتباطات ایجاد شده در فضای مجازی نیز محافظت میکند. SSL همچنین از محتوای ایمیلها، پیامها و ارتباطات تلفنی و اطلاعات رد و بدل شده بین دو سرور در فضای مجازی به خوبی محافظت میکند.