ارتقا به راهکاران؛ یک انتخاب یا ضرورت؟

هر سازمان موفق همواره به دنبال بررسی روندهای روز ِ تکنولوژی و مسیرهای کسب‌وکار به‌دست‌آمده از آن‌ها برای استفاده از این روند در توسعه کسب‌وکار خود است. تا دهه‌ی ۱۹۸۰، سازمان‌ها به دو روش از این روندها برای پیشرفت و توسعه کسب‌وکارشان استفاده می‌کردند.

برخی سازمان‌ها از طریق پیوند میان منابع و توانمندی‌های داخلی‌ و روندهای تکنولوژی، به دنبال دستیابی به مزیت رقابتی بودند و برخی دیگر به دنبال بررسی نیازمندی‌های بازار و به‌کارگیری روندهای تکنولوژی در راستای این نیازمندی‌ها به عنوان مبنای کسب مزیت رقابتی بودند.

از سال ۱۹۹۰ به تدریج سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ از مکانیزم یکپارچه‌سازی این دو رویکرد برای ایجاد شایستگی رقابتی برای کسب مزیت رقابتی پایدار استفاده کردند. براساس این رویکرد یکپارچه نیاز است تا شرکت‌ها منابعی را به کار بگیرند که بتوانند با نیازمندی‌های مشتریان مطابقت داشته باشد.

از سوی دیگر تکنولوژی‌های اطلاعاتی و ارتباطی (ICT) تحت تأثیر پیشرفت‌های میکروالکترونیک‌ها، سخت‌افزارهای کامپیوتری و سیستم‌های نرم‌افزاری، توسعه‌ی زیادی پیدا کرد. این امر موجب شد که شرکت های برتر حوزه IT نیز به دنبال به کارگیری این روندهای تکنولوژی و یکپارچگی این روندها با نیازهای مشتریان‌شان باشند.

روند ارتقاء و پیشرفت سیستم های ERP

در حوزه سیستم‌های نرم‌افزاری نیز این روند به خوبی قابل بررسی است. نسل اول سیستم‌های تحت DOS پس از ورود کامپیوتر به سازمان‌ها، راه‌اندازی و ارائه شد. پس از ارائه این نسل از محصولات به بازار و هم‌زمان با پیچیده‌تر شدن محیط و تغییر در مدل‌های کسب‌و‌کار سازمان‌ها، نیاز به وجود گردش به موقع و دقیق داده‌ها و یکپارچه‌سازی آن‌ها ایجاد شد. برای رفع این نیاز، نسل دوم سیستم‌های نرم‌افزاری تحت عنوان سیستم‌های اطلاعات مدیریت (MIS) به وجود آمد.

این سیستم‌ها از طریق یکپارچه‌سازی در سطح داده، امکان ارتباط میان واحدها را فراهم می‌کنند. پس از این دوره؛ با توجه به نیاز مدیران سازمان‌ها به دسترسی به اطلاعات یکپارچه و متمرکز و گردش کارها در همه‌ی سطوح افقی و عمودی بین واحدها، رویکرد ارائه ERP در ادبیات حوزه‌ی نرم‌افزار مطرح و به تدریج در سازمان‌ها جاری شد.

ظهور اینترنت در دهه ۱۹۹۰، گسترش بستر کسب‌وکار الکترونیک (E-business) را به همراه داشت. این امر موجب شد که ارائه دهند‌گان (ERP (ERP Vendor ها از طریق استفاده از ابزارهایی مانند تبادلات الکترونیکی داده‌ها (EDI) به دنبال ارتباط ERP ها با فرآیندهای خارج از سازمان‌‌ها باشند. پس از ظهور تجارت الکترونیک E-commerce)، ERP Vendor) ها به استفاده از این ابزار به منظور دسترسی آنلاین به اطلاعات خرید، موجودی انبار، فروش و سایر منابع سازمان‌ها ترغیب شدند و این امر ارتباط داخل سازمان با سایر بخش های زنجیره ارزش سازمان‌ها را تقویت کرد. این مسئله نیاز به یکپارچگی و فرآیندمحوری را در سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP) به عنوان نیاز پنهان مشتریان آشکار ساخت.

در واقع می‌توان گفت سیستم برنامه‌ریزی منابع سازمان (ERP) یک سیستم یکپارچه و جامع است که از طریق تلفیق با سیستم E-commerce و در ارتباط مستقیم با سیستم‌های PLM، SCM و CRM جریان فعالیت اصلی کسب‌وکار یک سازمان را دربرمی‌گیرد. فرآیند ارتباطی میان این چهار حوزه برای شرکت‌های متوسط و بزرگ مانند تصویر زیر است.

شکل ۱. فرآیند ارتباط میان ERP، PLM، SCM و CRM

روند ارتقاء ERP همکاران سیستم

همکاران سیستم نیز به عنوان یک شرکت دانش‌بنیان و رهبر بازار نرم‌‌افزار ایران، همواره رویکرد ترکیبی را سرلوحه‌ی استراتژی‌‌های کسب‌‌وکار خود قرار داده و تلاش دارد از طریق استفاده از تکنولوژی‌‌های روز در راستای نیازهای اصلی مشتریان، کسب‌و‌کار خود را با کسب‌و‌کار مشتریانش پیوند بزند. این رویکرد در ارائه‌ی سه نسل از محصولات این شرکت نیز به چشم می‌خورد.

در نسل اول سیستم های همکاران سیستم، طی سال‌‌های ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶ با سیستم‌‌های تحت DOS که هم در زمره‌ی تکنولوژی‌‌های روز بوده و هم به عنوان نیاز روز مشتریان ایرانی شناخته شده بود در بازار حضور داشت. سپس در سال ۱۳۷۶ محصولات نسل دوم همکاران سیستم که سیستم‌های یکپارچه‌ اطلاعات مدیریت (MIS)  بود به بازار عرضه شد. مهم‌ترین خصوصیت سیستم‌های MIS، یکپارچگی وظیفه‌‌ای آن‌‌ها بود که باعث می‌شد داده‌‌ها در کل سازمان، یکپارچه باشد.

از سال ۱۳۸۸ هم‌سو با کشورهای توسعه یافته در کشورمان نیز نیاز به تخصیص بهینه منابع و نیز امکان برقراری ارتباط سازمان‌‌ها با سایر بخش های زنجیره تأمین و عرضه و رقبا و مشتریان به احساس شد. همکاران سیستم با توجه به تغییر انتظارات مشتریان در راستای به‌‌کارگیری این رویکرد در سیستم‌‌های خود، تصمیم به تغییر رویکرد تکنولوژیکی و زیرساختی سیستم‌‌های خود گرفت.

در واقع تلفیق تکنولوژی‌‌های روز و درخواست‌‌های مشتریان از همکاران سیستم، این شرکت را متعهد به ارائه یک‌ ERP جامع کرد. ایده‌ی همکاران سیستم در ارائه ERP جامع راهکاران، ارائه یک بستر IT مطلوب برای ارتقای کسب‌‌وکارها بوده است. این راهکار، بستر تصمیم‌‌گیری مطلوب برای توسعه کسب‌‌وکارها را در اختیار مدیران سازمان‌‌ها قرار می‌‌دهد که بتوانند در مواجهه با تغییرات محیط کسب‌‌وکارها به عنوان یک عضو اکوسیستم به توسعه پایدار خود ادامه دهند.

در سیستم‌‌های یکپارچه اطلاعات مدیریت (MIS) (نسل دوم سیستم‌‌های همکاران سیستم) سیستم‌‌ها به صورت جدا از هم تعریف شده و سیستم‌‌ها به خودی خود دارای گردش کارها نبودند به عبارت دیگر پیکربندی سیستم‌‌های یکپارچه اطلاعات مدیریت، از منظر وظیفه‌‌ای و عملیاتی (به صورت ساختار سلسله مراتبی عمودی) مدنظر قرار گرفته بود ولی در نسل سوم سیستم‌‌های همکاران سیستم (ERP) یک سازمان هم از نظر عملیاتی و هم از نظر فرآیندی (ساختار سازمانی افقی و عمودی به صورت یکپارچه) مورد بررسی قرار گرفته و پلتفرم متناسب با این رویکرد سازمانی که موردنیاز سازمان‌‌های امروزی است در نظر گرفته شده است.

به طور کلی تفاوت‌‌های سیستم‌‌های یکپارچه اطلاعات مدیریت (MIS) (نسل دوم محصولات همکاران سیستم) و برنامه‌‌ریزی منابع سازمان (ERP) (نسل سوم محصولات همکاران سیستم) در جدول ۱ ارائه شده است.

سیستم‌های اطلاعات مدیریت (نسل دوم)	برنامه‌ریزی منابع سازمان (نسل سوم)
وظیفه‌محوری	فرآیندمحوری
داده‌های تکراری با چند مرکز داده	داده‌های یکپارچه با یک مرکز داده اصلی
عدم امکان فراخوانی داده‌ها از یک مرکز داده	امکان فراخوانی داده‌ها از یک مرکز داده
وجود یک راهکار برای تمامی حوزه‌ها	استفاده از Best Practice ها در معماری زیرساختی
تمرکز بر داده‌ها و وقایع گذشته	تمرکز بر برنامه‌های آتی و بلندمدت
ارائه گزارش از وقایع رخ داده فعلی	امکان ارائه پیش‌بینی‌های آتی مبتنی بر محیط داخلی و محیط بیرونی کسب‌وکار
عدم امکان برقراری ارتباط با سایر سیستم‌ها به صورت پیش فرض	امکان برقراری ارتباط با سایر سیستم‌ها به صورت پیش‌فرض
عمدتاً قابل کاربرد برای مدیران عملیاتی	قابل استفاده برای همه‌ی ذی‌نفعان، مدیران ارشد سازمان و مدیران عملیاتی

مزایای کلان ERP راهکاران در شکل ۲ ارائه شده است که افزون‌بر این مزایا، راهکارهای متناسب‌سازی شده برای صنایع خاص نیز در پلتفرم اصلی این سیستم دیده شده است.

                 شکل ۲. مزایای کلان راهکاران برای مشتریان

برای پیاده‌‌‌سازی این سیستم در سازمان‌‌‌ها نیز نیاز به پیش‌‌‌نیازها و ملاحظات خاصی وجود دارد که در سه دسته کلی رفتاری، زیرساختی و کاربری می‌‌‌توان تقسیم‌‌‌بندی کرد.

رفتاری

• حمایت مدیران ارشد
• فرهنگ سازمانی و مقاومت کارکنان

زیرساختی

• زیرساخت مناسب سخت‌افزاری
• وجود فرایندهای مناسب و بهینه در سازمان و کسب و کار

کاربری

• کاربری راحت و آسان برای کاربران
• داشتن اطلاعات لازم گذشته و دسترسی مناسب به آن‌ها

منابع: